کتاب سناریوهای آینده فرهنگ ‌سیاسی در ایران (۱۴۱۲ - ۱۴۰۲)

سناریوهای آینده فرهنگ سیاسی در ایران (۱۴۱۲ - ۱۴۰۲) کتابی پژوهشی است که به قلم علی نوازنی و حسین هرسیج تألیف و گردآوری شده است. این اثر با حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور و در قالب طرحی پژوهشی در دانشگاه اصفهان تهیه شده و انتشارات دانشگاه اصفهان آن را منتشر کرده است. موضوع اصلی کتاب، آینده‌نگری در حوزه فرهنگ سیاسی ایران است و نویسندگان با بهره‌گیری از روش‌های علمی و آینده‌پژوهانه، تلاش کرده‌اند سناریوهای محتمل برای تحولات فرهنگ سیاسی کشور را در بازه زمانی ۱۴۰۲ تا ۱۴۱۲ ترسیم کنند. این کتاب به‌ویژه برای علاقه‌مندان به علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، مطالعات فرهنگی و آینده‌پژوهی قابل توجه است و ساختار آن بر پایه تحلیل داده‌های تخصصی و نظر خبرگان حوزه سیاست و فرهنگ ایران استوار است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سناریوهای آینده فرهنگ ‌سیاسی در ایران (۱۴۱۲ - ۱۴۰۲)

سناریوهای آینده فرهنگ سیاسی در ایران (۱۴۱۲ - ۱۴۰۲) اثری تحلیلی و آینده‌پژوهانه از علی نوازنی و حسین هرسیج است که با رویکردی علمی به بررسی روندها و تحولات احتمالی فرهنگ سیاسی ایران در یک دهه آینده می‌پردازد. کتاب در چهار فصل تدوین شده و ابتدا مفاهیم پایه‌ای فرهنگ سیاسی را با تکیه‌بر نظریات کلاسیک و معاصر شرح داده است. سپس، با معرفی روش‌های پژوهش آینده‌پژوهی مانند دلفی فازی، سناریونگاری پیتر شوارتز و تحلیل تأثیرات متقابل، چارچوبی برای تحلیل داده‌ها و استخراج سناریوها ارائه می‌دهد. در بخش اصلی، نویسندگان با جمع‌آوری داده‌های میدانی و کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از نظر خبرگان، پیشران‌ها و عدم قطعیت‌های کلیدی مؤثر بر فرهنگ سیاسی ایران را شناسایی و دسته‌بندی کرده‌اند. خروجی این تحلیل‌ها، چهار سناریوی اصلی برای آینده فرهنگ سیاسی ایران است که هرکدام بر پایه ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی، ارزش‌ها، باورها، سنت‌های تاریخی و تحولات اجتماعی و سیاسی شکل گرفته‌اند. کتاب با ارائه راهکارهایی برای تحقق فرهنگ سیاسی مطلوب و بررسی پیامدهای هر سناریو، تصویری چندوجهی و تحلیلی از آینده فرهنگ سیاسی ایران ترسیم کرده است.

خلاصه کتاب سناریوهای آینده فرهنگ ‌سیاسی در ایران (۱۴۱۲ - ۱۴۰۲)

پیام اصلی کتاب سناریوهای آینده فرهنگ سیاسی در ایران (۱۴۱۲ - ۱۴۰۲) بر پایه تحلیل علمی و آینده‌نگرانه از روندهای سیاسی و اجتماعی کشور استوار است. نویسندگان با تکیه‌بر مدل پیتر شوارتز و روش‌های ترکیبی کمی و کیفی، ابتدا عوامل کلیدی و پیشران‌های مؤثر بر فرهنگ سیاسی ایران را شناسایی کرده‌اند. این عوامل شامل اعتماد سیاسی، توزیع اقتدار، آزادی بیان، پیوند دین و سیاست، عدالت‌خواهی، آرمان‌گرایی، استقلال‌خواهی، شفافیت‌خواهی، قومیت‌گرایی و سطح دانش سیاسی هستند. در ادامه، با استفاده از تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از خبرگان و نرم‌افزارهای تخصصی، چهار سناریوی اصلی برای آینده فرهنگ سیاسی ایران ترسیم شده است: - سناریوی فرهنگ سیاسی مردم‌سالاری دینی: در این سناریو، مشارکت فعال شهروندان، شفافیت، عدالت‌محوری و پیوند دین و سیاست در چارچوب مردم‌سالاری دینی تقویت می‌شود و جامعه به سمت تحقق ارزش‌های اسلامی و کرامت انسانی حرکت می‌کند. - سناریوی فرهنگ سیاسی انحصارگرایی دینی: این سناریو بر تمرکز قدرت، محدودیت آزادی بیان و مشارکت سیاسی، و غلبه نگاه انحصاری به دین و سیاست استوار است و احتمال بروز شکاف‌های اجتماعی و کاهش اعتماد عمومی را در پی دارد. - سناریوی فرهنگ سیاسی مشارکت دموکراتیک: در این حالت، ارزش‌های دموکراتیک، آزادی‌های فردی، مشارکت گسترده و احترام به تنوع فرهنگی و قومی برجسته می‌شود و جامعه به سمت الگویی بازتر و مشارکتی‌تر حرکت می‌کند. - سناریوی فرهنگ سیاسی تبعی - مشارکتی: این سناریو ترکیبی از ویژگی‌های فرهنگ سیاسی تبعی و مشارکتی است که در آن مشارکت سیاسی محدود به گروه‌های خاص است و بخش‌هایی از جامعه همچنان نقش منفعل دارند. کتاب با تحلیل نقاط قوت و ضعف هر سناریو و بررسی پیامدهای آن‌ها، راهکارهایی برای تقویت فرهنگ سیاسی مطلوب و کاهش آسیب‌های احتمالی ارائه کرده است.

