تا ۸۰٪ تخفیف خرید اشتراک ۴۶هزار کتاب | با هم برای کتابخانه‌ها در ۱۰سالگی طاقچه

کتاب ۱۳ حکایت شیرین از طهران

نویسنده:فرزانه نیک‌روح متین

انتشارات:نشر سیزده

دسته‌بندی:

امتیاز:

۴.۶از ۲۳ رأیخواندن نظرات

۴٫۶

(۲۳)

خواندن نظرات

خرید نسخهٔ صوتی

معرفی کتاب ۱۳ حکایت شیرین از طهران

تهرانِ پایتخت اگر چه جوان، لیکن در دامان مادری چشم به جهان گشوده است که خود داعیه‌ی مهتری و سروری در پیشینه‌ی تمدن بشری دارد. گستره‌ی تهران، بسیار کهنسال و دارای پیشینه‌ی کهن و آثار تمدنی دیرپاست. آثار پیش از تاریخ و پیش از اسلامِ شهر ری و این گستره‌ی وسیع،گواهی متقن بر این ادعاست. کشف آثار تمدنی در قیطریه، دروس، چندار، خوروین، تپه ازبکی، گورستان ایگل و چشمه علی، پیشینه‌ی نه هزار سالهای را بر ما می‌نمایاند و کشف اسکلت هفت هزار ساله‌ی خیابان مولوی تأییدی بر قدمت این پهنه است. رِی پر آوازه از کهن‌ترین شهرهای گیتی و به قدمت بابل و نینواست و نام آن در تورات آمده است. ری در کنار راه ۲۵۰۰ ساله‌ی شاهی (هخامنشی) که بعدها بخشی از آن ابریشم نام گرفت، خود موجب اعتبار و شهرت این راه شرقی ـ غربی جهان قدیم بود. به سال ۴۶۳ قمری نخستین بار نام «طهران» در کتاب تاریخ بغدادی با ذکری از ابوعبداللـه محمدبن‌حماد تهرانی رازی (درگذشته ۲۶۱ یا ۲۷۱ قمری)، محدث قرن سوم هجری فرزند نامدار آبادی تهران ثبت شد و از نعمت آب فراوان و خاک حاصلخیزش رفته رفته توسعه یافت و آباد شد. ابن بلخی در کتاب فارسنامه به سال ۵۰۰ تا ۵۱۰ قمری، از انار مرغوب تهران یاد کرده است.

تاریخ اجتماعی شیراز در سده‌های هفتم و هشتم هجری

هادی پیروزان

جغرافیای تاریخی شهرِ کرمان در دورانِ میانه (عصر خواجو)

جمشید روستا

نخستین تجربه استعمار غربی در ایران

علی‌اصغر سیدآبادی

تاریخ بوشهر

محمدحسین سعادت‌کازرونی

برازجان

ویلم فلور

۱۳حکایت شیرین از طهران- کتاب دوم

فرزانه نیک‌روح متین

۱۳ حکایت شیرین از طهران

فرزانه نیک‌روح متین

۱۳ حکایت شیرین از طهران ‌-کتاب دوم

فرزانه نیک‌روح متین

نظرات کاربران

مشاهده همه (۱۴)

سیّد جواد

۱۳۹۷/۰۴/۱۳

کتاب سی و دوم برنامه مطالعه از کتابخانه همگانی کتاب خیلی خوبی بود با حکایات و داستان هایی که برای اولین بار بود میخوندم و برام تازگی داشت خیلی هاشون فرهنگ مردم، اوضاع شهر ، دغدغه ها و مشکلات شاهان و تاریخچه

- بیشتر

مهدیس 🌙

۱۳۹۸/۱۰/۲۵

چقدر فوق العاده بود این کتاب! خوشحالم که خوندمش! حتما نسخه چاپی کتاب رو هم تهیه میکنم 🌸پیشنهاد میکنم بخونید و لذت ببرید:)))

~sahar~

۱۳۹۷/۰۴/۱۳

وای چه قدر عالی بود . هرچند من نمونه شو خوندم اما عالی بود . لطفا سریع تر رایگان کنیدش تا همه بتونن بخوننش و پایتخت ایران رو بشناسند

kahat

۱۳۹۹/۰۳/۲۵

کتاب خوبیه ولی اکثر روایت‌هاش دست اول نیستند و جمع‌آوری از کتب دیگه است. البته این جمع‌آوری به خوبی انجام شده و کتاب انسجام متنی خوبی داره.

