عبدالحسین خسروپناه
زندگینامه و معرفی کتاب‌های عبدالحسین خسروپناه
عبدالحسین خسروپناه (Abdol Hossein Khosrow Panah) یکی از روحانیان سرشناس در سیاست، پژوهش، آموزش علوم و فلسفه دینی است. از مسئولیت‌های اجرایی او می‌توان به ریاست «شورای انقلاب فرهنگی» اشاره کرد. او همچنین تاکنون حدود ۳۰ کتاب و ۱۵۰ مقاله منتشر کرده است.
بیوگرایف عبدالحسین خسروپناه
خسروپناه، در بهمن سال ۱۳۲۵ در دزفول به دنیا آمد و هرچند دارای خانواده‌ای مذهبی بود، دلیل تحصیل در علوم دینی را، دیدن خواب‌هایی از «شهید مطهری»، «آیت‌الله طالقانی» و امام علی علیه‌السلام و تأکیدشان بر طلبگی و مطالعه‌ی علوم دینی عنوان می‌کند. او در دوران تحصیل شاگرد افرادی چون «وحید خراسانی»، «فاضل لنکرانی»، «آیت‌الله حسن‌زاده آملی»، «آیت‌الله جوادی آملی» بوده است.
خسروپناه در سال ۱۳۶۸، مقطع سوم حوزه‌ی علمیه را با موفقیت به پایان رساند و با توجه به اینکه دوران تحصیلش در این مقطع، با جنگ تحمیلی هم‌زمان بود، تحصیل مانع از حضور او در جبهه نشد. او در عملیات رمضان، محرم، کوشک، بدر، والفجر هشت، کربلای پنج و والفجر ده تک‌تیرانداز و دیدبان بود و از موج انفجار و مصدومیت شیمیایی نیز در امان نماند. پس از جنگ نیز، به‌طور جدی تحصیلات خود را در دروس خارج از فقه و اصول، دروس تخصصى کلام اسلامى و تفسیر قرآن و فلسفه و عرفان ادامه داد. او در سال ۱۳۷۴، در مقطع دکتری کلام اسلامی از مؤسسه‌ی امام صادق (علیه‌السلام) فارغ‌التحصیل شد و از سال ۱۳۶۲ تدریس دروس دانشگاهی و حوزوی را آغاز کرد.
ا عبدالحسین خسروپناه معتقد است، در دنیای امروز، فلسفه به دانشی برای پاسخ به نیازهای انسان تبدیل شده است؛ بنابراین، فلسفهی اسلامی نیز باید کاربردی‌تر شود و به مسائل عملی زندگی بپردازد. با توجه به غنای فلسفهی اسلامی، لازم است که این فلسفه مشابه فلسفه‌های غربی، به موضوعات سیاسی، اقتصادی و صنعتی نیز توجه کند. برای پیشرفت فلسفهی اسلامی، باید در زمینه‌های مختلف فعالیت کنیم، میراث فلسفی را احیا کنیم و آن را به زبان‌های مختلف، از جمله زبان کودکان تبدیل کنیم تا برای همه فهمیدنی باشد.
مروری بر کتاب‌ها و آثار برجسته خسروپناه
کتب کلام جدید با رویکرد اسلامی
کتاب «کلام جدید با رویکرد اسلامی» اثر عبدالحسین خسروپناه، پرسش‌های بنیادین انسان درباره‌ی جهان هستی و دین را بررسی می‌کند. نویسنده در این اثر در تلاش است تا به نیازهای فکری و عقلی انسان معاصر پاسخ دهد و به چالش‌هایی که در عصر حاضر با آن مواجهیم، بپردازد. این کتاب را نشر معارف در ۵۱۴ صفحه منتشر کرده است.
نویسنده در ابتدا کلام جدید و چیستی دین را تعریف می‌کند و روش‌شناسی دین‌پژوهی را معرفی می‌کند. کلام، دانش استنباط و تبیین معارف و مفاهیم اعتقادی شناخته می‌شود که به اعتراض‌ها و شبهات مخالفان اعتقادی پاسخ می‌دهد. این دانش، بدون موضوع خاصی عمل می‌کند و به غایت و روش‌های معینی وابسته است. در کنار آن، فلسفهی دین به تفکر فلسفی در زمینه دین اشاره می‌کند و به بررسی بنیادهای عقلانی اعتقادات دینی می‌پردازد. این فلسفه به دنبال اثبات وجود خدا از طریق براهین عقلی است و رابطه‌ی میان عقل و دین را بررسی می‌کند.
عبدالحسین خسروپناه در کتاب کلام جدید با رویکرد اسلامی، مهم‌ترین مباحث کلام جدید را نقد و بررسی می‌کند که شامل رابطه‌ی میان عقل و دین، معرفت‌شناسی دینی، قرائت‌های مختلف از دین، پلورالیسم دینی و رویکردهای آن، دین و دنیا و کارکردهای دین، تجربه‌ی دینی و عرفانی می‌شود. نویسنده همچنین به چالش‌های فکری ناشی از تعارض سنت و تجدد و تأثیر جوامع مدرن بر تفکر معاصر می‌پردازد و سعی دارد به پرسش‌های معاصر کلامی در بستر اجتماع ایران پاسخ دهد.
