کتاب غزالی در ترازوی نقد

کتاب الکترونیکی «غزالی در ترازوی نقد» نوشتهٔ محمدعلی نجفی و عظیم عابدینی در میراث ماندگار چاپ شده است. این کتاب به بررسی و نقد آثار و اندیشه‌های دینی، فلسفی و معرفتی ابوحامد غزالی می‌پردازد. در این کتاب پیرامون کسی سخن گفته می‌شود که حداقل در مقطعی از زندگانی خویش مدعی بوده که به دنبال حقیقت و اصالت است و نمی‌خواسته آنگونه باشد که نیست و دست‌کم روزگاری بر نداشته بنایی نساخته و در سرزمین عدم سرایی نپرداخته است. اما بر فرض صحت این مدعا، آیا با برداشتن همین قدم اولِ اصیل بودن کافی است که وی را در «وادی حقیقت‌جویی» و با ارفاق در «سرزمین حقیقت‌یابی» راه دهیم؟ که قدم در راه نهادن همان و «خود راه بگویدت که چون باید رفت»؛ یا اینکه باید گفت برای ورود در اقلیم حقیقت بایستی از این نقطهٔ آغازین درگذشت و برای ادامهٔ راه، عزم و برنامه داشت.

درباره کتاب غزالی در ترازوی نقد

«ابوحامد غزالی طوسی خراسانی» از دانشمندانی است که علاوه بر دارا بودن شهرت بسیار در ممالک اسلامی، در دنیای غرب نیز از گذشته‌ای دور تا به امروز در زمرهٔ دانشمندان معروف اسلامی به شمار رفته است، به گونه‌ای که غربیان وی را از حیث شهرت در ردیف بزرگانی چون بوعلی سینا، ابوریحان بیرونی، خیام نیشابوری و خواجه نصیرالدین طوسی یاد می‌کنند. پیرامون احوال و افکار این دانشمند شهیر نوشته‌های بسیاری به زبان‌های زندهٔ دنیا و بیشتر به فارسی، عربی و انگلیسی موجود می‌باشد، ولی تحقیقی که مبرای از تعصب‌های نابجا و به دور از توهم زدگی باشد کمتر در دست است. اغلب غزالی ستایان در قضاوت‌های خود بنا را بر این نهاده‌اند که غزالی یکتا گوهری است که در تاریخ اسلام ظهور کرده و بی همتا و یا حداقل بسیار کم نظیر است و اینکه تاثیر وی در عالم اسلامی به حدی است که باید او را در حد فوق العاده زیادی ستود. بسیاری وی را تا مرز نبوت رسانده، تجدید و احیای اساس دین را به وی منسوب داشته، آثارش را در قلهٔ اعتبار قرار داده، مجد و ثنای بسیار اغراق آمیزی از تالیفات و نظریاتش داشته و او را اسوه‌ای پایان ناپذیر برای همهٔ مردم در تمام فصول بر می‌شمارند.

کتاب غزالی در ترازوی نقد را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به افرادی پیشنهاد می‌شود که مایل هستند دربارهٔ آرا و عقاید ابوحامد غزالی مطالعات بیشتری داشته باشند.

بخشی از کتاب غزالی در ترازوی نقد

دیگر وصفی که برای غزالی به کار برده می‌شود «شافعی» است. اهل سنت در فروع دین چهار گروه هستند که یکی از آن‌ها که نزدیک‌تر از باقی مذاهب اهل سنت به تشیع است مذهب شافعی می‌باشد. غزالی از دانشمندان بزرگ اهل سنت و دارای مذهب شافعی بوده، از این رو وی را شافعی خوانده و می‌خوانند، هر چند در این تبعیت و انحصار مذاهب در چهار مذهب، اهل سنت دچار اشتباه شده‌اند، چرا که باب اجتهاد را بسته و باعث شده‌اند بزرگانی که از لحاظ علم و تقوا بر ائمهٔ اربعه ترجیح دارند، لاجرم تابع و مقلد یکی از آن ائمهٔ چهارگانه قرار داده و آن‌ها را از اجتهاد شخصی منع کنند. امری که باعث تعطیلی رشد علم و اسارت عقل می‌شود. البته با اینکه در شافعی بودن غزالی هیچ تردیدی وجود ندارد، ولی در شافعی ماندن وی بحث است. چرا که وی طبق برخی گزارش‌های تاریخی و بر اساس برخی مطالب تألیفاتش، از مذهب شافعی گری دست شسته و شیعه شده است. در انتهای کتاب پیرامون «تشیع غزالی» مطالبی ذکر خواهد شد. این کلام غزالی هم نشان گر عدم رضایت وی در قرار گرفتن در زمرهٔ مقلدین ائمهٔ اربعهٔ اهل سنت است. زمانی کسی به او می‌گوید: تو مذهب بوحنیفه داری یا شافعی؟ وی می‌گوید:

«در عقلیات مذهب برهان، و در شرعیات مذهب قرآن دارم؛ نه ابوحنیفه بر من خطی دارد و نه شافعی بر من براتی...»