کتاب روانشناسی هوش مصنوعی

کتاب روانشناسی هوش مصنوعی نوشته‌ی تونی پرسکات و با ترجمه‌ی شهریار وجدانی، اثری است که به بررسی پیوندهای میان روان‌شناسی و هوش مصنوعی می‌پردازد. این کتاب توسط انتشارات کتابسرای تندیس منتشر شده است و تلاش دارد با نگاهی تحلیلی و چندجانبه، مفاهیم بنیادین هوش، ساختار مغز، عملکرد ذهن و چگونگی الگوبرداری هوش مصنوعی از فرایندهای شناختی انسان را واکاوی کند. نویسنده با تکیه‌بر دانش روان‌شناسی و علوم اعصاب، به بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های مغز انسان و کامپیوتر، چالش‌های اخلاقی و اجتماعی هوش مصنوعی و همچنین تأثیرات متقابل این دو حوزه می‌پردازد. کتاب، علاوه‌بر ارائه‌ی مباحث نظری، نمونه‌ها و مثال‌هایی از تاریخچه‌ی هوش مصنوعی، آزمون‌های هوش و دیدگاه‌های مختلف درباره‌ی ماهیت هوش را نیز مطرح می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب روانشناسی هوش مصنوعی

روانشناسی هوش مصنوعی نوشته‌ی تونی پرسکات، اثری میان‌رشته‌ای است که مرزهای روان‌شناسی، علوم اعصاب و فناوری را به هم پیوند می‌زند. کتاب با رویکردی تحلیلی، به بررسی رابطه‌ی پیچیده‌ی هوش مصنوعی و روان‌شناسی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه هر دو حوزه، با وجود تفاوت‌های بنیادین، دغدغه‌هایی مشترک درباره‌ی چیستی هوش و فرایندهای ذهنی دارند. پرسکات در این کتاب، ابتدا به تعریف و تاریخچه‌ی هوش مصنوعی و نقش آن در فهم هوش انسانی می‌پردازد و سپس با نگاهی تطبیقی، ساختار مغز و کامپیوتر را مقایسه می‌کند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که هر فصل به یکی از جنبه‌های کلیدی این رابطه می‌پردازد: از تعریف هوش و آزمون‌های سنجش آن، تا بررسی شبکه‌های عصبی، یادگیری، هوش هیجانی و اجتماعی، و در نهایت چالش‌های اخلاقی و اجتماعی ناشی از گسترش هوش مصنوعی. نویسنده تلاش کرده است با طرح پرسش‌های بنیادین و ارائه‌ی دیدگاه‌های مختلف، خواننده را به تأمل درباره‌ی مرزهای انسان و ماشین وادارد، بی‌آنکه پاسخ‌های قطعی ارائه دهد. این کتاب برای علاقه‌مندان به علوم شناختی، روان‌شناسی، فلسفه ذهن و فناوری اطلاعات، منبعی غنی و قابل تأمل به‌شمار می‌آید.

خلاصه کتاب روانشناسی هوش مصنوعی

روانشناسی هوش مصنوعی با مقدمه‌ای از مترجم آغاز می‌شود که به اهمیت پیوند روان‌شناسی و هوش مصنوعی اشاره دارد و زمینه‌ی ورود به بحث را فراهم می‌کند. در فصل نخست، نویسنده به تعریف هوش مصنوعی و جایگاه آن در علوم شناختی می‌پردازد و رابطه‌ی آن با روان‌شناسی را از منظر تاریخی و مفهومی بررسی می‌کند. این فصل، به نقش آزمون تورینگ و آزمایش اتاق چینی جان سرل در سنجش هوش مصنوعی و نقدهای وارد بر آن می‌پردازد و نشان می‌دهد که تعریف هوش و سنجش آن، همواره محل بحث و اختلاف بوده است. در فصل دوم، مفهوم هوش از دیدگاه روان‌شناسی و فلسفه مورد واکاوی قرار می‌گیرد. نویسنده با مرور تاریخچه‌ی آزمون‌های ضریب هوشی، نظریه‌های هوش عمومی و هوش‌های چندگانه، و همچنین نقش عوامل فرهنگی و اجتماعی در سنجش هوش، به این نتیجه می‌رسد که هوش پدیده‌ای چندوجهی و پیچیده است که نمی‌توان آن را به یک معیار واحد فروکاست. این فصل همچنین به نقش یادگیری، هوش هیجانی و اجتماعی، و تفاوت‌های فردی در هوش می‌پردازد. در فصل سوم، پرسکات به مقایسه‌ی مغز انسان و کامپیوتر می‌پردازد و ساختار نورون‌ها، شبکه‌های عصبی، و نحوه‌ی پردازش اطلاعات در مغز را با عملکرد پردازنده‌ها و الگوریتم‌های کامپیوتری مقایسه می‌کند. او نشان می‌دهد که اگرچه شباهت‌هایی میان مغز و کامپیوتر وجود دارد، اما تفاوت‌های بنیادینی نیز در نحوه‌ی یادگیری، پردازش موازی، و نقش مواد شیمیایی عصبی در مغز دیده می‌شود. این فصل به بررسی نقش یادگیری بدون نظارت، یادگیری تقویتی و ساختارهای تخصص‌یافته مغز مانند قشر مخ و مخچه نیز می‌پردازد. در ادامه‌ی کتاب، نویسنده به موضوعاتی مانند شبکه‌های عصبی مصنوعی، هوش جامع مصنوعی، چالش‌های اخلاقی و اجتماعی هوش مصنوعی، و آینده‌ی تعامل انسان و ماشین می‌پردازد. پرسکات با طرح پرسش‌هایی درباره‌ی امکان خودآگاهی در ماشین‌ها، نقش بدن در هوش، و پیامدهای اجتماعی گسترش هوش مصنوعی، خواننده را به تفکر درباره‌ی مرزهای انسان و فناوری دعوت می‌کند. کتاب با تأکید بر اهمیت مدل‌سازی کامپیوتری در فهم ذهن و مغز، و ضرورت توجه به ابعاد اخلاقی و اجتماعی هوش مصنوعی، به پایان می‌رسد.

