اوسامو دازای
درباره زندگی، خودکشی و کتاب‌های اوسامو دازای
اوسامو دازای نویسنده‌ی ژاپنی است که در سال‌های ۱۹۰۹ تا ۱۹۴۸ زیسته است. دازای تحت تاثیر نویسندگان بزرگی چون ریونوسوکه آکوتاگاوا و داستایفسکی بوده است. در حالی که آثار دازای که به زبان ژاپنی تالیف شده‌اند منبع الهام بسیار از نویسندگان معاصر ژاپن بوده است، این آثار به طور محدود به زبان‌های دیگر ترجمه شده است. به بزرگ‌داشت این نویسنده، جایزه‌ی ادبی اوسامو دازای در ژاپن در سال ۱۹۶۵ تاسیس شد و همچنان سالانه به نویسندگان غیرنامی داستان‌های کوتاه برجسته اعطا می‌شود. از جمله آثار مهم دازای می‌توان به «نه آدمی» و «خورشید رو به غروب» اشاره کرد.
بیوگرافی اوسامو دازای
شوجی تسوشیما که بعدها به اوسامو دازای معروف شد، در ۱۹ ژوئن ۱۹۰۹ به‌عنوان دهمین فرزند خانواده‌ای مرفه و ثروتمند در کاناگی ژاپن چشم به جهان گشود. پدر شوجی به عنوان نماینده‌ی مجلس همتایان به عرصه سیاست وارد شد و از آنجایی که مادر شوجی بیمار بود، شوجی توسط خدمتکاران و عمه‌اش کیه بزرگ شد.
شوجی در سال ۱۹۱۶ تحصیلات خود را آغاز کرد و بعدها در سال ۱۹۲۷ وارد دانشکده‌ی ادبیات هیروساکی شد. شوجی در دوران دانشجویی به فعالیت در نشریات مختلف روی آورد و بعد به عضویت روزنامه‌ی کالج در آمد. در همین سال نویسنده‌ی مورد علاقه‌ی وی، ریونوسکه آکوتاگاوا، اقدام به خودکشی کرد و این باعث توقف فعالیت‌های شوجی در حوزه‌ی نویسندگی شد. تحت تاثیر این واقعه در ۱۰ دسامبر ۱۹۲۹، شوجی به همراه زنی دیگر اقدام به انجام خودکشی جوشی کردند. در فرهنگ ژاپن خودکشی به روش جوشی نوعی خودکشی‌ست که در آن زن و مرد همزمان خود را در یک رودخانه‌ی خروشان می‌اندازند. در این اقدام زن همراه شوجی درگذشت ولی تسوشیما توسط ماهگیرانی نجات یافت. پس از بهبود تسوشیما از این واقعه، او با زنی به نام هاتسویو ازدواج کرد.
شوجی در سال ۱۹۲۹ در اعتصابات پنج‌روزه علیه سوءمدیریت مدیر دبیرستان هیروساکی شرکت کرد و بعدتر خلاصه‌ی وقایع این اعتصاب را در رمانی به نام «گروه دانش‌آموزی» نوشت. علاوه بر این شوجی ماهیانه ده ین به حزب کمونیست کمک مالی می‌کرد. در ژانویه سال بعد، شوجی به جرم همکاری با حزب کمونیست دستگیر شد. خانواده‌ی شوجی که با فعالیت‌های چپ‌گرایانه‌ی شوجی مخالف بودند بارها به وی دستور پنهان کردن فعالیت‌های خود را دادند. در نهایت در سال ۱۹۳۲ شوجی به درخواست برادرش از تمام فعالیت‌های چپ‌گرایانه انصراف داد.
