کتاب شبکه خرد

کتاب شبکه خرد نوشتهٔ استیو بنتون و ملیسا جیوواگنولی و ترجمهٔ محمدابراهیم گوهریان است و انتشارات چاپ و نشر بازرگانی آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب شبکه خرد

بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها دارای رگه‌های غنی و متنوع دانش و آگاهی هستند که به روش‌هایی غیرموثر و ناکارآمد از آن‌ها برداشت می‌کنند. تقریبا در هر شرکتی افرادی یافت می‌شوند که دارای هر دو نوع دانش مستقیم و غیرمستقیم هستند: گونهٔ اول در رابطه با مهارت‌های عملی بوده و گونهٔ دوم با همهٔ انواع شایستگی‌هایی که کمتر خوش تعریف هستند، سروکار دارد، مانند چگونگی کاهش خط قرمزهای غیرضروری برای انجام کارها. اگرچه برخی از قسمت‌های دانشِ مستقیم، ثبت و فهرست‌بندی شده است، بخش‌های عمده‌ای از خبرگی تاکتیکی، تنها در فکر افراد حضور دارد. مشکل بزرگ این است که شرکت‌ها ممکن است حتی متوجه داشتن دانش و تجربیات خاصی که به حل مسائل کاری بحرانی کمک می‌کند نشوند.

باهوش‌ترین و داناترین افراد، بیشتر وقتشان را صرف انجام وظایف و کارهای بخش خود می‌کنند و به‌ندرت فرصت تبادل افکار با سایر گروه‌ها، متخصصان و همکاران بخش‌های دیگر را پیدا می‌کنند. در هر سازمانی، کارکنان دارای بینش، فهم و مهارت‌های شگفت‌انگیزی هستند که غالبا در به‌کارگیری آن تنها به محدودهٔ کوچکی از مباحث مجاز بوده یا ترغیب می‌شوند. در نتیجه شرکت‌ها از اطلاعات، ایده‌ها و خلاقیتی که در مجموعه‌شان قرار دارد، حداکثر بهره‌برداری را نمی‌کنند.

گرچه ما در طول کارمان از این وضعیت آگاه بوده‌ایم، چندین سال قبل این مطلب شروع به جا افتادن کرد. طی چند تجربهٔ مختلف، ما متوجه دو گرایش، یکی مثبت و دیگری منفی شدیم. گرایش منفی مربوط به روشی بود که در آن مدیریت دانش به جای تبادل اطلاعات و ایده‌ها به صورت جمعی، تنها به مخلوطی پیچیده از داده‌های الکترونیکی بدل شده بود. در بسیاری شرکت‌ها، مدیریت دانش بر یافتن روش‌های انتقال داده‌ها میان بخش‌ها، واحدها و شرکای خارجی از طریق فن‌آوری‌های جدید و با سرعت بالا تمرکز یافته بود. هرچند این انتقال اطلاعات از دید فناوری، مهم و موثر است، خیلی اوقات نقش خاصی در برانگیختن تفکر خلاق و مفید دربارهٔ مسائل اصلی و پراهمیت کاری و تجاری ندارد.

اما در این زمینه، گرایش مثبتی حول تولید رویکردهای شبکه‌ای با کارایی رو به بهبود شکل گرفت. افراد در جهت دستیابی به اهداف در ایجاد ارتباط با دیگران توانا شده بودند. آنهایی که شبکه‌ها را شکل می‌دادند، دریافتند که با استفاده از ابزارهای الکترونیکی و محاورات مستقیم و از طریق مبادلهٔ اطلاعات و ایده‌ها، قادر به بدست‌آوردن منابع، حل مسائل و استفاده از فرصت‌ها هستند. در اینجا بود که شبکه‌های غیررسمی درون سازمانی به وجود آمدند، برخی به صورت مجازی و در قالب اتاق‌های گپ و گفتگوی کامپیوتری یا سایت‌های وب و برخی به‌صورت انجمن‌های شکل نیافته از افراد با علایق عمومی مشترک.

این انجمن‌ها اشخاصی را جذب کرده بودند که در زمینهٔ مطالب مورد بحث، توانایی، تحرک و اغلب خبرگی زیادی داشتند. با وجود اینکه این افراد خارج از ساختار سازمانی سنتی عمل می‌کردند، اما روی موضوعاتی متمرکز می‌شدند که کمک بیشتری به انجام کار و وظایفشان می‌کرد و یا به نحوی شرکت را در کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمدها یاری می‌کرد. گاهی این گروه‌ها بر اثر ناکامی‌ها و مشکلات کارکنان در کار و اداره‌شان به وجود می‌آمدند، اما بعضا نیز حول مسائل داغ و مورد علاقه شکل می‌گرفت. همه می‌خواستند در اشتراک ایده‌ها و اطلاعات راجع‌به مباحثی که برایشان جالب بود، نقش داشته باشند.

از آنجایی که رابطه‌ای بین مدیریت دانش و این گروه‌ها وجود دارد، این کتاب نوشته شده تا به خواننده در استفاده و بهره‌گیری از این پیوند کمک کند. این کتاب می‌خواهد یافته‌های خود را به همراه چگونگی منجر شدن آن‌ها به مفهوم شبکه‌ای خردمندانه، با خواننده به اشتراک بگذارد. استیو بنتون و ملیسا جیوواگنولی در این کتاب دربارهٔ چگونگی به تکامل رسیدن افکار و اندیشه‌ها در زمینهٔ خِرَد سازمانی گفت‌وگو کرده و برای این کار از مطالبی که ملیسا در کار مشاورهٔ خود آموخته است، شروع کرده و سپس به تلاش‌های استیو در یوبی‌اِس (UBS) پرداخته شده است.

