کتاب پوشاک صفوی در نگاره های لیلی و مجنون خمسه تهماسبی

کتاب پوشاک صفوی در نگاره‌های لیلی و مجنون خمسه تهماسبی اثری پژوهشی از مهشید مسیبی و مریم مونسی سرخه است که به بررسی پوشاک دوره صفویه با تمرکز بر نگاره‌های داستان لیلی و مجنون در نسخه خمسه تهماسبی می‌پردازد. این کتاب توسط انتشارات رشد فرهنگ منتشر شده است و به‌صورت تخصصی به تحلیل لباس‌ها، پارچه‌ها و عناصر پوششی مردان و زنان در نگاره‌های این نسخه نفیس می‌پردازد. نویسندگان با بهره‌گیری از منابع تاریخی، سفرنامه‌ها و اسناد تصویری، تلاش کرده‌اند تصویری دقیق و مستند از پوشاک ایرانیان در سده‌های دهم تا دوازدهم هجری ارائه دهند. کتاب علاوه‌بر تحلیل پوشاک، به زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و هنری عصر صفوی و تأثیر آن بر هنر نگارگری و نساجی نیز توجه دارد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب پوشاک صفوی در نگاره های لیلی و مجنون خمسه تهماسبی

پوشاک صفوی در نگاره‌های لیلی و مجنون خمسه تهماسبی اثری پژوهشی است که به بررسی پوشاک ایرانیان در دوره صفویه از زاویه‌ای هنری و تاریخی می‌پردازد. مهشید مسیبی و مریم مونسی سرخه با تمرکز بر نگاره‌های نسخه خمسه تهماسبی، یکی از شاهکارهای نگارگری مکتب تبریز دوم، تلاش کرده‌اند تا بازنمایی پوشاک مردان و زنان را در این تصاویر تحلیل کنند. کتاب ساختاری منظم دارد و ابتدا به معرفی نظامی گنجوی و آثارش، به‌ویژه داستان لیلی و مجنون، می‌پردازد. سپس زمینه‌های سیاسی، فرهنگی و هنری عصر صفویه و ویژگی‌های مکتب نگارگری تبریز دوم را شرح می‌دهد. بخش‌های بعدی کتاب به تحلیل پارچه‌بافی، انواع پارچه‌ها و بازخوانی پوشاک در نگاره‌های منتخب اختصاص یافته است. نویسندگان با استناد به متون تاریخی، سفرنامه‌ها و اسناد تصویری، سعی کرده‌اند تصویری جامع از پوشاک، نقش‌های پارچه، پوشش سر و پا، و تفاوت‌های پوشاک مردان و زنان ارائه دهند. این کتاب نه‌تنها برای علاقه‌مندان به تاریخ پوشاک و هنر نگارگری، بلکه برای پژوهشگران حوزه فرهنگ و تمدن ایران نیز منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خلاصه کتاب پوشاک صفوی در نگاره های لیلی و مجنون خمسه تهماسبی

در این بخش، کتاب به‌طور عمیق به تحلیل پوشاک صفویان در نگاره‌های لیلی و مجنون می‌پردازد و ساختار پوشاک، جنس پارچه‌ها، نقش‌ها و تفاوت‌های پوشش مردان و زنان را بررسی می‌کند. نویسندگان ابتدا اهمیت پوشاک را به‌عنوان بازتابی از تمدن و فرهنگ هر جامعه مطرح کرده‌اند و سپس با تکیه‌بر منابع تاریخی و تصویری، روند تحول پوشاک ایرانیان را از دوره‌های پیشین تا عصر صفوی دنبال کرده‌اند. در بخش‌های ابتدایی، به معرفی نظامی گنجوی و داستان لیلی و مجنون پرداخته شده و جایگاه این روایت عاشقانه در ادبیات و هنر ایران بررسی شده است. سپس زمینه‌های سیاسی و فرهنگی عصر صفویه و تأثیر آن بر هنر نگارگری و نساجی مورد توجه قرار گرفته است. کتاب به‌ویژه به مکتب تبریز دوم و ویژگی‌های نگارگری آن، از جمله ترکیب‌بندی، رنگ‌ها و نقش‌های لباس‌ها، می‌پردازد. در بخش‌های تخصصی‌تر، انواع پارچه‌های بافته‌شده در دوره صفویه مانند زری، مخمل، ترمه و قلمکار معرفی شده و نقش آن‌ها در پوشاک اشراف و مردم عادی بررسی شده است. سپس با تحلیل نگاره‌های منتخب از نسخه خمسه تهماسبی، جزئیات پوشاک مردان (پیراهن، قبا، شلوار، شال کمر، پوشش سر و پا) و زنان (پیراهن، قبا، مانتو، جلیقه، شلوار، چادر، مقنعه و پوشش پا) به‌دقت شرح داده شده است. تفاوت‌های پوشاک بر اساس طبقه اجتماعی، جنسیت و موقعیت‌های خاص نیز مورد توجه قرار گرفته است. در نهایت، کتاب نشان می‌دهد که پوشاک صفویان نه‌تنها بازتابی از هویت فرهنگی و اجتماعی آن دوران است، بلکه ارتباط نزدیکی با هنر نگارگری، باورهای مذهبی و تحولات سیاسی و اقتصادی عصر صفوی دارد.