پس از انصراف از همراهی حزب کمونیست شوجی تمام انرژی خود را صرف ادامه دادن نویسندگی کرد. در سال ۱۹۳۳، شوجی برای اولین بار از نام اوسامو دازای به عنوان اسم مستعار خود در کتاب «قطار» استفاده کرد و بعدها این اسم ماندگار شد. سه سال بعد در سال ۱۹۳۵، اوسامو دازای بعد از نوشتن «سال‌های پایانی» که در واقع خداحافظی او از جهان بود، خود را حلق‌آویز کرد ولی این اقدام به خودکشی هم مانند دفعه‌ی اول با شکست روبرو شد. اوسامو «سال‌های پایانی» را با عنوان اولین و آخرین کتابی که از وی منتشر خواهد شد تکمیل کرده بود ولی ناموفق بودن خودکشی دوم شرایط را تغییر داد. کمی بعد اوسامو دچار آپاندیست حاد و در حین درمان در بیمارستان به پاوینال معتاد شد و بعد از یک سال تلاش برای مبارزه با اعتیاد در سال ۱۹۳۶ در یک بیمارستان روانی بستری گشت. در مدت یک ماه حضور در بیمارستان روانی اوسامو درمان شد ولی متوجه شد که در این بین همسرش هاتسویو خیانت و همچنین پس از آن اقدام به خودکشی ناموفق کرده است. با این اتفاق اوسامو از هاتسویو جدا شد و طولی نکشید که مجددا با زنی به نام میچیکو ازدواج کرد. ثمره‌ی این ازدواج سه فرزند با نام‌های سونوکو، ماساکی و ساتاکو بود. ساتاکو، دختر آخر خانواده بعدها خود نویسنده‌ی معروفی با نام مستعار یوکو تسوشیما شد.
در سال‌های بعد اوسامو نویسندگی را ادامه داد و نوشته‌های زیادی منتشر کرد که بسیاری از آن‌ها را می‌توان به نوعی زندگی‌نامه در نظر گرفت. اوسامو به علت بیماری‌های تنفسی از سربازی و شرکت در جنگ جهانی دوم معاف شد و علیرغم سانسور شدید به نویسندگی ادامه داد و در دوران پس از جنگ بلافاصله به اوج محبوبیت خود رسید.
بعدتر اوسامو دازای که به علت زیاده‌روی در مصرف الکل به الکل معتاد شده بود، همسر و فرزندانش را برای زندگی با زنی به نام تامی رها کرد. اوسامو تا سال ۱۹۴۸ به نویسندگی ادامه داد و در ژوئن این سال بار دیگر به همراه تامی دست به خودکشی به روش جوشی زد و این بار هر دو نفر در رودخانه‌ی تاماگاوا غرق شدند. جسد اوسامو در تولد ۳۹ سالگیش پیدا و در توکیو به خاک سپرده شد.
معرفی کتاب‌های اوساو دازای
اوسامو دازای نویسنده‌ی فقید ژاپنی که بسیاری از نویسندگان معاصر ادبیات ژاپن نوشته‌های خود را وام‌دار او هستند، در طول زندگی نسبتاً کوتاه خود نزدیک به ۱۰۰ اثر به زبان ژاپنی خلق کرد. نوشته‌های دازای در دسته‌بندی شبه-زندگی‌نامه جای می‌گیرند و به مسائل مهمی مانند طبیعت بشریت، مسائل اجتماعی و مسائل روانی انسان می‌پردازند و هرچند نویسندگان نامی دیگری مانند هاروکی موراکامی دنباله‌روی این نویسنده هستند، کتاب‌های کمی از این نویسنده به زبان‌های دیگر ترجمه شده است.
اولین کتاب دازای به نام «تحول» که در واقع یک کتاب فانتزی درباره‌ی خودکشی است در سال ۱۹۳۳ منتشر شد. پس از آن دازای به نوشتن داستان‌هایی پرداخت که نشانگر وضعیت درونی او بوده‌اند. مهم‌ترین این کتاب‌ها مجموعه‌ی «سال‌های پایانی» (The final years) است که در سال ۱۹۳۶ منتشر شد. این مجموعه در واقع از ۱۵ داستان کوتاه که پیش از این توسط دازای نوشته شده بود تشکیل شده است و بیانگر دیدگاه‌های متفاوتی درباره‌ی زندگی است. داستان «خاطرات» که در سال ۱۹۳۳ توسط اوسامو نوشته شد و در مجموعه‌ی سال‌های پایانی انتشار یافت یکی از بهترین و تاثیرگذارترین داستان‌های کوتاه اوست. این داستان زندگی‌نامه‌ی دازای در آن سال‌هاست و به بیان نظرات و تحلیل‌های خود دازای از شرایط می‌پردازد. دازای در این داستان برای اولین بار شخصیت اوسامو را به جایگزینی از خود خلق کرده است.
