کتاب صنعت فرهنگ، تربیت انتقادی و آموزش رسانه ای

کتاب الکترونیکی «صنعت فرهنگ، تربیت انتقادی و آموزش رسانه‌ای: با تأکید بر آراء هورکهایمر و آدورنو» نوشتهٔ اکبر صالحی و سهیلا غلامی هره‌دشتی، اثری پژوهشی در حوزهٔ فلسفهٔ تعلیم و تربیت، نظریه انتقادی و مطالعات رسانه است که نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی پیوند میان صنعت فرهنگ، آموزش انتقادی و نقش رسانه‌ها در شکل‌دهی فرهنگ و هویت اجتماعی می‌پردازد و با تمرکز بر دیدگاه‌های مکتب فرانکفورت، به‌ویژه هورکهایمر و آدورنو، تلاش می‌کند ابعاد مختلف سلطهٔ فرهنگی و تأثیر رسانه‌ها بر آموزش و جامعه را تحلیل کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب صنعت فرهنگ، تربیت انتقادی و آموزش رسانه ای

«صنعت فرهنگ، تربیت انتقادی و آموزش رسانه‌ای» اثری ناداستانی و دانشگاهی است که به بررسی نظریه‌های انتقادی در حوزهٔ فرهنگ، رسانه و تعلیم و تربیت می‌پردازد. این کتاب در هشت فصل تنظیم شده و ساختار آن به گونه‌ای است که ابتدا به مبانی تعلیم و تربیت انتقادی و زمینه‌های پیدایش مکتب فرانکفورت می‌پردازد و سپس مفاهیم فرهنگ، نقش رسانه‌ها در فرهنگ‌سازی، تاریخچه و اهداف صنعت فرهنگ، و دیدگاه‌های نظریه‌پردازان انتقادی را واکاوی می‌کند. بخش‌هایی از کتاب به تحلیل ابزارهای صنعت فرهنگ مانند تلویزیون، موسیقی، ورزش و طالع‌بینی اختصاص یافته و در نهایت به سلطهٔ فرهنگی رسانه‌ها و پیامدهای آن در آموزش رسانه‌ای می‌پردازد. نویسندگان با بهره‌گیری از منابع متعدد و ارجاع به متفکرانی چون هورکهایمر، آدورنو، هابرماس، مارکوزه و دیگران، تلاش کرده‌اند تصویری جامع از تأثیر رسانه‌ها بر فرهنگ و آموزش ارائه دهند. کتاب با پرسش‌هایی برای بحث و گفت‌وگو در پایان هر فصل، مخاطب را به تأمل و تحلیل بیشتر دعوت می‌کند و برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌های علوم اجتماعی، فلسفهٔ تعلیم و تربیت و مطالعات رسانه‌ای قابل استفاده است.

خلاصه کتاب صنعت فرهنگ، تربیت انتقادی و آموزش رسانه ای

این کتاب با تمرکز بر پیوند میان صنعت فرهنگ، آموزش انتقادی و رسانه‌ها، به بررسی چگونگی تأثیرگذاری رسانه‌های جمعی بر فرهنگ و تعلیم و تربیت می‌پردازد. نویسندگان با تکیه‌بر نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت، به‌ویژه دیدگاه‌های «هورکهایمر» و «آدورنو»، نشان می‌دهند که چگونه رسانه‌ها و صنایع فرهنگی در جوامع معاصر، ارزش‌ها و نگرش‌های جدیدی را جایگزین فرهنگ سنتی می‌کنند و نقش مهمی در شکل‌دهی هویت فردی و اجتماعی دارند. در بخش‌های ابتدایی، کتاب به تعریف و تبیین مفاهیم کلیدی مانند فرهنگ، تعلیم و تربیت انتقادی و نظریه انتقادی می‌پردازد و ریشه‌های تاریخی و فلسفی این مفاهیم را بررسی می‌کند. سپس به نقش رسانه‌ها در انتقال ارزش‌ها، ایجاد شکاف نسلی و تغییر نگرش‌های اجتماعی اشاره شده و جایگاه رسانه‌ها در مکتب انتقادی تحلیل می‌شود. در ادامه، تاریخچهٔ صنعت فرهنگ و اهداف آن از منظر نظریه‌پردازان انتقادی بررسی شده و دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ فرهنگ توده‌ای، فرهنگ آنبوه و ابزارهای صنعت فرهنگ مانند تلویزیون، موسیقی، ورزش و طالع‌بینی مطرح می‌شود. نویسندگان با استناد به آراء متفکرانی چون «والتر بنیامین»، «زیگفرید کراکر»، «هابرماس» و «مارکوزه»، ابعاد مختلف سلطهٔ فرهنگی و تأثیر رسانه‌ها بر آموزش و جامعه را تحلیل می‌کنند. در فصل‌های پایانی، کتاب به پیامدهای سلطهٔ فرهنگی رسانه‌ها در آموزش رسانه‌ای، شکل‌گیری هویت واقعی یا کاذب و روش‌های تقویت مخاطبان در برابر سلطهٔ فرهنگی می‌پردازد. در مجموع، پیام اصلی کتاب بر اهمیت تفکر انتقادی، آگاهی‌بخشی و نقد سلطهٔ رسانه‌ها و فرهنگ تأکید دارد و تلاش می‌کند راه‌هایی برای رهایی از سلطهٔ فرهنگی و تقویت خردورزی در جامعه ارائه دهد.