چرا باید کتاب پوشاک صفوی در نگاره های لیلی و مجنون خمسه تهماسبی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مستند و تحلیلی، امکان شناخت عمیق‌تری از پوشاک و فرهنگ عصر صفوی را فراهم می‌کند. یکی از ویژگی‌های شاخص آن، استفاده از نگاره‌های نسخه خمسه تهماسبی به‌عنوان منبع تصویری و تطبیق آن با متون تاریخی و سفرنامه‌هاست. خواننده با مطالعه این اثر، نه‌تنها با جزئیات پوشاک مردان و زنان صفوی آشنا می‌شود، بلکه با زمینه‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی آن دوران نیز ارتباط برقرار می‌کند. همچنین کتاب به بررسی نقش پوشاک در بازنمایی هویت، طبقات اجتماعی و باورهای مذهبی پرداخته است و برای علاقه‌مندان به هنر نگارگری، تاریخ پوشاک و مطالعات فرهنگی ایران، اطلاعاتی دقیق و مستند ارائه می‌دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران حوزه تاریخ هنر، دانشجویان رشته‌های هنر و مطالعات فرهنگی، علاقه‌مندان به تاریخ پوشاک ایرانی، طراحان لباس و کسانی که به هنر نگارگری و فرهنگ عصر صفوی علاقه دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به دنبال شناخت ریشه‌های پوشاک ایرانی و تأثیر آن بر هویت فرهنگی هستند، این اثر مفید است.

بخشی از کتاب پوشاک صفوی در نگاره های لیلی و مجنون خمسه تهماسبی

پوشاک یکی از مهم‌ترین بازنمودهای تمدن در هر کشوری است. میزان پیشرفت صنعت نساجی در هر دوره‌ای را می‌توان از روی آن به خوبی مشاهده کرد. علاوه بر جنس و بافت پارچه، مدل لباس هر دوره می‌تواند بیانگر تفکر و اعتقادات مردم باشد. در اندیشه اسلامی، والاترین هنر آن است که با کلام خدا سروکار دارد؛ یعنی قرائت قرآن و خوشنویسی که صورت بصری کلام خداست. مقام دوم که مکمل خوشنویسی است، معماری است؛ یعنی آفرینش مکان‌هایی که کلام خدا در آن منعکس می‌شود. پس از این دو، هر هنر دیگر در اسلام با معیار هرچه نزدیک‌تر بودن و مؤثر بودن آن به روح انسانی سنجیده می‌شود. نزدیک‌ترین مورد به روح بدن ماست. بنابراین هر هنری که با بدن سروکار دارد مهم است. اهمیت جامه از اینجا آشکار می‌گردد. پوشش یکی از مهم‌ترین شئون انسانی است که ابعاد گوناگون روانی، اجتماعی، امنیتی، اخلاقی و... را در برمی‌گیرد. خداوند در قرآن مجید در چندین آیه هدف از پوشش را ایجاد امنیت، حفظ بدن از گرما و سرما، زینت و پوشاندن عیوب بیان فرموده‌اند. پوشاک در هر سرزمینی بیانگر تمدن و فرهنگ آن قوم است. در این راستا، پوشاک ایرانیان از غنای فرهنگی شایسته‌ای برخوردار است. این مقوله یکی از ارکان اصلی فرهنگی و ملی محسوب می‌شود. اما همچون بسیاری از عوامل فرهنگی دیگر با گذشت زمان و جاری شدن حوادث تاریخی از گزند در امان نمانده و دچار تغییراتی گشته است. بر همگان واضح است که از ابتدای تاریخ، ساکنان این مرز و بوم برای پوشش اعضای بدن اهمیت خاصی قائل بودند، زیرا که همواره این امر در فرهنگ و مذهب ایرانیان از برترین معیارهای انسانی محسوب می‌شده است.