حامد سعادت پور

۱۳۹۹/۰۱/۲۱

برای کسانی که علاقه به شناخت محیط و شهر خودشون دارن توصیه میکنم. بیشتر مواردش از نظر من جالب بود

نشر سيزده

۱۳۹۴/۰۴/۲۹

من نسخه چاپی کتاب رو خوندم. خیلی خوبه. خیلی روون داستانهای تاریخی تهران رو روایت کرده.

saeed

۱۳۹۹/۰۸/۰۴

خیلی خوب بودش واقعا لذت بردم از خواندنش واقعا برای هر کسی ک تهران زندگی می‌کنه مطالعه این کتاب لازمه براش تا بدونه توی چه شهری با چه قدمتی زندگی میکنه

Maryam Shahriari

۱۳۹۸/۰۵/۱۵

خیلللللی کتاب خوبی بود. انگار داشتیم قصه می‌خوندیم. عالی بود.

کاربر 17125

۱۳۹۴/۰۵/۰۸

بسیار جذاب و جالب

bakhshmand

۱۳۹۴/۰۴/۳۱

این کتاب داستان های قدیمی جالبی دارد تا حالا نشنیده بودم. فایل صوتی آن هم بسیار عالی است و حتی می توان در ماشین از آن استفاده کرد. فایل صوتی شیوه ی جالبی است برای خواندن کسانی که وقت خواندن کتاب ندارن.

بریده‌هایی از کتاب

مشاهده همه (۸۹)

نخستین غذای فرنگی‌ای که وارد تهران شد و به شدت مورد استقبال قرار گرفت اسلامبولی پلو بود.

سیّد جواد

از قدیم گفته‌اند ایرانی‌ها نمی‌گذارند به شکمشان بد بگذرد.

سیّد جواد

سرشناس‌ترین گربه‌ی تهران قدیم، گربه‌ای ماده، آلاپلنگ ابلق با چشمانی براق، درشت و دم‌کلفت بود که ببری خان صدایش می‌زدند. اما چرا لقب مردانه‌ی خان؟ سؤالی که هیچ‌گاه پاسخی برایش پیدا نکردند.

سیّد جواد

رفتن به شاه عبدالعظیم برای تهرانیان دو روز طول می‌کشید. از پنجشنبه بار و بنه را می‌بستند و جمعه به تهران بر می‌گشتند.

سیّد جواد

یکی از رسوم تهرانی‌های قدیم، خریدن آجیل مشکل‌گشا بود. در واقع این آجیل از آن جهت مشکل‌گشا نام داشت که برای رفع گرفتاری و مشکلات بین مردم در روضه‌ها و مساجد پخش می‌شد.

سیّد جواد

یکی دیگر از رسوم تهرانیان در باب بخت‌گشایی که داریوش شهبازی مورخ و پژوهشگر به آن اشاره کرده، عبور دادن دختر از درون کمان پنبه‌زنی بود. بدین صورت وقتی پدر و مادر می‌دیدند از خواستگار خبری نیست و سن دخترشان بالا رفته به سراغ پنبه‌زن می‌رفتند و به خانه دعوتش می‌کردند. بعد از آن‌که پنبه‌زن مشغول به کار می‌شد برای استراحت وی را به اندرونی می‌بردند، با چای سرش را گرم می‌کردند و در همان حین نیز به سرعت دخترشان را صدا می‌زدند و وی را از درون کمان پنبه‌زن عبور می‌دادند. آنها اعتقاد داشتند به زودی کمان هنگام کار پنبه‌زن پاره می‌شود و بدین ترتیب بخت دخترشان باز خواهد شد.

سیّد جواد

به گفته‌ی جهانگردان اروپایی اولین بار سپهسالار که با کیفیت غذا خوردن اروپاییان آشنایی داشت، قبل از اولین سفر ناصرالدین شاه به فرنگ، غذا خوردن با کارد و چنگال را به جای انگشت و دست به وی آموزش داد. به دنبال شاه، درباریان و متعاقب آن وابستگان دربار، اشراف و اعیان هم به کاربران این وسایل غربی پیوستند. پس از مسافرت‌های پی در پی شاهان قاجار و وارد کردن کارد، چنگال و قاشق به کشور، استفاده از آن‌ها نیز مرسوم شد و مصرف خانگی پیدا کرد.

سیّد جواد

اگر نیویورک به خیابان وال استریت، پاریس به خیابان شانزه لیزه، استانبول به خیابان استقلال و سن پترزبورگ به خیابان نودسکی‌اش می‌نازد، تهران باید به خیابان ولیعصر که لقب طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه را یدک می‌کشد، بنازد. این خیابان هجده کیلومتری که جنوب تهران، میدان راه‌‌آهن را به شمالش، میدان تجریش، متصل کرده، فقط گذرگاه و خیابان نیست، راسته‌ای است با فرهنگ، تاریخ و هویت یک شهر و یک پایتخت.