چرا باید کتاب صنعت فرهنگ، تربیت انتقادی و آموزش رسانه ای را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی به موضوعات فرهنگ، رسانه و تعلیم و تربیت، فرصتی برای آشنایی با نظریه‌های انتقادی و دیدگاه‌های مکتب فرانکفورت فراهم می‌کند. مطالعهٔ آن به درک بهتر نقش رسانه‌ها در شکل‌دهی فرهنگ و هویت اجتماعی کمک می‌کند و مخاطب را با چالش‌های سلطهٔ فرهنگی و اهمیت آموزش انتقادی آشنا می‌سازد. همچنین، کتاب با ارائهٔ پرسش‌هایی برای بحث و تحلیل، زمینهٔ تفکر انتقادی و گفت‌وگو را تقویت می‌کند و برای کسانی که دغدغهٔ نقد رسانه‌ها و فرهنگ معاصر را دارند، منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های علوم اجتماعی، فلسفهٔ تعلیم و تربیت، ارتباطات و مطالعات رسانه‌ای مناسب است. همچنین برای معلمان، فعالان فرهنگی و علاقه‌مندان به نقد رسانه‌ها و فرهنگ معاصر که به دنبال درک عمیق‌تر از نقش رسانه‌ها در جامعه و آموزش هستند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب صنعت فرهنگ، تربیت انتقادی و آموزش رسانه ای

«در دنیای معاصر ظهور تثوری پردازان انتقادی با پیدایش مکتب فرانکفورت در آلمان، تحولاتی در زمینه‌های مختلف از جمله تعلیم و تربیت، سیاست و فرهنگ و غیره ایجاد کرده است. از اين رو فرهنگ، سیاست، اقتصاد و تعلیم و تربیت مورد توجه متفکران مکتب فرانکفورت قرار گرفته و نقدهایی بر کارکرد سرمایه‌داری، رسانه و فرهنگ، اخلاق و سیاست و بالاخره تعلیم و تربیت وارد کرده‌اند. از این‌رو موضوع رسانه، فرهنگ و تعلیم و تربیت در بین صاحب‌نظران انتقادی بحث‌های جدی را دنبال کرده است و با اندیشه‌های متفکرانی همچون والتر بنیامین، زیگفرید کراکر، گرامشی، هورکهایمر و آدورنو گره خورده است. کتاب حاضر به منظور تحلیل موضوع صنعت فرهنگ و رسانه با تاکید بر آراء دو تن از معروف‌ترین نظریه‌پردازان انتقادی یعنی هورکهایمر و آدورنو در هشت فصل به شرح زیر نگاشته شده است: فصل اول کتاب به تحلیل و بررسی تعلیم و تربیت رادیکال یا انتقادی می‌پردازد که در آن ضمن بررسی نظریه انتقادی تعلیم و تربیت رادیکال به زمینه‌های پیدایش مکتب انتقادی و نیز معرفی مختصر از این نظریه می‌پردازد و در پایان نیز آن را مورد ارزیابی و نقد قرار می‌دهد.»