کتاب شیرین بیان

کتاب شیرین بیان، مجموعه‌ای است از شعرها و نثرهای طنز نوروزی است که محمدعلی قربانی آن را گردآوری کرده است.

این کتاب دست چینی از سرود ههای شاعران و نویسندگان طنزپردازِ هم روزگارمان است. این مجموعه درپی فراهم آوردنِ شاهکارهای بی‌نظیر نبوده است، اما این گونه هم نیست که شتابزده و کم حوصله، هر سرودۀ سست و ناتندرست و بی‌نمکی را برای افزودن بر صفحات، به خود راه داده باشد.

درباره کتاب شیرین بیان

بهار و عيد برای هر كس معنايی دارد؛ برای كودكان لباس نو و مهمانی و برای محصلان، تعطيلی است. برای مادران، خانه تکانی و تدارک سبزه و سور و سات سفره هفت سين، و برای كاسبان فصل حراج و رونق بازار.

برای شاعران قديم نيز مانند كاسبان، آمدن بهار و عيد، فصل رونق بازار بود. هم برای شاعران عاشق و عارف كه در استقبال از بهار، غزل‌ها و مثنوی‌ها و مسمط‌های دل انگيز می‌ساختند و هم برای شاعرانی كه قصيده‌های بهاريه می‌سرودند و در مراسم سلام نوروزی حاكمان، برمی‌خواندند و خلعتی و صلتی می گرفتند.

از دورانی كه رسانه‌های جديد آمدند، يعنی از روزگار رواج مجله و روزنامه و بعدها، راديو و تلويزيون؛ شعر سرودن برای مردم و به زبان مردم، رونق گرفت و گسترش يافت. حالا مردمی كه غالباً يا بی‌سواد بودند يا آن قدر سواد نداشتند كه بتوانند از زبان فاخر و فخيم قصايد، سر دربياورند، شعر خودشان را داشتند با زبان طبيعی خودشان و از آن مهم‌تر با حرف‌هايی از جنس حرف‌های خودشان، شعری كه به زندگی آنها شبيه بود و نه سخن گوی اسطوره‌ها و ابرمردها و پادشاهان و سرداران و اميران و وزيران.

برخی از اين شعرهای ساده و سرزنده، شعرهای خندان است؛ می توانيم بگوييم:

فکاهی، طنز، شوخی، مطابيه

در بسياری از شعرهای طنز نوروزی، اشاراتی به عالم سياست ديد می‌شود و پيامدهای تحولات سياسی بر زندگی مردم و سور و سات عيد، دستمایه شوخی و انتقاد طنزپردازان است. اما شايد بيش از همه موضوعات، در شعرهای طنز نوروزی، ناليدن از گرانی، ِ متداول است. اين تراژدی هميشگی ِ جور نشدن درآمدها و هزينه‌ها در زندگی ِ در ايام عيد، با تلخی و گزندگی بيش‌تری، نمايان می‌شود و هنر مردم، طبعاً طنزنويسان اين است كه از اين تلخ كامی، شيرينی و شوخی و لبخند می‌آفرينند.

موضوعات متداول در شعرهای طنز نوروزی، خيلی متنوع است و می‌توان فهرستی طولانی از آنها نوشت، اما شايد بتوانيم بگوييم كه همه اين موضوعات متنوع، در يک نقطه اشتراک دارند: تلاش انسان برای شادكامی‌در ايام عيد و فصل ِ بهار، در مقابل ناهمواری واقعيت كه عيش آدمی ‌را منغص می‌كند. اين تقابل؛ يعنی رويارويی ِ ذهنيت ِ رؤياپرداز انسان با عينيت كابوس وار و ناخوشايند، موقعيت‌هايی می‌آفريند كه هم تراژيک است و هم كميك. طنزپردازان، وجه كمیک آن را درمی‌يابند و بازآفرينی می‌كنند و می‌خندند و می‌خندانند، تا دست ِ كم در ايام ِ عيد و هوای دل انگيز ِ بهاری، هجوم كابوس وار واقعيت، به تلخ كامی‌انسان، دامن نزند.

كتابی كه پيش روی شماست، مجموعه‌ای است از از شعرها و نثرهای طنز نوروزی. دست چينی از سروده‌های شاعران و نويسندگان طنزپرداز هم روزگارمان است. اين مجموعه درپی فراهم آوردن شاهکارهای بی نظير نبوده است، اما اين گونه هم نيست كه شتابزده و كم حوصله، هر سرود‌ه سست و ناتندرست و بی نمکی را برای افزودن بر صفحات، به خود راه داده باشد.

خواندن کتاب شیرین بیان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به شعر طنز معاصر پیشنهاد می‌کنیم.