چرا باید کتاب روانشناسی هوش مصنوعی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی میان‌رشته‌ای، به یکی از مهم‌ترین پرسش‌های عصر حاضر یعنی رابطه‌ی ذهن انسان و هوش مصنوعی می‌پردازد. ویژگی شاخص آن، پرداختن به موضوع از زاویه‌ی روان‌شناسی و علوم اعصاب است؛ یعنی به‌جای تمرکز صرف بر فناوری، تلاش می‌کند ریشه‌های شناختی و زیستی هوش را بررسی کند و نشان دهد که چگونه ایده‌ها و مدل‌های روان‌شناسی می‌توانند الهام‌بخش توسعه‌ی هوش مصنوعی باشند. همچنین، کتاب با مثال‌های تاریخی، نقدهای فلسفی و بررسی چالش‌های اخلاقی، تصویری چندلایه و واقع‌گرایانه از وضعیت کنونی و آینده‌ی هوش مصنوعی ارائه می‌دهد. خواندن این کتاب به درک بهتر مرزهای انسان و ماشین، شناخت محدودیت‌ها و ظرفیت‌های هر دو، و آگاهی از پیامدهای اجتماعی و اخلاقی فناوری‌های نوین کمک می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران روان‌شناسی، علوم شناختی، علوم اعصاب، فلسفه ذهن و فناوری اطلاعات پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی فهم تأثیرات اجتماعی و اخلاقی هوش مصنوعی یا علاقه‌مند به تاریخچه و مبانی نظری این حوزه هستند، مناسب است.

بخشی از کتاب روانشناسی هوش مصنوعی

«هوش مصنوعی، علم و مهندسی ساخت ماشین‌های هوشمند، به‌ویژه برنامه‌های کامپیوتری هوشمند است. به گفته جان مک‌کارتی، یکی از بنیان‌گذاران این حوزه، هوش مصنوعی به کاربرد کامپیوتر برای درک هوش انسانی مرتبط است، اما نیازی ندارد خود را به روش‌هایی که به لحاظ زیست‌شناختی قابل مشاهده هستند، محدود کند. این کتاب به بررسی هوش مصنوعی و رابطه آن با علم درک هوش انسانی، یعنی روان‌شناسی، می‌پردازد. در واقع، این یک رابطه پیچیده و چندجانبه است. بنا به گفته مک‌کارتی، از آنجا که روان‌شناسی و هوش مصنوعی موضوعات مشابهی دارند، هر دو حوزه با هوش در ارتباط هستند. در روان‌شناسی، هوش به‌طور طبیعی و همان‌گونه که در انسان‌ها و حیوانات مشاهده می‌شود، مورد مطالعه قرار می‌گیرد. هوش مصنوعی نیز با احتمال ایجاد هوش ترکیبی (ساخت بشر) در مصنوعات، به‌ویژه کامپیوترها، و همچنین در مصنوعاتی که ممکن است تا حد زیادی شبیه حیوانات باشند، مانند ربات‌ها، مرتبط است. برخی از روان‌شناسان شناختی، از روش‌های هوش مصنوعی برای طرح و آزمایش نظریه‌های مربوط به هوش انسانی استفاده می‌کنند. محققان هوش مصنوعی نیز به دنبال استفاده از ایده‌های مطرح شده در روان‌شناسی و علوم اعصاب، که شامل درک علمی مغز و سیستم‌های عصبی است، برای خلق شکل‌های جدیدی از هوش مصنوعی هستند. با وجود اینکه هوش مصنوعی الگوبرداری مستقیمی از هوش طبیعی نمی‌کند، گاهی اوقات به دنبال مسیرهای متفاوتی می‌رود که در این صورت، به آن هوش مصنوعی بیگانه می‌گوییم. به دلیل به اشتراک‌گذاری ایده‌ها و بینش‌های متقابل، هوش مصنوعی و روان‌شناسی از همان ابتدای ابداع کامپیوترها، به عنوان دو حوزه وابسته و جدایی‌ناپذیر شناخته شده‌اند.»