کتاب اسطوره و اسطوره شناسی نزد نورتروپ فرای

کتاب اسطوره و اسطوره شناسی نزد نورتروپ فرای نوشتهٔ بهمن نامور مطلق است که در انتشارات موغام برای علاقه‌مندان به اسطوره‌شناسی معرفی شده است.

درباره کتاب اسطوره و اسطوره شناسی نزد نورتروپ فرای

کتاب اسطوره و اسطوره شناسی نزد نورتروپ فرای به آراء و آثار یکی از مهم‌ترین اسطوره‌شناسان نیمهٔ دوم قرن بیستم یعنی نورتروپ فرای می‌پردازد. چند نکته درباره اهمیت این کتاب وجود دارد؛ اول اینکه فرای جایگاه ویژه‌ای در مطالعات اسطوره‌شناسی ادبیات و هنر اشغال می‌کند، چنانکه گاهی به تنهایی این رویکرد را نمایندگی می‌کند. دوم اینکه فرای مانند بسیاری دیگر از اسطوره‌شناسان در ایران بسیار کم شناخته شده است و این در حالی است که جوامع علمی در سطح جهان از نظریه و روش تحقیق او بهره زیادی می‌برند.  

فرای از محققانی است که هم اطلاعات فراوانی نسبت به اسطوره‌های گوناگون در تمدن‌های مختلف دارد و هم دارای یک تفکر منطقی است که این دو با یکدیگر منجر به طرح دسته‌بندی‌ها و طبقه‌بندی‌های کلان در عرصه اسطوره، ادبیات و هنر و حتی گاهی در اساس علوم انسانی شده است. مجموعه این ویژگی‌ها موجب شده است تا فرای در نظریه و نقد ادبی قرن بیستم دارای جایگاه خاصی باشد چنانکه به ویژه در امریکای شمالی و کشورهای انگلیسی زبان نقش بی‌بدیلی ایفا کرده است. باید توجه داشت که او گاهی به تنهایی یک جریان نظریه و نقد ادبی را در برهه‌ای از زمان نمایندگی می‌کرد. در واقع تأثیر آثار فرای چنان بود که ریچارد هارلند در کتاب خود نظریه ادبیات از افلاطون تا بارت می‌نویسد: با انتشار کالبدشناسی نقد اثر نورتروپ فرای در ۱۹۵۷ نقد اسطوره‌ از نقد نو پیشی گرفت. 

خواندن کتاب اسطوره و اسطوره شناسی نزد نورتروپ فرای را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان و پژوهشگران نقد ادبی و اسطوره‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم. 

بخشی از کتاب اسطوره و اسطوره شناسی نزد نورتروپ فرای

«نخستین ویژگی از مهم‌ترین ویژگی‌های نظریه‌پردازی فرای کلان نگری وی در عرصه نظریه بود. زیرا نظریه اسطوره وی به یک بخش از ادبیات محدود نمی-شد، بلکه تمامیت ادبیات را در بر می‌گرفت. در حقیقت، وی خود را بیش از هر چیز وقف طرحی نوین از کل صحنه هنر و عناصر موجود در آن کرده بود. می توان گفت که در این خصوص فرای می‌کوشد تا با نگاهی جامع به دسته‌بندی هایی اساسی بپردازد که البته در این دوره چنین پژوهش‌هایی معمول گشته بود و محققان در جستجوی بوطیقای روش‌ها و پیکره‌های مورد مطالعه خویش بودند. چنین طرح‌هایی براساس پارادایم ساختارگرایی انجام می‌شد و نظریه پردازان می‌کوشیدند تا بزرگ‌ترین واحد تحقیقی خویش را تبیین نمایند و آثار را نیز بر پایه همین واحدها یا ساختارها و به خصوص روابط درونی آن‌ها تفسیر کنند. با توجه به موضوع یاد شده، مناسب است توضیح داده شود که مهم‌ترین اثر فرای در خصوص نقد ادبی و هنری با عنوان آناتومی (کالبدشناسی) نقد در سال ۱۹۵۷ منتشر شد. عنوان این کتاب جالب توجه است، زیرا یکی از پرسش‌هایی بوده که بسیاری از افراد طرح کرده‌اند و فرای نیز پاسخ‌هایی به آن ها داده است. فرای برای توجیه به کارگیری یک واژه بیولوژیک برای نقد هنری که دارای ویژگی‌های خاص خود است می‌گوید: «در زمان شکسپیر و حتی کمی پس از آن، کلمه آناتومی در نظر داشت نابخشی [تقسیم نشدگی] را بیان کند که به منظور دستیابی به یک نگاه ترکیبی مورد استفاده قرار می‌گرفت» (Cayley, ۱۹۹۶: ۱۱۴). بنابراین، آناتومی در کتاب یاد شده به معنای یک نگاه کلان و ترکیبی به موضوع نقد است. این نوع نام‌گذاری نیز خود بیانگر نگرش ساختارگرایانه مولف است که در مورد آن سخن گفته خواهد شد.

حال لازم است این موضوع در نظر گرفته شود که برای دستیابی به ساختار کلان پیشتر باید این فرضیه، یا این باور وجود داشته باشد که اساساً در کار ادبی نظم و انضباطی موجود است. یعنی موضوع مورد تحقیق دارای روابطی منطقی با یکدیگرند. حال این پرسش به وجود می آید که آیا ادبیات و به طور دقیق تر داستان ها و اشعار ادبی از چنان نظمی برخوردارند که قابل نظریه‌پردازی باشند. فرای به دنبال برخی از نظریه پردازان، همچون ارسطو، معتقد است که این نظم و روابط منطقی وجود دارد و به طور کلی به همین دلیل است که امکان نقد میسر شده است. تری ایگلتون در تبیین این نظر فرای اضافه می‌کند: «به نظر فرای این امر امکان‌پذیر بود زیرا خود ادبیات از چنین نظامی برخوردار بود. در واقع، ادبیات صرفا مجموعه‌ای تصادفی از نوشته‌های پاشیده در سراسر تاریخ نیست و اگر به دقت مورد مداقه قرار گیرد ملاحظه خواهد شد که قوانین عینی معینی بر آن حاکم است که نقد می‌تواند با مدون کردن آن ها خود نیز نظام‌یافته شود» (ایگلتون، ۱۳۸۰: ۱۲۶). براساس چنین دیدگاه و نگرشی است که نظریه‌پردازی و نقد فرای و هر نظریه‌پرداز و منتقد دیگری امکان پذیر می‌شود. فرای در جستجوی یک سنگ بنای محکم است و این سنگ‌بنا همانا پذیرش نگاه نظام‌مند به اثر ادبی و هنری است.»