این کتاب روی اهمیت مباحث کلامی تأکید دارد و از ضرورت توجه به شبهات اعتقادی جدید غافل نمی‌شود. در نهایت، «کلام جدید با رویکرد اسلامی» منبعی جامع برای فهم کلام جدید و چالش‌های آن در دنیای معاصر، می‌تواند به خوانندگان کمک کند تا به درک بهتری از مسائل دینی و فلسفی دست یابند و به ویژه برای کسانی که به دنبال پاسخ به شبهات اعتقادی جدید هستند، مفید خواهد بود.
کتاب مسائل جدید کلامی و فلسفه دین
«مسائل جدید کلامی و فلسفه دین» عنوان دیگری از آثار عبدالحسین خسروپناه است. این اثر، به تبیین و تحلیل تحولات کلام اسلامی در عصر معاصر می‌پردازد و به‌ویژه به چالش‌ها و پرسش‌های نوینی توجه دارد که در این زمینه مطرح شده‌اند. یکی از نکات مهمی که در این کتاب، بررسی می‌شود، این است که تجدد در حوزه مباحث اعتقادی راه یافته و هر روز پرسش‌های جدیدی را به حوزه کلام اسلامی می‌افزاید و این پرسش‌ها نیازمند پاسخ‌های عقلانی و گره‌گشا هستند و نویسنده با تمام توان در پی پاسخ به آن‌هاست. کتاب همچنین به نقش دین در تاریخ و بستر تفکر علمی و دینی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه دین می‌تواند به تأمین سعادت بشر کمک کند.
همچین با تأکید بر پیوند میان نیازهای دنیایی و دینی، به‌ویژه در دین اسلام، تأکید می‌کند که این دین به هیچ‌وجه با تفکر سکولار هم‌خوانی ندارد و برخلاف مسیحیت که در دوره‌های مختلف با سکولاریسم مواجه بوده، اسلام همواره بر اصول دینی خود پایبند بوده است.
نکته‌ی مهم دیگر، آن است که کتاب، با تأکید بر اینکه دین اسلام از شأن و ضرورت دفاع برخوردار است، انتظار بشر از دین را بررسی می‌کند و این مسئله را یکی از مباحث مهم دین‌پژوهی معرفی می‌کند. مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص) این اثر را در ۴۶۴ صفحه منتشر کرده است.
کتاب جریان‌شناسی فکری ایران معاصر
جریان‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ادبی معاصر ایران یکی از موضوعات مهم این کتاب است و هدف آن شناخت و تبیین جریان‌های فکری در نظام‌های اجتماعی، به‌ویژه در زمینه‌های دینی و فرهنگی است.
در دنیای امروز، شناخت جریان‌های فکری و فرهنگی برای مسئولان و شخصیت‌های فرهنگی اهمیت فراوانی دارد. نویسنده به این نکته اشاره می‌کند که گاهی دانشجویان و طلاب جوان، شناخت بهتری از این جریان‌ها نسبت به چهره‌های شاخص فرهنگی دارند که این موضوع نشان‌دهنده‌ی نیاز به پژوهش‌های جامع و گسترده در این زمینه است.
کتاب به ضرورت جریان‌شناسی اجتماعی و فرهنگی در مدیریت فکری کشور تأکید می‌کند و بر این باور است که بدون شناخت دقیق جریان‌های گوناگون، مسئولان فرهنگی نمی‌توانند وضعیت فکری و فرهنگی کشور را به‌درستی مدیریت کنند. این کتاب تلاش می‌کند تا با معرفی مهم‌ترین جریان‌های فکری معاصر ایران و نقد آسیب‌شناسی آن‌ها، گامی مؤثر در راستای مهندسی فرهنگی کشور بردارد. کتاب «جریان‌شناسی فکری ایران معاصر» را عبدالحسین خسروپناه با همکاری انتشارات معارف در ۳۶۹ صفحه منتشر کرده است.
کتاب فلسفه شناخت
نویسنده در کتاب «فلسفه شناخت» مباحث معرفت‌شناسی، فلسفهی علوم و فلسفهی حقایق را تحلیل و فلسفهی مضاف به واقعیت را دانشی نظام‌مند معرفی می‌کند. اهمیت فلسفهی شناخت در پاسخ به پرسش‌های سرنوشت‌ساز و تأثیر آن بر موضوعاتی مانند تجربه‌ی دینی و عقل و دین نیز در کتاب بررسی قرار شده است. هدف اصلی این اثر تبیین جریان‌های فکری در فلسفهی شناخت و ضرورت توجه به آن در جامعه اسلامی و جهانی است. این کتاب به قلم عبدالحسین خسرو پناه و همکاری نشر معارف در ۶۳۲ صفحه منتشر شده است.
