کتاب دیرش روایی

کتاب «دیرش روایی» نوشتۀ بهمن نامورمطلق است و انتشارات سخن آن را منتشر کرده است. این کتاب، با زبانی تخصصی اما هدفمند، تلاش می‌کند مخاطب را به دنیای پیچیده؛ اما جذاب زمان در روایت وارد کرده و نگاه تازه‌ای به ساختار و سبک داستان‌گویی ارائه دهد.

درباره کتاب دیرش روایی

کتاب دیرش روایی اثری تحلیلی و تخصصی دربارۀ یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های زمان در روایت است: دیرش. بهمن نامورمطلق در این کتاب به‌جای پرداختن به هر ۳ بخش اصلی زمان روایی یعنی نظم و ترتیب رویدادها، تکرار رویدادها و دیرش (سرعت روایت)، تمرکز خود را صرفاً بر مفهوم دیرش گذاشته و آن را به‌عنوان موضوع اصلی اثر خود انتخاب کرده است.

دیرش، در روایت، به نسبت میان زمان داستان (زمانی که رویدادها واقعاً در جهان داستان رخ داده‌اند) و زمان روایت (زمانی که راوی صرف تعریف آن رویدادها می‌کند) مربوط می‌شود. این موضوع از جهاتی با یکی از بزرگ‌ترین آرزوهای بشر، یعنی مهار زمان، پیوند می‌خورد؛ چرا که راوی از طریق روایتگری، می‌تواند یک‌لحظه را در چند صفحه توصیف کند یا سال‌ها را تنها در یک جمله خلاصه نماید.

کتاب دیرش روایی با نگاهی نظری و کاربردی، به ۴ نوع اصلی دیرش می‌پردازد: حذف، تلخیص، صحنه و درنگ. این ۴ نوع، به شیوه‌هایی اشاره دارند که راوی از طریق آن‌ها می‌تواند در روایت دست‌کاری کند: حذف با گذر از رویداد، تلخیص با بیان کوتاه‌ مدت طولانی، صحنه با هم‌زمانی تقریبی روایت و رویداد و درنگ با توقف روایت پیش‌برنده برای تأمل، توصیف یا تحلیل. همین دسته‌بندی‌هاست که به روایت جان می‌دهد و سرعت آن را بسته به نیاز داستان، کم یا زیاد می‌کند.

کتاب دیرش روایی به این نکته نیز توجه دارد که دیرش نه‌تنها یک مفهوم تخصصی در روایت‌شناسی است، بلکه معنایی عمومی‌تر نیز در زندگی روزمرۀ ما دارد. در دنیای معاصر که زمان و سرعت تبدیل به بخش جدایی‌ناپذیر زیست انسان شده‌اند، مفهوم دیرش جایگاهی بنیادین دارد. فناوری‌های نوین و جهان شتاب‌زدۀ امروز، معنا و ارزش زمان را دگرگون کرده‌اند؛ بنابراین فهم روایت در پیوند با زمان، دیگر تنها دغدغه‌ای ادبی نیست، بلکه پاسخی است به یک نیاز انسانی و اجتماعی.

در فصل اول کتاب دیرش روایی، نویسنده همچنین به تفاوت میان نظم و دیرش اشاره می‌کند و می‌کوشد این ۲ را از هم متمایز سازد. این تمایز برای فهم بهتر زمان در روایت اهمیت دارد، چراکه نظم به ‌توالی رویدادها می‌پردازد، درحالی‌که دیرش به طول روایت آن رویدادها مربوط می‌شود. این توضیح، مسیر ورود به تحلیل‌های دقیق‌تر دربارۀ ساختار زمانی روایت را هموار می‌کند.

خواندن کتاب دیرش روایی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دانشجویان ادبیات، منتقدان، نویسندگان و علاقه‌مندان به روایت‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.