کتاب دفتر عاشق و معشوق

 دفتر عاشق و معشوق، اثری در ستایش عشق و دوستی میان انسان‌ها از ریموند لول نویسنده و عارف کاتولیک قرن سیزدهمی اهل اسپانیا است.

خلاصه کتاب دفتر عاشق و معشوق

در زندگی ماجراجویانه و آثار ایمان‌گستر لول، دفتر عاشق و معشوق جایگاه ویژه‌ای دارد این دفتر مجموعه‌‌ای از آثار نظری و تبلیغی و ترویجی او متفاوت است. ویژگی شورانگیز و غنایی و چارچوب تخیلی گفتگو میان اشخاص تمثیلی (عاشق و معشوق)، بیانگر اوج یک رابطهٔ همدلانه است. در تفسیر و برداشت الهیاتی- مسیحی، منظور ریمون لول در این دفتر از «معشوق» همانا خداوند و از «عاشق» کسی است که در جستجوی اوست. در چنین رویکردی، گفتگوی عاشقانه و عارفانهٔ مندرج در آن، واپسین مرحلهٔ وجودی یک مسیحی اسوه را تداعی می‌کند.

لول سفرهای زیادی رفت، همیشه در جست‌وجوی حکمت دیگران بود و در مورد مسایل مهم زمان خویش به مجادله می‌پرداخت. در کثرت ملل و اعتقادات، در جستجوی وحدت انسانی بود و هر آنچه را که فاصله ایجاد می‌کرد پیوند می‌زد. در آثار حکیمانه - فلسفی و گریزهای عارفانه‌اش، در رساله‌های الهیاتی و داستان‌های تخیلی‌اش ــ میراث این مؤمن کاتولیک ــ نشانی از تنش دایمی میان شور و شوق دینی و جستجوی آرمان صلح و عشق میان انسان‌ها دیده می‌شود. آثار او گفتگوی مداوم با «دیگری» را در خود دارد که بدون آن زندگی بهتر در این جهان امکان‌پذیر نیست.

 خواندن دفتر عاشق و معشوق را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به متون عاشقانه و عارفانه این اثر را بخوانند.

درباره ریموند لول

ریموند لول در سال ۱۲۳۵ در اسپانیا زاده شد. او در عصری زندگی می‌کرد که مسیحیت در موضع تهاجمی قرار داشت؛ و او نه از طریق سلاح، که با قلم به یاری آن همت گماشت. لول در جوانی خوش‌گذران و زن‌باره بود اما بر اثر اتفاقی نور حقیقت به او تابید و متحول شد. دربار و خوش‌گذرانی را ترک کرد و زندگی عارفانه پیش گرفت؛ از آن زمان بود که چهرهٔ «رند» واقعی خود را نشان داد و پس از بازگشت به ماژرک همچون یک «دیوانه» روزگار می‌گذراند. امور دنیوی را ترک کرد و زندگی عارفانه‌ای را به مدت نه سال در قلهٔ «راندا» در پیش گرفت. فلسفه، الهیات، شیمی و علوم طبیعی را فرا گرفت و روش خود را که «هنر بزرگ» نامیده بود، بنیان نهاد..این روش، سنتزی از دانش‌ها است که الهیات به آنها جهت می‌دهد و از رهاوردهای مسیحی و اسلامی الهام می‌گیرد. به جهت تسلطی که لول بر رشته‌های مختلف داشت، می‌توان وی را با عالم هم‌عصرش، خواجه نصیرالدین طوسی مقایسه کرد که ریاضی‌دان، منجم، پزشک، فیلسوف و عالِم الهیات بود و اشعاری نیز می‌سرود.

ریمون لول از منطقه‌ای در جنوب اسپانیا برخاسته بود که در آنجا دانشمندان یهودی، مسیحی و مسلمان به بحث و گفتگو می‌پرداختند. بدیهی است که لول برخورد مستقیم با فرهنگ‌های گوناگون داشته باشد و اندیشه‌اش بیانگر همزیستی کاملاً منحصر به فرد این جریانات مختلف باشد. او گرچه مدافع سرسخت مسیحیت بود، اما آثارش نشان می‌دهد که اسلام مخاطب ویژه و همیشگی‌اش بوده است.

او مؤلف دفتر فرد مهربان و سه حکیم است که در آن سخن از ملاقاتی به میان می‌آورد که یک یهودی، یک مسیحی و یک مسلمان در مورد پرسش‌های بنیادین علم و الهیات به گفتگو می‌پردازند. در عین حال که پژوهش‌هایش را با تألیفات گوناگون، به‌ویژه درخت علوم و درخت فلسفهٔ عشق، عمق می‌بخشد، به شهرهای مختلف اروپایی (رم، پیزا، ناپل، لندن، پاریس، مونت‌پلیه، وین و...) سفر می‌کند تا آموزه‌هایش را گسترش دهد؛ و از پاپ و پادشاهان می‌خواهد که روش او را ترویج کنند. به همین دلایل، نظریه‌های او مورد استقبال زیادی قرار می‌گیرد. کتاب روش بزرگ او تا سدهٔ پانزدهم در اروپا تدریس می‌شد و آثار دیگرش را خودش به عربی ترجمه کرد.

جملاتی از کتاب دفتر عاشق و معشوق

عاشق با چشمانی پر اشک پرسید: چه هنگام تاریکی‌ها رخت برخواهند بست؟ چه هنگام راه‌های دوزخ بسته خواهند شد؟ چه هنگام آب‌هایی که جاری هستند، به سوی سرچشمه‌ها باز خواهند گشت؟ چه هنگام شمار بدکرداران از نیکوسرشتان کمتر خواهند شد؟ چه هنگام عاشق زندگی اش را با خرسندی و لذت برای معشوق فدا خواهد کرد؟ چه هنگام معشوق خواهد دید که عاشق از عشق او از پا افتاده است؟

عاشق به معشوق گفت: آی تویی که خورشید را از درخشندگی و تابندگیش آکنده می‌کنی، قلبم را از عشق لبریز کن. معشوق گفت: اگر عشق در جان و روانت جاری نشده بود، اگر اشک در چشمانت سکنا نگزیده بود، نمی توانستی معشوق را در بلندی‌هایی که به آن رسیده ای، سیر و تماشا کنی.