کتاب پیدایش جهان؛ تصادف یا طراحی هوشمند

کتاب پیدایش جهان؛ تصادف یا طراحی هوشمند ششمین کتاب از مجموعه ما و جهان است. این مجموعه به همت دفتر مطالعات علم و دین موازی تدوین و ترجمه شده و در قالب دفترهایی با همکاری انتشارات پارسیک به تدریج منتشر خواهد شد.

دانش تجربی نوین، به ویژه در چند دهه‌ اخیر، تصویری تازه و شگفت‌انگیز از جهان را برابر ما گشوده است. تصویری که نه تنها ابعاد حیرت‌آور و تازه‌ای از جهان را مکشوف ساخته، بلکه موقعیت انسان را در هستی و نیز معنای زندگی و آفرینش را با پرسش‌هایی بنیادین رو‌به‌رو کرده است. اهمیت این پرسش‌ها به ویژه در آن است که علاوه بر منظر علمی، از نظرگاه فلسفی و دینی نیز همیشه جذاب بوده‌اند، زیرا پاسخ به پاره‌ای از این پرسش‌ها، به دلیل ماهیت هستی شناسانه‌شان، همواره در زیست فرهنگی و معنوی انسان تاثیر تعیین‌کننده‌ای داشته‌اند.

درباره مجموعه ما و جهان

مجموعه ما و جهان می‌کوشد با تکیه بر دانش تجربی نوین، علوم محض و علوم انسانی پاسخ‌هایی نو برای بنیادی‌ترین پرسش‌های ما درباره انسان و جهان فراهم آورد.

هریک از کتاب‌های این مجموعه، با محور قراردادن یکی از این پرسش‌ها، کوشیده است اگر نه پاسخی قطعی، اما دست کم تصویری نسبتا کامل از ابعاد گوناگون پرسش مورد بحث و پاسخ‌های داده شده ارایه نماید. شش دفتر نخست این مجموعه هم‌بستگی بسیاری با یک‌دیگر دارند؛ گویی با هر پرسش مسیری به پرسش دیگر گشوده می‌شود.

درباره کتاب پیدایش جهان؛ تصادف یا طراحی هوشمند

بسیاری از متفکران غربی، از افلاطون گرفته تا آکویناس و نیوتون، بیش از دو هزار سال در این باره بحث کرده‌اند که جهان طبیعی طراحی ذهن یا هوشی ازلی ـیک خالق‌ را آشکار می‌کند. بعدها، اواخر قرن نوزدهم، بسیاری از دانشمندان این نظر را رد کردند. نظریهٔ تکامل براساس انتخاب‌طبیعی نوشتهٔ چارلز داروین و دیگر نظریه‌های مادی‌گرا دربارهٔ منشا حیات و منظومهٔ شمسی و کیهان، طبیعت را به‌عنوان یک نظام خودموجودشونده نشان داده‌اند؛ چیزی که هیچ شواهدی از این‌که هوش یا نیروی هدایت‌گری آن را طراحی کرده باشد، وجود ندارد.

قطعا حتی هواداران داروین از دیرباز اذعان داشته‌اند که ارگانیزم‌های زیستی به صورت طراحی‌شده به‌نظر می‌رسند. همان‌طور که ریچارد داکینز، یکی از سخن‌گویان اصلی پیرو داروین، گفته است: «زیست‌شناسی مطالعهٔ چیزهای پیچیده‌ای است که ظاهرا برای هدفی طراحی شده‌اند.»

با این حال، پیروان داروین اصرار کرده‌اند کلمهٔ «ظاهرا» گمراه‌کننده است؛ چرا که سازوکارهای انتخاب‌طبیع ی می‌توانند پیچیدگی مشاهده شده در موجودات را توضیح دهند. بنابراین، در طول قرن بیستم، اغلب به‌نظر می‌رسید که علمْ استدلال طراحی را تضعیف می‌کند و تقریبا هیچ حمایتی از باور الهی سنتی نمی‌کند.

این شرایط، شروع به تغییر کرده است. طی پنجاه سال اخیر، کشفیات مختلف، نه فقط در زیست‌شناسی، بلکه در فیزیک و نجوم و کیهان‌شناسی، نشان می‌دهند حیات و کیهان نشانه‌هایی از طراحی حقیقی، و نه فقط ظاهری، را آشکار می‌کنند. به‌علاوه، بسیاری از زیست‌شناسان تکاملی به مشکلات بنیادی سازوکار داروینی، به‌عنوان توضیحی برای پیچیدگی و طراحی ظاهری موجودات زنده، اعتراف کرده‌اند. درنتیجهٔ این تحولات، بسیاری از دانشمندان این نظر را که حیات و کیهان صرفا طراحی‌شده «به‌نظر می‌رسند»، رد کرده‌اند. در عوض، بسیاری از دانشمندان و فلاسفه اکنون باور دارند که کیهان و حیات به این دلیل طراحی‌شده به‌نظر می‌رسند، چون واقعا طراحی شده‌اند.

این کتاب سعی دارد آغاز جهان را بررسی کند.

خواندن کتاب پیدایش جهان؛ تصادف یا طراحی هوشمند را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به علم پیشنهاد می‌کنیم.

