کتاب ترجمه به زبان پدری

کتاب الکترونیکی «ترجمه به زبان پدری» نوشتهٔ نیما سرلک اثری پژوهشی و انتقادی دربارهٔ ترجمه و زبان فارسی است که نشر فرمهر آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی ساختارها و عبارات رایج در ترجمه‌های فارسی می‌پردازد و تلاش می‌کند با رویکردی تحلیلی، تفاوت میان زبان ترجمه‌شده و زبان طبیعی فارسی را نشان دهد. نویسنده با اتکا به تجربیات شخصی و مطالعات گسترده، به نقد ترجمه‌های رایج و مشکلات زبانی آن‌ها می‌پردازد و راه‌هایی برای نزدیک‌تر شدن ترجمه به زبان گفتاری و نوشتاری فارسی پیشنهاد می‌دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ترجمه به زبان پدری

«ترجمه به زبان پدری» اثری در حوزهٔ ناداستان و پژوهش زبان است که به مسائل ترجمه، زبان‌شناسی و ویرایش می‌پردازد. نیما سرلک در این کتاب با نگاهی انتقادی، به بررسی زبان ترجمه‌های فارسی از متون خارجی می‌پردازد و تلاش می‌کند مرز میان ترجمهٔ طبیعی و ترجمهٔ مصنوعی را روشن کند. ساختار کتاب مبتنی بر جستارهایی است که هرکدام به یکی از مشکلات رایج در ترجمه‌های فارسی می‌پردازند؛ از جمله کاربرد نادرست افعال، ساختارهای اضافی، ترجمهٔ لفظ به لفظ و فاصله گرفتن از زبان روزمرهٔ فارسی. نویسنده با ذکر مثال‌های متعدد از ترجمه‌های مختلف و تحلیل آن‌ها، نشان می‌دهد که چگونه مترجمان گاه به جای خلق متنی روان و قابل فهم، به بازتولید ساختارهای بیگانه و غیرطبیعی در زبان فارسی می‌پردازند. این کتاب نه‌تنها برای مترجمان، بلکه برای علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی و کسانی که دغدغهٔ درست‌نویسی دارند، قابل توجه است. قالب کتاب بیشتر تحلیلی و آموزشی است و با زبانی صریح و بی‌پرده، خواننده را به تأمل دربارهٔ ماهیت ترجمه و زبان دعوت می‌کند.

خلاصه کتاب ترجمه به زبان پدری

در «ترجمه به زبان پدری»، نیما سرلک با رویکردی انتقادی به بررسی ترجمه‌های فارسی می‌پردازد و تلاش می‌کند نشان دهد که بسیاری از ترجمه‌ها به جای نزدیک‌شدن به زبان طبیعی فارسی، ساختارهایی مصنوعی و بیگانه را وارد زبان می‌کنند. نویسنده با تحلیل نمونه‌های فراوان از ترجمه‌های ادبی و غیرداستانی، به این نتیجه رسیده است که مشکل اصلی ترجمه‌های فارسی، «فارسی نیندیشیدن» مترجمان است؛ یعنی مترجمان هنگام ترجمه، به جای فکرکردن به زبان مادری و پدری خود، صرفاً به دنبال معادل‌سازی لفظ به لفظ هستند و همین باعث می‌شود متنی که تولید می‌شود، برای فارسی‌زبانان غریب و ناآشنا باشد. سرلک در این کتاب، با ذکر مثال‌هایی از ترجمه‌های مشهور و بررسی خطاهای رایج، به موضوعاتی مانند کاربرد نادرست افعال، استفادهٔ بی‌مورد از حروف اضافه، ترجمهٔ تحت‌اللفظی اصطلاحات و ساختارهای بیگانه، و فاصله گرفتن از زبان گفتاری و نوشتاری فارسی می‌پردازد. او تأکید کرده است که مترجمان باید هنگام ترجمه، همواره از خود بپرسند که آیا جمله‌ای که نوشته‌اند، برای پدر و مادرشان (به عنوان نمایندگان زبان طبیعی فارسی) قابل فهم است یا نه. اگر جمله‌ای برای آن‌ها قابل فهم نباشد، احتمالاً ترجمه‌ای طبیعی و فارسی نیست. در بخش‌هایی از کتاب، نویسنده به تفاوت میان زبان ترجمه‌ای و زبان تألیفی اشاره کرده و نشان داده است که بسیاری از مشکلات ترجمه‌های فارسی، ناشی از بی‌توجهی به زبان پدری و روزمره است. او راهکارهایی برای نزدیک‌تر شدن ترجمه به زبان طبیعی فارسی ارائه داده و بر اهمیت «فارسی‌اندیشی» در فرایند ترجمه تأکید کرده است. در مجموع، کتاب به نقد ساختارهای نادرست و ارائهٔ نمونه‌های صحیح و طبیعی از زبان فارسی می‌پردازد و مترجمان را به بازنگری در شیوهٔ کار خود دعوت می‌کند.

چرا باید کتاب ترجمه به زبان پدری را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر مشکلات رایج ترجمه‌های فارسی و تحلیل دقیق نمونه‌ها، فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با ظرافت‌های زبان فارسی و چالش‌های ترجمه آشنا شود. «ترجمه به زبان پدری» نه‌تنها به نقد ترجمه‌های موجود می‌پردازد، بلکه راه‌هایی برای بهبود کیفیت ترجمه و نزدیک‌تر شدن آن به زبان طبیعی فارسی پیشنهاد می‌دهد. مطالعهٔ این اثر می‌تواند نگاه تازه‌ای به فرایند ترجمه و اهمیت اندیشیدن به زبان مادری در نوشتار و ترجمه ایجاد کند. همچنین، مثال‌های متنوع و تحلیل‌های کاربردی کتاب، برای علاقه‌مندان به زبان، مترجمان و ویراستاران، منبعی ارزشمند برای شناخت خطاهای رایج و راه‌های پرهیز از آن‌ها به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای مترجمان، ویراستاران، دانشجویان زبان و ادبیات فارسی و علاقه‌مندان به زبان‌شناسی و درست‌نویسی مناسب است. همچنین کسانی که دغدغهٔ بهبود کیفیت ترجمه‌های فارسی یا علاقه به تحلیل زبان دارند، می‌توانند از مطالب آن بهره ببرند.

بخشی از کتاب ترجمه به زبان پدری

«حالا دیگر وقتش رسیده برویم سراغ پرسش آخر و اصلی که اساس پژوهش ما و تألیف این کتاب است: «چگونه هنگام ترجمه کردن فارسی بیندیشیم؟» همیشه در حین ترجمه کردن متن خارجی به زبان فارسی و پس از ترجمة هر جمله و عبارت به این فکر کنیم که «آیا پدر و مادر من جمله‌ای را که ترجمه کرده‌ام می‌فهمند؟» اگر جمله‌ای را که ترجمه کرده‌ایم پدر و مادرمان بفهمند کاملاً «فارسی» و البته «ترجمه» است. اگر جمله‌ای را که ترجمه کرده‌ایم پدر و مادرمان نفهمند «غیر فارسی» و البته «ناترجمه» است. جان کلام اینکه ما اگر به زبان پدری و مادری‌مان بیندیشیم و به زبانی که با پدران و مادرانمان گفت‌وگو می‌کنیم بنویسیم و ترجمه کنیم فارسی نوشته و ترجمه کرده‌ایم. تفاوت بین ترجمه و ناترجمه و مترجم و نامترجم همین «اندیشیدن به زبان پدری» است و راز فارسی ترجمه کردن چیزی جز این نیست.»