خواندن کتاب شبکه خرد را به چه کسانی پیشنهاد می‌‌کنیم

این کتاب را به متخصصان حوزهٔ روان‌شناسی و مدیریت و کسب‌وکار پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب شبکه خرد

خرَد (wisdom) چیست؟ از یک نظر، داده‌هایی است که به بالاترین شکل خود تکامل یافته اند. از نظر دیگر، چیزی است که بایستی در پاسخ به فناوری با رشد سریع و انفجار اطلاعات پدیدار شود، اما اغلب بنا به دلایلی که در طول این کتاب ذکر خواهیم کرد نمی‌تواند ظاهر شود. حجم داده‌هایی که در درون سازمان‌ها و روی صفحهٔ کامپیوترهای آن‌ها جاری می‌شود، آن قدر زیاد است که باید آن‌ها را تحلیل کرده، دانش را از آن استخراج نمایند، سپس آن دانش را سازماندهی کرده، از آن خلاقانه استفاده و با خرد روی آن عمل کنند. بنابراین خرد عمل درگیر شدن در استفاده از دانش و تجربهٔ به دست آمده، پس از این عمل است.

اصطلاح «شبکه‌های خرد» توسط خود ما ساخته و پرداخته شده است. تا جایی که می‌دانیم، این کاربرد آن خیلی معمول نیست. گرچه ما در کار خود از این عبارت استفاده می‌کرده‌ایم، بیشتر کارکنان یوبی‌اِس و سایر جاها به صورت‌های دیگری از گروه‌های خود نام می‌برند. بنابراین برای جلوگیری از اشتباه، ما اصطلاحات خودمان را تعریف می‌کنیم.

ابتدا بگذارید زنجیرهٔ دانش را در نظر بگیریم:

داده‌ها--- اطلاعات--- ایده‌ها و افکار--- دانش--- خرد

داده‌های خام اعداد، حقایق و آمار و ارقام در ابتدایی‌ترین حالت خود هستند. انسان‌ها با توانایی‌های تحلیلی و تفسیری خود این داده‌ها را به اطلاعات تبدیل می‌کنندو به نوبه خود، از تصورات برای تغییر اطلاعات به افکار و اندیشه‌ها استفاده می‌کنند. ایده‌ها و افکار تبدیل به دانش سودمند می‌شوند. وقتی که افراد به آن‌ها نظم داده و با استفاده از هوش خود آن‌ها را شرح دهند، اندیشه‌ها را در مفهوم چیزی که آموخته شده ارائه کرده و به افکار اعتبار و صحت می‌بخشند.

در واقع وقتی دانش ارزش واقعی پیدا می‌کند که به خرد تبدیل شود. خرد ما را به راه‌های هوشمندانه‌ای برای دیدن و انجام کارها، آموختن در حین کسب تجربه و به کار بردن آن تجربه برای به دست آوردن بینشی عمیق و همراه با دوراندیشی رهنمون می‌کند. از دید سازمانی، خرد می‌تواند برای انجام سریع‌تر، ارزان‌تر و بهتر چیزی به کار گرفته شود.

شبکه‌های خرد با این فرایندِ تبدیل داده‌ها به خرد، مرتبط می‌باشند. یک شبکهٔ خرد می‌تواند شکل‌های مختلفی به خود بگیرد که خود این اشکال نیز جزئی از یک زنجیره‌اند:

تعاملات غیر رسمی-- انجمن علاقه‌مندی‌ها-- مرکز دانش-- انجمن کار و عمل-- گروه متمرکز بر هدف

تعاملات غیر رسمی می‌تواند شامل هر چیزی باشد، از گفتگوهای پای آب‌سردکن گرفته تا مکالمات ساختاریافته‌تر و مهم‌تر. این ارتباطات ممکن است شامل مجموعه‌ای از کارمندان با درجات خبرگی مختلف باشد که گفتگوهای آن‌ها می‌تواند محلی یا گسترده باشد. البته معنای جملات فوق این نیست که چنین بحث و گفتگوهایی فاقد خرد هستند. هرچند این خرد، مستقیماً توسط شرکت به دست نیامده است و ممکن است همسو با هیچ هدف تجاری مهمی نباشد، اما در ابتدای این زنجیره نیز چنین بحث‌هایی می‌توانند خرد واقعی تولید کنند.

اگر به این واقعیت شک دارید، به مکالمات رد و بدل شده میان همکاران‌تان در حین نهار دربارهٔ یک مشکل عذاب‌آور در فرایند یا سیستمی که برای شرکت، هزینه و زمان می‌برد، گوش دهید. با گرم شدن بحث، مبادلهٔ افکار و ایده‌ها دربارهٔ راه‌حل‌های ممکن نیز اوج می‌گیرد. افراد با دور شدن از محیط رسمی کار محدودیتی برای ارائه افکار، آن هم با نگاهی از بیرون احساس نمی‌کنند. با اینکه ممکن است راه‌حل ایده‌آل به ذهن هیچ کدام نرسد، ولی احتمال دارد بین گفتگوها ایده‌هایی فوق‌العاده زیرکانه و جالب نهفته باشد که می‌تواند منجر به یک راه‌حل خوب شود. متأسفانه، دانش و خردی که از میان این مبادلات غیر رسمی ظاهر می‌شود، ثبت و ضبط نمی‌شود.