کتاب ماهیت اشراقی

«ماهیت اشراقی» کتابی درباره شیخ اشراق، شهاب‌الدین سهروردی و ماهیت فلسفه او نوشته صادق نیک‌پور (-۱۳۴۵) است. در مقدمه کتاب می‌خوانید: سهروردی هم چون ابن سینا بر تمایز میان وجود و ماهیت تأکید دارد. او قول به زیادت ذهنی و خارجی وجود بر ماهیت را به مشّاییان نسبت می دهد و خود با نفی زیادت خارجی وجود بر ماهیت، آن را به گونه ای نفی می کند که به نفی زاید یعنی وجود منتهی می شود. بدین لحاظ، به او نسبت می دهند که او ماهیت را اصیل انگاشته است. سهروردی هم چنین هویت انوار را نیز ماهوی می داند و کلّ نظام نوری خود را به ماهیت پیوند می زند. برخی محققان امروزه در اصالت ماهوی بودن شیخ اشراق تشکیک نمودند، و برخی هم با ملاحظه ی پاره ای از عبارات سهروردی، او را تناقض گو یی متهم نمودند. در این مختصر صفحات بر آنیم که بگوییم هر چند سهروردی اصالت وجود را نفی می کند به اصالت ماهیت نیز اعتقاد نداشته است. و مبنای تقسیم بندی اصالت وجودی یا اصالت ماهیتی در مورد فیلسوف اشراقی سهروردی مصداقی ندارد. سهروردی با جسارت تمام ماهیات را در مونس العشاق متشخص می سازد و برای ماهیات اهمیت خاصی قایل است ضمن آن که تمایزی بین ماهیت و وجود را در خارج از ذهن قایل نمی باشد.