کتاب پراگماتیسم و تعلیم و تربیت

کتاب الکترونیکی «پراگماتیسم و تعلیم و تربیت» نوشتهٔ میترا چمنی‌آذر اثری پژوهشی در حوزهٔ فلسفهٔ آموزش و پرورش است که نشر رشد فرهنگ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی ریشه‌ها، مبانی و پیامدهای مکتب پراگماتیسم و تأثیر آن بر اندیشه‌های تربیتی می‌پردازد و با رویکردی تحلیلی، جریان‌های فکری و فلسفی مرتبط با عمل‌گرایی را در بستر تاریخی و اجتماعی مورد واکاوی قرار می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب پراگماتیسم و تعلیم و تربیت

«پراگماتیسم و تعلیم و تربیت» اثری در قالب ناداستان و پژوهشی است که به بررسی یکی از جریان‌های مهم فلسفی قرن نوزدهم و بیستم، یعنی پراگماتیسم، و تأثیر آن بر آموزش و پرورش می‌پردازد. میترا چمنی‌آذر در این کتاب، ابتدا به معرفی زمینه‌های تاریخی و فلسفی پراگماتیسم پرداخته است و سپس اندیشه‌های فیلسوفانی چون پیرس، ویلیام جیمز، جان دیوئی و دیگر متفکران مرتبط را تحلیل می‌کند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا مفاهیم بنیادین پراگماتیسم و تفاوت آن با سایر مکاتب فلسفی را شرح می‌دهد و سپس به تأثیر این مکتب بر نظریه‌های تربیتی و آموزشی می‌پردازد. نویسنده با بررسی تطبیقی دیدگاه‌های غربی و اسلامی، تلاش کرده است جایگاه پراگماتیسم را در اندیشهٔ معاصر روشن کند و پیامدهای آن را برای نظام‌های آموزشی و تربیتی به بحث بگذارد. این کتاب برای علاقه‌مندان به فلسفهٔ تعلیم و تربیت، دانشجویان علوم تربیتی و پژوهشگران حوزهٔ اندیشه‌های فلسفی قابل توجه است.

خلاصه کتاب پراگماتیسم و تعلیم و تربیت

کتاب «پراگماتیسم و تعلیم و تربیت» با شرح مفهوم پراگماتیسم آغاز می‌شود و ریشه‌های این مکتب را در فلسفهٔ غرب جست‌وجو می‌کند. نویسنده توضیح می‌دهد که پراگماتیسم، برخلاف مکاتب عقل‌گرا و ایده‌آلیستی، حقیقت را امری نسبی و وابسته به نتایج عملی می‌داند. در این نگاه، ارزش هر اندیشه یا نظریه‌ای بر اساس کارآمدی آن در حل مسائل انسانی سنجیده می‌شود و حقیقت، چیزی ثابت و مطلق نیست بلکه با تغییر شرایط و زمان دگرگون می‌شود. در ادامه، کتاب به معرفی فیلسوفان تأثیرگذار بر پراگماتیسم مانند پیرس، ویلیام جیمز و جان دیوئی می‌پردازد و دیدگاه‌های آنان را دربارهٔ حقیقت، علم و نقش انسان در جهان بررسی می‌کند. برای مثال، ویلیام جیمز تأکید دارد که اندیشه‌ها ابزارهایی برای حل مشکلات زندگی هستند و تنها زمانی ارزشمندند که نتایج مثبتی به همراه داشته باشند. جان دیوئی نیز بر اهمیت تجربه و عمل در فرایند یادگیری و آموزش تأکید می‌کند و معتقد است که آموزش باید با نیازهای واقعی زندگی پیوند داشته باشد. کتاب همچنین به زمینه‌های تاریخی و اجتماعی شکل‌گیری پراگماتیسم اشاره دارد و نشان می‌دهد که چگونه تحولات علمی، فلسفی و اجتماعی قرن نوزدهم و بیستم، زمینه را برای رشد این مکتب فراهم کرد. نویسنده با بررسی تطبیقی دیدگاه‌های پراگماتیستی و آموزه‌های اسلامی، تفاوت‌ها و شباهت‌های این دو رویکرد را در حوزهٔ تعلیم و تربیت تحلیل می‌کند. در نهایت، کتاب به پیامدهای عملی پراگماتیسم در نظام‌های آموزشی می‌پردازد و نقدهایی را که بر این مکتب وارد شده است، مطرح می‌سازد.

چرا باید کتاب پراگماتیسم و تعلیم و تربیت را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر پیوند میان فلسفهٔ عمل‌گرایی و آموزش، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با یکی از جریان‌های تأثیرگذار بر اندیشهٔ تربیتی آشنا شود. «پراگماتیسم و تعلیم و تربیت» نه‌تنها به تبیین مبانی نظری پراگماتیسم می‌پردازد، بلکه پیامدهای عملی آن را در نظام‌های آموزشی و تربیتی بررسی می‌کند. مطالعهٔ این اثر به درک بهتر نقش تجربه، عمل و نسبیت حقیقت در فرایند یادگیری و آموزش کمک می‌کند و مخاطب را با چالش‌های فلسفی و عملی این مکتب در حوزهٔ تعلیم و تربیت روبه‌رو می‌سازد. همچنین، کتاب با مقایسهٔ دیدگاه‌های غربی و اسلامی، زمینه‌ای برای تأمل انتقادی دربارهٔ فلسفهٔ آموزش و پرورش فراهم می‌آورد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های علوم تربیتی، فلسفهٔ آموزش و پرورش و علاقه‌مندان به اندیشه‌های فلسفی مناسب است. همچنین، معلمان و مدیران آموزشی که به دنبال شناخت رویکردهای نوین در تعلیم و تربیت هستند، می‌توانند از مطالب این اثر بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب پراگماتیسم و تعلیم و تربیت

«حقیقت، چیزی است که از دیدگاه انسان، خوب باشد. به سخن دیگر، پراگماتیسم یعنی این‌که درباره هر نظریه یا آموزه‌ای باید بر پایه نتایجی که از آن به دست می‌آید، داوری کرد. به نظر پراگماتیست‌ها، اگر عقیده‌ای به نتیجه خوب و کارآمد برای انسان بیانجامد باید آن را حقیقی قلمداد کرد. حقیقت چیزی نیست که مستقل و مجرد از انسان وجود داشته باشد. تا قبل از این، نظریه اصلی و رایج درباره حقیقت این بود که حقیقت امری است جدا از انسان؛ چه کسی آن را بشناسد، چه نشناسد. مثلاً گردش زمین به دور خورشید، امری است که همیشه حقیقت داشته است؛ گرچه برای هزاران سال تصور بر این بود که زمین ثابت است و خورشید به دور آن می‌گردد. بر همین مبنا، صدق و درستی هر نظر به تطابق آن با واقعیت و نادرستی آن عدم تطابق با واقعیت بود. اما پراگماتیسم قائل به این شد که حقیقت امر جدایی از انسان نیست؛ بلکه تنها دلیل برای این‌که یک نظر درست و حقیقی است و یک نظر باطل و خطا، این است که اولی در عمل به درد انسان بخورد و برای او کارآمد و مؤثر باشد و دیگری چنین نباشد. به این ترتیب، معنای صدق قضیه در پراگماتیسم تغییر یافت. صدق هر گزاره، فقط توسط نتایج عملی آن سنجیده می‌شود نه در مقایسه با واقعیت خارجی.»