سیّد جواد

با شروع قرن دهم و ظهور صفویان، تهران از جرگه‌ی روستاها خارج شد و جامه‌ی شهری پوشید. شاه تهماسب که برای زیارت جد اعلایش امامزاده حمزه، مجاور حضرت عبدالعظیم، و نیز برای شکار به جلگه‌ی خوش آب و هوای تهران آمد و شد داشت، به سال ۹۶۱ قمری، حصاری گرداگرد شهر بنا کرد که بیش از سیصد سال دوام یافت. شاه عباس هم در جهت توسعه‌ی تهران گامی بلند برداشت. چهارباغ عباسی را با غرس چنارهای فراوان ساخت و مهم‌تر از آن نخستین بار برای تهران و اطراف آن بیگلربیگی تعیین کرد.

سیّد جواد

رِی پر آوازه از کهن‌ترین شهرهای گیتی و به قدمت بابل و نینواست و نام آن در تورات آمده است. ری در کنار راه ۲۵۰۰ ساله‌ی شاهی (هخامنشی) که بعدها بخشی از آن ابریشم نام گرفت، خود موجب اعتبار و شهرت این راه شرقی غربی جهان قدیم بود.

سیّد جواد

سبزه گره زدن گره زدن سبزه در روز سیزده فروردین از جمله رسومی بود که دختران دم بخت از آن غافل نمی‌شدند. امروزه هم این رسم فراموش نشده و همچنان پابرجاست با این تفاوت که گره زدن سبزه در تهران قدیم رسوم خاص خود را داشت. در این روز دو ساقه سبزه را باید با جملات و اشعار خاصی گره می‌زدند. جعفر شهری در کتاب طهران قدیم می‌گوید: از واجبات گره‌ی اول آن بود که دختران می‌گفتند: سبزی تو از من، زردی من از تو. گره‌ی دوم برای دختران عجولی بود که می‌گفتند: سبزه و سبزه بختی، یه شووی دس به‌نقدی. گره‌ی سوم برای همه‌ی دختران بود که زمزمه می‌کردند: سیزده بدر، سال دیگر، خونه‌ی شوور، بچه بغل. گره‌ی چهارم تا آخر همه‌ی گره‌ها، حاجت‌های نگفتنی بود که آهسته و گفتنی‌ها را بلند می‌گفتند. در آخر نیز بلند بلند فریاد می‌زدند: ای سبزه به‌حق شاه مردان، حاجات دلم بکام گردان. گره زدن ساقه همیشه با دلهره و تشویش همراه بود چرا که ساقه‌ها باید هفت گره زده می‌شد و مردم بر این عقیده بودند که اگر ساقه در هنگام گره زدن‌ها پاره شود، حاجت‌شان روا نمی‌شود.

miladtj90

دوران قاجار، دوره‌ی پدیده‌ی نوظهور افرادی بود که بین عامه‌ی مردم به لوطی، داش مشدی و بابا شمل معروف بودند که جوانمردی پایه و اساس رفتارهایشان بود. در صورتی که خیلی از اراذل و اوباش آن دوران خود را به شکل و شمایل لوطی‌ها می‌آراستند و از مزایای رفتار و کردار آنان سوء استفاده می‌کردند. این افراد به ظاهر لوطی، همگی مسلح بودند و هر شب مست و قمه به دست، هر محله‌ای را قرق می‌کردند و از هیچ‌کس حساب نمی‌بردند.

سیّد جواد

پیش از حمله‌ی مغول به ری، تهران هم بر اثر باغ‌ها و میوه‌های مرغوبش و هم به سبب یاغی‌گری مردمانش شهرت یافته بود. حمله‌ی وحشیانه‌ی مغولان و زلزله‌ی ویرانگر، ری باشکوه را تخریب کرد و دومین و سومین حمله‌ی آن وحشیان، آخرین رمق تن نیمه جان شهر کوفته را گرفت و تنها به برکت وجود مرقد حضرت عبدالعظیم در قرن یازدهم از آن شهر نام «روستای شاه عبدالعظیم» باقی ماند.

سیّد جواد

آغا محمدخان در نوروز ۱۱۶۴ خورشیدی تهران را به پایتختی برگزید و در آن خطبه خواند و تاج بر سرنهاد.

ادریس

سومین و کامل‌ترین زندان پایتخت به نام زندان اوین به دستور پهلوی دوم در اراضی سید ضیاءالدین طباطبایی از عوامل کودتای ۱۲۹۹ با هزینه‌ای هنگفت توسط آمریکاییان و برخی از کشورهای اروپایی ساخته شد و لقب مجهزترین زندان کشور را از آن خود کرد. ساخت این زندان ده سال طول کشید و سرانجام در سال ۱۳۵۰ افتتاح شد. این زندان در دوران محمدرضاشاه توسط ساواک اداره می‌شد و امروزه عنوان بازداشت‌گاه موقت را دارد و تاکنون هیچ زندانی‌ای موفق نشده از آن فرار کند.