چرا باید کتاب سناریوهای آینده فرهنگ ‌سیاسی در ایران (۱۴۱۲ - ۱۴۰۲) را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و آینده‌نگر، امکان شناخت عمیق‌تری از روندهای فرهنگی و سیاسی ایران را فراهم می‌کند. یکی از ویژگی‌های شاخص آن، استفاده از روش‌های علمی و داده‌محور برای شناسایی پیشران‌ها و عدم قطعیت‌های کلیدی است که آینده فرهنگ سیاسی کشور را شکل می‌دهند. همچنین، با ترسیم سناریوهای مختلف، به خواننده کمک می‌کند تا پیامدهای احتمالی هر مسیر را بهتر درک کند و برای مواجهه با چالش‌های آینده آماده‌تر باشد. مطالعه این اثر، دیدی چندجانبه نسبت به تحولات سیاسی و اجتماعی ایران ارائه می‌دهد و می‌تواند به عنوان مرجعی برای تحلیل سیاست‌گذاران، پژوهشگران و علاقه‌مندان به آینده‌پژوهی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، کتاب با ارائه راهکارهایی برای تحقق فرهنگ سیاسی مطلوب، زمینه‌ای برای گفت‌وگو و تصمیم‌گیری آگاهانه در حوزه سیاست و فرهنگ فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی پیشنهاد می‌شود. همچنین، برای سیاست‌گذاران، مدیران اجرایی، فعالان حوزه فرهنگ و افرادی که دغدغه آینده سیاسی و اجتماعی ایران را دارند، مفید است. علاقه‌مندان به آینده‌پژوهی و تحلیل روندهای کلان اجتماعی نیز می‌توانند از محتوای این اثر بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب سناریوهای آینده فرهنگ ‌سیاسی در ایران (۱۴۱۲ - ۱۴۰۲)

فرهنگ سیاسی با تلفیق دو عنصر کلیدی فرهنگ و سیاست، پیوند میان نمادها، هنجارها، ارزش‌ها و باورهای جامعه با ساختار و بافتار نظام سیاسی را بررسی می‌کند. آلموند و وربا با اتخاذ رویکردی روان‌شناختی نسبت به فرهنگ، فرهنگ سیاسی را به‌عنوان مجموعه‌ای از نگرش‌ها، باورها و احساسات سیاسی یک ملت در یک دوره خاص تعریف می‌کنند که به‌عنوان فرایندی تاریخی، فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آن را در زمان حال شکل می‌دهد. این فرهنگ هدایت‌گر کنش‌های سیاسی در برابر نظام سیاسی است. در این راستا، الگوهایی متنوع برای تبیین شکل‌گیری یا تغییر فرهنگ سیاسی مطرح شده‌اند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به رویکرد فرایندی با تأکید بر تکامل تاریخی و اجتماعی فرهنگ سیاسی، رویکرد سرایتی و همچنین رویکرد فرهنگ‌سازی توسط اصحاب قدرت اشاره کرد. با این حال، توجه به ترکیبی از این الگوها در تبیین تغییرات فرهنگ سیاسی ضروری است و از طرفی نیز عناصر سازنده فرهنگ سیاسی در جامعه خود متأثر و وابسته به عناصری همچون فرهنگ برآمده از توده، فرهنگ منبعث از نخبگان، تجربیات و سنت‌های سیاسی-تاریخی ملت و ساختار و چارچوب سیاسی حاکم هستند. فرهنگ سیاسی ضمن ایجاد محدودیت‌ها و مشوق‌هایی برای کنش اجتماعی افراد، عادت‌واره‌هایی را شکل می‌دهد که چگونگی ادراک شخص از حیات اجتماعی و سیاسی خویش و واکنش به آن را سازمان‌دهی می‌کنند و رفتار آینده فرد و جامعه و روند توسعه سیاسی را ترسیم و قابل پیش‌بینی می‌کند.