کتاب فلسفه علوم انسانی: بنیادهای نظری
مبانی و بنیادهای نظری علوم انسانی در نظام آموزش متوسطه و عالی کشور و اهمیت این نهادها در انتقال میراث فرهنگی و تجربیات علمی به نسل جدید و ایجاد تغییرات مثبت در نگرش‌ها و کنش‌های جوانان دغدغه اصلی عبدالحسین خسروپناه در این اثر است.
نگارنده فلسفه‌های مضاف و آسیب‌شناسی مبانی نظری علوم انسانی را تحلیل می‌کند و هدف آن کشف آسیب‌های مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و دین‌شناختی علوم انسانی غربی و تبیین مبانی علوم انسانی اسلامی است. این اثر برای مراکز آموزشی و پژوهشی مفید است و به پژوهشگران و تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کند تا از چالش‌های موجود شناخت کامل‌تری به دست بیاورند و در راستای بهبود نظام آموزشی و تولید علوم انسانی اسلامی گام بردارند. کتاب «فلسفه علوم انسانی: بنیادهای نظری» نوشته‌ی عبدالحسین خسروپناه است و نشر معارف آن را در ۲۸۷ صفحه منتشر کرده است.
کتاب انسان‌شناسی اسلامی
موضوع کتاب «انسان‌شناسی اسلامی» بررسی عمیق و جامع مفهوم انسان و سرنوشت او در فرهنگ اسلامی است. نویسنده با تأکید بر کمال و سعادت انسانی، نظام ارزشی و اعتقادی اسلام و تأثیر آن بر هویت و ماهیت انسان را بررسی می‌کند. در این کتاب، پرسش‌های اساسی «از کجایی، در کجایی و روبه کجایی؟» محور اصلی شناخت انسان مطرح می‌شود؛ نقش این پرسش‌ها در درک ماهیت انسان و نظام‌های فکری مختلف و چگونگی تأثیر آن‌ها بر شناخت انسان و ارتباط او با مبدأ وجودی را تحلیل می‌کند.
نویسنده بر ضرورت وجود نظام عقلانی و منسجم انسان‌شناسی در تمامی عرصه‌ها و تفکرات انسانی تأکید می‌کند و بیان می‌کند علوم انسانی بدون انسان‌شناسی دچار نقصان و خلأ اساسی خواهند شد. این اثر متنی درسی است که برای دانشجویان رشته‌های علوم انسانی تدوین شده و هدف آن ارائه‌ی شناخت جامع از انسان‌شناسی اسلامی و آشنایی با مکتب‌ها و روش‌های مختلف انسان‌شناسی است. عبدالحسین خسروپناه، این اثر را همراه دیگر پژوهشگران در ۲۷۲ صفحه و با همکاری نشر معارف منتشر کرده است.
کتاب آسیب‌شناسی دین‌پژوهی معاصر
کتاب «آسیب‌شناسی دین‌پژوهی معاصر» چالش‌ها و بحران‌های موجود در دین‌پژوهی معاصر را بررسی می‌کند و هدف آن شناخت و پیشگیری از کج‌روی‌ها و مشکلاتی است که با انتظارات منطقی از دین و ماهیت دین اسلام سازگاری ندارد. نویسنده به دو جنبه‌ی کلیدی دین، یعنی ماهیت آن و تحقق خارجی‌اش در جامعه‌ی دین‌داران اشاره و بحران‌های نظری و عملی را تحلیل می‌کند؛ همچنین بیان می‌کند، آسیب‌شناسی دینی شامل کشف کج‌روی‌ها و آسیب‌های عملی، مانند تأثیرات منفی فرهنگ‌های غربی بر جوانان مسلمان است. تأکید بر لزوم آسیب‌شناسی روایات و احادیثی که در اختیار عموم قرار دارند، از دیگر نکات مهم کتاب است. عبدالحسین خسروپناه، مؤلف کتاب است و سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آن را در ۶۷۰ صفحه منتشر کرده است.
کتاب در جست‌وجوی علوم انسانی
در این اثر، چیستی و بایستگی علوم انسانی از منظر فلسفی بررسی شده است. مجموعه‌ی دوجلدی «در جست‌وجوی علوم انسانی» علوم انسانی و تمایز آن با علوم اجتماعی و سایر علوم، رابطه‌ی این علوم با فلسفه و مبانی متافیزیکی، روش‌شناسی و غایت‌شناسی را بررسی می‌کند.
نویسنده به تبیین ابعاد گوناگون انسان، رفتار فردی و نهادهای اجتماعی اشاره و تأکید می‌کند که علوم انسانی نه‌تنها به شناخت رفتارها، بلکه به تغییر انسان به سمت انسان مطلوب نیز بستگی دارد.
کتاب همچنین تفاوت‌های دین الهی و علوم انسانی غربی را نیز بررسی کرده است. این کتاب منبعی معتبر برای دانشجویان و پژوهشگران است و به درک بهتر چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این حوزه کمک می‌کند. این مجموعه‌ی دوجلدی به قلم عبدالحسین خسروپناه و با همکاری نشر معارف منتشر شده است.
