کتاب منظومه فرهاد و شیرین (مثنوی سروده وحشی بافقی)

«منظومه فرهاد و شیرین» مثنوی سروده وحشی بافقی، شاعر نام‌دار سده دهم است که با اقتباس از منظومه‌ی «خسرو شیرین» نظامی گنجه‌ای سروده است. مثنوی نخستین به سال ۹۶۶ به پایان رسید و ۱۵۶۹ بیت است و امّا مثنوی دوم که از شاهکارهای ادب دراماتیک پارسی است، در عهد خود شاعر نیز شهرت بسیار یافت. با این حال وحشی بیش از ۱۰۷۰ بیت از منظومه را خود نساخت و باقی آن را وصال شیرازی شاعر مشهور سده سیزدهم هجری (م ۱۲۶۲) سروده و با افزودن ۱۲۵۱ بیت آن را تمام کرده است. شاعری دیگر به نام «صابر شیرازی» بعد از وصال، ۳۰۴ بیت بر این منظومه افزود. وحشی بافقی بی شک یکی از شاعران بارز و نام آور عهد صفوی است که اهمیت او در سبک خاص بیان اوست. مضمونها و ظرایف شاعرانه و بیان احساسات و عواطف و نازک خیالی‌های او آنچنان با زبانی ساده و روان بیان شده که گاه آنها را با زبان محاوره بیان می کند و گاهی چنان است که گویی حرفهای روزمره اش را می زند و همین به شاعری او ارزش و اعتبار فراوان می دهد. او سعی می کند از استفاده بیش از حد اختیارات شاعری دوری کند و در عوض کوشش خود را برای بیان اندیشه ها و تفکرات عالی خود که بیشتر به همراه احساسات و عواطف گرم است به کار می گیرد. او زبانی ساده و پر از صداقت را بر می گزیند و همین دلیلی است که در عهد خود به عنوان تواناترین شاعر مکتب «وقوع» محسوب می شود. در اشعار وحشی، واژه های مشکل و ترکیب‌های عربی بسیار کم دیده می شود؛ اما به جای آن از واژه ها و ترکیب های رایج زمان خود بسیار استفاده کرده است. وحشی همچنین به صنایع و آرایه های لفظی نیز توجه نمی کرد؛ جز آنکه برای استواری کلامش ضروری بوده باشد. چند بیت از این منظومه: خوشا عشق خوش آغاز خوش انجام همه ناکامی اما اصل هر کام خوشا عشق و خوشا عهد خوش عشق خوشا آغاز سوز آتش عشق اگر چه آتش است و آتش افروز مبادا کم که خوش سوزی‌است این سوز