داستان «گل‌های بوفونی» داستان معروف دیگری از مجموعه‌ی سال‌های پایانی است که پیش از آن در سال ۱۹۳۵ در نشریه‌ی نیهون ورمانها (Nihon romanha) منتشر شده بود. این داستان روایتگر زندگی اوبا یوزو پس از خودکشی ناموفقش در بیمارستان است. شخصیت اصلی این داستان شخصیتی‌ست که در کتاب «نه آدمی» از دیگر آثار مشهور وی هم حضور دارد. کتاب «نه آدمی» تحسین‌شده‌ترین کتاب اوساما دازای است که به گفته‌ی برخی به نوعی وصیت‌نامه‌ی او محسوب می‌شود. اوسامو دازای در کتاب نه آدمی به نوعی اعتراف درباره‌ی زندگی خود دست می‌زند و مسائلی همچون خودکشی، اعتیاد به الکل و خوشگذرانی بی‌حد در آن پیش کشیده شده‌اند. نه آدمی به صورت یادداشت‌هایی از شخصیت اصلی داستان، اوبا یوزو، نوشته شده است که در آن‌ها اوبا یوزو دوران مختلف زندگیش از کودکی تا زوال را شرح می‌دهد. دازای کمی بعد از انتشار آخرین بخش از این داستان، در سال ۱۹۴۸ دست به خودکشی منجر به مرگ خود زد.
دیگر اثر بسیار اثرگذار و معروف دازای کتاب «خورشید رو به غروب» و یا «شایو» است. این کتاب که در سال ۱۹۴۷ توسط اوسامو دازای نوشته شده است اولین رمان اوست که به زبان فارسی ترجمه و در ایران منتشر شد. «خورشید رو به غروب» در واقع اشاره‌ایست به مضمون کتاب و آن چیزی نیست جز زوال. این کتاب دوره‌ی پس از جنگ ژاپن و تغییرات رخ‌داده به ویژه در زندگی اشراف ژاپنی را از نگاه دختری به نام کازوکو روایت می‌کند. این کتاب در سال ۱۹۵۶ برای اولین بار به انگلیسی ترجمه شده است.
جوایز
اوسامو دازای بابت داستان‌های کتاب سال‌های پایانی دو بار نامزد دریافت جایزه‌ی ادبی اکوتاگاوا شد، در مرتبه اول داستان «از دست دادن زمین» از این مجموعه جزء چهار نفر منتخب برای دریافت جایزه‌ی نفر دوم جایزه‌ی ادبی اکوتاگاوا بوده است.
ترتیب خواندن کتاب‌های اوسامو دازای
در اینجا فهرستی برای راهنمایی شما در دو بخش قرار داده می‌شود. بخش اول کتاب‌هایی هستند که به فارسی برگردانده شده‌اند و بخش دوم به مشهورترین کتاب‌های او اختصاص دارد که به انگلیسی ترجمه شده‌اند تا چنانچه علاقه‌مند هستید دیگر کتاب‌های او را به انگلیسی بخوانید، با عنوان‌ها آشنا شوید. برای چینش سعی کردیم کتاب‌ها را به ترتیبی قرار دهیم تا ابتدا با سبک نویسندگی دازای آشنا شوید و بدانید با چه نویسنده‌ای طرف هستید و نیاز شما به آشنایی با فرم، مضمون و درون‌مایه‌ی نوشته‌های او برطرف شود؛ بنابراین اول رمان‌هایی که پیرنگ مشخص دارند و سرگذشت یا واقعه‌ای را روایت می‌کنند می‌آید، سپس داستان‌هایی که بیش از اینکه روایت ماجرا باشند، حدیث نفس (احتمالاً خود دازای) هستند. این ترتیب باعث می‌شود بهتر تصمیم بگیرید که می‌خواهید به دنیای ذهنی دازای وارد شوید یا داستان‌هایی که خلق کرده است.
تذکر این نکته لازم است که برخی از کتاب‌های دازای با عنوان‌های مختلف به فارسی ترجمه شده‌اند. این عنوان‌های مختلف در پرانتز کنار نام کتاب می‌آید. به آن‌ها توجه کنید. ترتیب پیشنهادی مطالعه به شرح زیر است:
ترجمه‌های فارسی:
- بدو ملوس! (مجموعه‌ای از چند داستان کوتاه)
- گل‌های لودگی (۱۹۳۵)
- صبح خاکستری (۱۹۳۹)
- در باب عشق و زیبایی (۱۹۹۳)
- شایو (۱۹۴۷) (این کتاب با عنوان «خورشید رو به غروب» نیز ترجمه شده است.)
- زوال بشری (۱۹۴۸) (این کتاب با عنوان‌های «نه آدمی» و «دیگر انسان نیست» نیز ترجمه شده است.)
ترجمه‌های انگلیسی:
- The Beggar Student (1940)
- No One Knows (1940)
- Self-Portraits: Tales from the Life of Japan's Great Decadent Romantic (1991)
- Early Light (1946)
- Pandora's Box (1945)