سیّد جواد

گره زدن سبزه در روز سیزده فروردین از جمله رسومی بود که دختران دم بخت از آن غافل نمی‌شدند. امروزه هم این رسم فراموش نشده و همچنان پابرجاست با این تفاوت که گره زدن سبزه در تهران قدیم رسوم خاص خود را داشت. در این روز دو ساقه سبزه را باید با جملات و اشعار خاصی گره می‌زدند. جعفر شهری در کتاب طهران قدیم می‌گوید: از واجبات گره‌ی اول آن بود که دختران می‌گفتند: سبزی تو از من، زردی من از تو. گره‌ی دوم برای دختران عجولی بود که می‌گفتند: سبزه و سبزه بختی، یه شووی دس به‌نقدی. گره‌ی سوم برای همه‌ی دختران بود که زمزمه می‌کردند: سیزده بدر، سال دیگر، خونه‌ی شوور، بچه بغل. گره‌ی چهارم تا آخر همه‌ی گره‌ها، حاجت‌های نگفتنی بود که آهسته و گفتنی‌ها را بلند می‌گفتند. در آخر نیز بلند بلند فریاد می‌زدند: ای سبزه به‌حق شاه مردان، حاجات دلم بکام گردان. گره زدن ساقه همیشه با دلهره و تشویش همراه بود چرا که ساقه‌ها باید هفت گره زده می‌شد و مردم بر این عقیده بودند که اگر ساقه در هنگام گره زدن‌ها پاره شود، حاجت‌شان روا نمی‌شود.

سیّد جواد

از اول ماه مبارک رمضان، دختران دم بخت و بیوه‌زنان به دور کوچه‌ها راه می‌افتادند و از هر مرد جوانی که به دل‌شان می‌نشست پول گدایی می‌کردند و در شب بیست و هفتم، از پولی که جمع کرده بودند، پارچه‌ای سفید می‌خریدند و در روز بیست و هفتم از صبح زود چرخ خیاطی به دست راهی مسجدها می‌شدند. پاتوق مخصوص بین مساجد برای این کار مسجد سپهسالار، پایین‌تر از میدان بهارستان بود که به حدی صحن و شبستانش شلوغ می‌شد که جای سوزن انداختن نبود. دخترانی که دوخت و دوز بلد نبودند از خیاط‌های روزمزد استفاده می‌کردند، به همین دلیل در این روز نان خیاطان در روغن بود. صدای قرقر چرخ‌ها نیز تا چند فرسخی مسجد سپهسالار به گوش می‌رسید. مهم‌ترین چیزی که نباید در دوخت پیراهن‌ها فراموش می‌شد، آن بود که پیراهن باید بین نماز ظهر و عصر کوک زده می‌شد تا با صدای اذان و نماز مغرب پیراهن‌ها آماده و قابل پوشیدن باشد. بعد از اتمام دوخت پیراهن، سکه‌ای هم در آستر پیراهن می‌انداختند و کوک می‌زدند، سپس دختران هر کدام پیراهن‌ها را به تن می‌کردند، دو رکعت نماز می‌خواندند و یک سال صبر پیشه می‌کردند، بلکه شاهزاده سوار بر اسب درِ خانه‌شان را بزند.

سیّد جواد

معتمدالدوله فرهاد میرزا در کتاب جام جم جمعیت تهران زمان ناصرالدین شاه را، ۱۵۰ هزار تن نوشته است.

سیّد جواد

محمدحسن بیگی در کتاب تهران قدیم می‌نویسد: برای فلک کردن در اکثر قسمت‌های مختلف شهر سکویی به نام فلکه وجود داشت تا شخص را به نزدیک‌ترین فلکه ببرند. اما بعد از منسوخ شدن مجازات فلک، سکوهایی که برای فلکه ساخته بودند تسطیح شدند و بعضی از آن‌ها به صورت میادین درآمدند. اما تا سال‌های بعد مردم از میادینی که بر جای فلکه درست شده بود باز به عنوان فلکه یاد می‌کردند، چنان که این واژه تا بدین روز در میان تهرانی‌ها کاربرد دارد.

سیّد جواد

امامزاده داوود به دلیل آب و هوای خوشی که داشت بیش از سایر امامزاده‌ها محبوب تهرانیان قدیم بود.

سیّد جواد

حجم

۱۷۰٫۳ کیلوبایت

سال انتشار

۱۳۹۳

تعداد صفحه‌ها

۱۶۰ صفحه

حجم

۱۷۰٫۳ کیلوبایت

سال انتشار

۱۳۹۳

تعداد صفحه‌ها

۱۶۰ صفحه

قیمت:

۱۵,۰۰۰

تومان

خرید نسخهٔ صوتی