کتاب مفاهیم کلیدی تاریخ هنر

کتاب مفاهیم کلیدی تاریخ هنر نوشته جاناتان هریس است که با ترجمه پرویز علوی منتشر شده است. این کتاب برای استفاده دانشجویان و دانش‌پژوهان تاریخ هنر و فرهنگ تجسمی تدوین شده است.

درباره کتاب مفاهیم کلیدی تاریخ هنر

هدف این کتاب مرجع برای افرادی است که در تدریس و یادگیری (معلم و شاگرد) دخیل‌اند و نیز کمک به کسانی است که به فعالیت‌های پژوهشی مشغول‌اند. این دو حیطه هم‌پوشانی بسیار زیادی با یکدیگر دارند: پژوهش تنها مختص دانشجویان دکتری یا دانشگاهیان متخصص و یا مدیران موزه نیست. هر دانشجویی در هر سن، وقتی کوشش دارد به پرسشی ساده پاسخ دهد، مقاله‌ای را برای یک همایش آماده سازد، یا پس از حضور در کلاس یا سخن‌رانی یا خواندن یک کتاب، می‌خواهد یادداشت‌های خود را تکمیل کند؛ کاری پژوهشی انجام می‌دهد.

این کتاب مرجع، به واژه‌های مختص و منحصر به «تاریخ هنر» و «هنرهای تجسمی» بسنده نمی‌کند، بلکه بسیاری از اصطلاحات نیز (که ناگزیر و به ضرورت بخشی از هر کار جدی پژوهشی یا آموزشی محسوب می‌شود) به کتاب افزوده شده است. اهمیت هر اصطلاح از منظر خاص و عام در «تاریخ هنر و هنرهای تجسمی» شرح داده شده است. کوشش شده تا نشان داده شود که تاریخ هنر رشته‌ای در حال تغییر مداوم است که در معرض بحث و جدل مستمر قرار دارد. 

خواندن کتاب مفاهیم کلیدی تاریخ هنر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان و دانشجویان هنر پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب مفاهیم کلیدی تاریخ هنر

آبستره، ذهنی، انتزاعی، تجریدی

این اصطلاح به آن آثار هنری اشاره دارد که از تصویرکردن اشیاء، شکل‌ها و رویدادهای دنیای واقعی و ارجاع به آن‌ها دوری می‌کنند. پذیرش این تعریف در اوایل سده بیستم به عنوان تعریفی منفی از این لحاظ اهمیت دارد که نشان می‌دهد چگونه نظریه و تاریخ آبستراکسیون در هنر مدرن، بخشی از نقدهای وارده بر قواعد تصویرگری برای بازنمود واقعیت یا تصویرگری سنتی طبیعت، به شمار می‌رود و در ضمن چگونگی تحول این سبک را هم نشان می‌دهد. واسیلی کاندینسکی، اغلب به عنوان نخستین نقاش آبستره شناخته می‌شود که از جمله آثارش می‌توان از تاق سیاه، یاد کرد. هر چند در تاریخ هنر غرب که به نقاشی و مجسمه‌سازی پیشامدرن مربوط می‌شود (مدرن، در مفهوم عصری، در مقابل مقوله کلی هنر سنتی قرار می‌گیرد که آثار ایجاد شده تا پیش از تولد مسیح را شامل می‌شود)، آبستراکسیون و طبیعت‌گرایی مفهوم‌هایی هستند برای تعیین طیفی از مشخصات سبکی خاص. در هر دو سر این طیف، فرم‌های نمایشی و بازنمودی دیده می‌شوند و نمونه‌های کامل‌شان دارای سبک است. از جمله این آثار می‌توان برای نمونه از مجسمه مرمری یک انسان نام برد که حدود ۵۹۰ پیش از میلاد به پوزیدون در سانیوم اهدا شده است.

البته در رابطه با هنر و معماری و طراحی قرن بیستم، نظریه‌ها و اقدامات عملی در زمینه آبستراکسیون، در اصل مدرنیستی‌اند، و به ویژه تحول در نقاشی و مجسمه‌سازی آوانگارد را نشان می‌دهند.

هرچند، در هر زمینه‌ای که لفظ آبستراکسیون (انتزاع و تجرید) بکار می‌رود، این اصطلاح از جنبه‌های مهم تاریخی هنر و فلسفه برخوردار است. جنبه فلسفی آبستراکسیون، به ویژه با تشریح انواع دانش و آگاهی‌هایی همراه است که هنر مدعی تولید آن‌هاست. این اصطلاح، در یکی از ساده‌ترین کاربردهای تاریخ هنری خود، کارکردی توصیفی دارد: مثلاً «موریس لوئیس نقاشی آبستره کار بود». به بیان دیگر، نقاشی لوئیس به نام روبند آبی (۹۰-۱۹۵۸)، ایده‌ها و احساسات را تنها از طریق رنگ، الگو و سازه (مشخصه سطح رنگی)، بیان و منتقل می‌کند. نقاشی‌های لوئیس، به آثار اولیه هنرمندان اکسپرسیونیست آبستره پیش از او بسیار نزدیک است. از سوی دیگر، نقاشی‌های پایت ماندرین، مانند ترکیب‌بندی قرمز، زرد، آبی (۱۹۲۱)۳۹، گاهی به عنوان نمونه‌هایی از آبستراکسیون هندسی «یا سرد» (که حاکی از کنترل کاملاً شدید کار است) توصیف می‌شوند. بسیاری از جنبش‌های مدرنیستی قرن بیستم، با آبستراکسیون همراه بوده‌اند یا محتوایی آبستراکسیونی داشته‌اند که از جمله می‌توان از فوتوریسم، کوبیسم و برخی وجوه سوررئالیسم نام برد. در معماری لوکوربوزیه د استایل و مدرسه آلمانی باوهاوس نیز در طراحی علاقه خاصی به آبستراکسیون نشان داده‌اند و از آن بیشتر در جهت آفرینش اشیاء برای مقاصد عالی استفاده کرده‌اند تا دلایل زیباشناختی و امور ذوقی.