درباره نویسندگان کتاب پیدایش جهان؛ تصادف یا طراحی هوشمند

مایکل ج. بیهی درجهٔ دکتری‌اش را در زیست‌شیم ی از دانشگاه پنسیلوانیا (۱۹۷۸) دریافت کرد و استاد علوم زیستی در دانشگاه لیهای در پنسیلوانیا و عضو موسسهٔ دیسکاوری است. کتاب او، جعبهٔ سیاه داروی (فری پرس ۷، ۱۹۹۶) بحثی است در مورد مفهوم نظریهٔ تکاملی آن‌چه او سیستم‌های بیوشیمیایی «پیچیدگی‌های‌کاهش‌ناپذیر» می‌نامد.

ویلیام آ. دمبسکی دارای درجهٔ دکترای ریاضیات از دانشگاه شیکاگو و دکتری فلسفه از دانشگاه ایلینوی شیکاگو و فوق‌لیسانس الهیات از دانشکدهٔ الهیات پرینستون است. آثار جدیدش شامل کتاب‌های طراحی‌هوشمندانه (اینتر وارسیتی ۱۰، ۱۹۹۹) و استنتاج طراحی (انتشارات دانشگاه کمبریج۱۲، ۱۹۹۸) است. او مدیر مرکز مایکل پولانی در دانشگاه بیلر و عضو موسسهٔ دیسکاور ی است.

استفان سی. میر، در سال ۱۹۹۸، با پایان‌نامه‌ای در مورد منشا حیات و روش‌شناسی علوم تاریخی، درجهٔ دکتری خود را در رشتهٔ تاریخ و فلسفهٔ علم از دانشگاه کمبریج دریافت کرد. او اکنون استادیار فلسفه در دانشگاه ویت ور ث۱۵ و مدیر مرکز تجدید علم و فرهنگ در موسسهٔ دیسکاور ی است. میر کتاب‌های زیادی نوشته و اکنون مشغول نوشتن کتابی دربارهٔ نظریهٔ علمی طراحی زیستی است.

بخشی از کتاب پیدایش جهان؛ تصادف یا طراحی هوشمند

باید مطمئن شویم که قضاوت معیار مشخصه‌پیچیدگی، مانند هر معیار دیگری، منطبق با واقعیت است. به آزمایش‌های پزشکی توجه کنید. هر آزمایش پزشکی یک معیار است. آزمایش پزشکی قابل اعتماد باید وقتی که بیماری وجود دارد، آن را شناسایی کند و وقتی وجود ندارد، آن را شناسایی نکند. متاسفانه، هیچ آزمایش پزشکی کاملا قابل اعتمادی وجود ندارد و بنابراین بهترین کار ممکن این است که ما نسبت مثبت و منفی‌های کاذب را تا حدامکان پایین نگه داریم.

نه فقط آزمایش‌های پزشکی، بلکه همهٔ معیارها با مشکل مثبت‌ها و منفی‌های کاذب مواجه‌اند. هدف معیار آن است که افراد را با توجه به گروه هدف (در مورد آزمایش‌های پزشکی، آن‌هایی که بیماری خاصی دارند)، طبقه‌بندی کند. وقتی معیار ما فردی را در گروه هدف قرار می‌دهد، در صورتی‌که نباید آن‌جا باشد، یک مثبت کاذب ایجاد می‌کند. برعکس، وقتی معیار از قراردادن کسی که باید در گروه هدف قرار گیرد، باز می‌ماند، یک منفی کاذب ایجاد می‌کند.

اکنون اجازه دهید این مشاهدات را به معیار مشخصه‌پیچیدگی ربط دهیم. این معیار ادعا می‌کند که طراحی را شناسایی می‌کند. آیا این معیار قابل اعتمادی است؟ گروه هدفِ این معیار هر آن چیزی است که علت هوشمند دارد. این معیار چه‌قدر در نسبت‌دادن چیزها به گروه هدف و حذف صحیح‌شان از گروه هدف دقت دارد؟ چیزهایی که ما می‌خواهیم توضیح دهیم، داستان‌های علّی دارند. در برخی از آن داستان‌های علّی، علیت هوشمند ضروری است، در حالی‌که در بقیه غیرضروری است. یک لکهٔ جوهر را می‌توان بدون کمک علیت هوشمند توضیح داد ولی جوهری که برای تشکیل یک متن بامعنا فراهم شده را نمی‌توان این‌گونه توضیح داد. هنگامی که معیار مشخصه‌پیچیدگی چیزی را به گروه هدف مربوط می‌کند، آیا می‌توانیم یقین کنیم که علت هوشمند دارد؟ اگر نه، آن‌گاه با مشکل مثبت کاذب مواجه می‌شویم. از طرفی، وقتی این معیار از نسبت‌دادن چیزی به گروه هدف باز ماند، آیا می‌توانیم مطمئن باشیم که هیچ علت هوشمندی پشتش نیست؟ اگر نه، آن‌گاه با مشکل منفی کاذب روبه‌رو می‌شویم.

ابتدا به مشکل منفی کاذب توجه کنید. هنگامی که معیار مشخصه‌پیچیدگی از شناسایی طراحی در یک چیز باز می‌ماند، می‌توانیم مطمئن باشیم که هیچ علت هوشمندی پشتش نیست؟ پاسخ منفی است. برای فهمیدن این‌که چیزی طراحی‌شده نیست، این معیار قابل اعتماد نیست. منفی کاذب در این‌جا مشکل‌ساز است. گرچه این مشکل منفی کاذب به شناسایی علل هوشمند محدود است.