کتاب احکام رجوع امین متعدی در فقه و حقوق

کتاب احکام رجوع امین متعدی در فقه و حقوق نوشتهٔ «فرید صادقزاده بنگجه» و منتشرشده توسط «مؤسسهٔ انتشاراتی فرهیختگان قانون‌یار»، اثری تخصصی در حوزهٔ فقه و حقوق اسلامی است که به بررسی وضعیت حقوقی امین پس از رجوع از تعدی می‌پردازد. این کتاب با رویکرد تطبیقی میان آرای فقها و حقوقدانان، به اختلاف‌نظرها و مبانی استدلالی در این زمینه پرداخته است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب احکام رجوع امین متعدی در فقه و حقوق اثر فرید صادقزاده بنگجه

کتاب «احکام رجوع امین متعدی در فقه و حقوق» (بررسی وضعیت حقوقی امین پس از عدول از تعدی) به یکی از مسائل چالش‌برانگیز در فقه و حقوق ایران می‌پردازد. آیا امین متعدی پس از رجوع از تعدی، همچنان ضامن است یا وضعیت او به حالت امانی بازمی‌گردد؟ «فرید صادقزاده بنگجه» با بررسی منابع فقهی و حقوقی، سه دیدگاه اصلی را در این زمینه مطرح می‌کند و به تحلیل ادلهٔ هر یک می‌پردازد. اثر حاضر در سه فصل تنظیم شده است. فصل اول به کلیات و مفاهیم پایه مانند امانت، تعدی و رجوع می‌پردازد؛ فصل دوم به شرح اصطلاحات فقهی و حقوقی مرتبط اختصاص دارد و فصل سوم به تفصیل دیدگاه‌ها و استدلال‌های فقها و حقوقدانان دربارهٔ وضعیت امین پس از عدول از تعدی می‌پردازد. کتاب حاضر با استناد به منابع دست‌اول و آرای فقهای متقدم و معاصر، تلاش می‌کند تصویری جامع از اختلاف‌نظرها و مبانی استدلالی ارائه دهد. این اثر برای پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های فقه و حقوق اسلامی، منبعی قابل توجه در بررسی یکی از مسائل مهم عقود امانی و مسئولیت مدنی به شمار می‌رود.

خلاصه کتاب احکام رجوع امین متعدی در فقه و حقوق

کتاب «احکام رجوع امین متعدی در فقه و حقوق» به بررسی این پرسش می‌پردازد که اگر امین پس از تعدی و تفریط، از رفتار خود دست بکشد و به حالت امانت‌داری بازگردد، وضعیت حقوقی او چگونه خواهد بود؟ نویسنده سه دیدگاه اصلی را مطرح می‌کند. دیدگاه نخست معتقد است که ید امین پس از تعدی، حتی با رجوع از تعدی، همچنان ضمانی باقی می‌ماند و امین مسئول هرگونه تلف یا نقص مال خواهد بود؛ مگر اینکه مالک مجدداً به او اذن دهد. دیدگاه دوم بر این باور است که با رجوع امین از تعدی، ید او به حالت امانی بازمی‌گردد و مسئولیت او محدود به دورهٔ تعدی خواهد بود. این دیدگاه بر بقای اذن مالک و عدم انحلال عقد امانی تأکید دارد. دیدگاه سوم نظریه‌ای تفصیلی است که میان انواع امانت تفاوت قائل می‌شود. اگر امانت صرفاً به‌نفع مالک باشد (مانند ودیعه)، رجوع امین از تعدی موجب بازگشت ید امانی می‌شود، اما در مواردی که امانت به‌نفع امین یا هر دو طرف است (مانند عاریه یا اجاره)، ید ضمانی باقی می‌ماند. کتاب حاضر با تحلیل مبانی فقهی و حقوقی، استدلال‌های هر دیدگاه را بررسی می‌کند و به نقش قواعدی مانند استصحاب، قاعدهٔ ضمان ید و قاعدهٔ احسان در تعیین مسئولیت امین می‌پردازد. نویسنده به دیدگاه‌های حقوقدانان معاصر و مواد قانونی مرتبط اشاره می‌کند و می‌کوشد تصویری روشن از اختلاف‌نظرها و پیامدهای عملی هر نظریه ارائه دهد.

چرا باید کتاب احکام رجوع امین متعدی در فقه و حقوق را خواند؟

این کتاب به یکی از مسائل تخصصی و کمتر بررسی‌شده در فقه و حقوق اسلامی می‌پردازد و با گردآوری و تحلیل آرای فقها و حقوقدانان، امکان مقایسهٔ دقیق دیدگاه‌ها و استدلال‌ها را فراهم می‌کند. مطالعهٔ این اثر برای کسانی که به‌دنبال فهم عمیق‌تر از مسئولیت امین در عقود امانی و تأثیر رجوع از تعدی بر وضعیت حقوقی او هستند، مفید است. این کتاب با تکیه بر منابع معتبر و تحلیل دقیق قواعد فقهی و حقوقی، به پژوهشگران و دانشجویان کمک می‌کند تا با مبانی نظری و عملی این مسئله آشنا شوند و در پژوهش‌های خود از آن بهره ببرند.

خواندن کتاب احکام رجوع امین متعدی در فقه و حقوق را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های فقه و حقوق اسلامی، وکلا، قضات و علاقه‌مندان به مباحث مسئولیت مدنی و عقود امانی مناسب است؛ همچنین برای کسانی که در زمینهٔ اختلافات حقوقی مرتبط با امانت و مسئولیت امین فعالیت دارند.

بخشی از کتاب احکام رجوع امین متعدی در فقه و حقوق

«حال اگر امین پس از تعدی و تفریط و ضمانی شدن یدش توبه کند و از تعدی و تفریط دست بردارد، برای مثال ماشینی را که در پارکینگ او به امانت گذاشته شده بود برای مدتی سوار شود و مورد استفاده قرار دهد سپس از تعدی دست بردارد و ماشین را به پارکینگ برگرداند، وضعیت ید او پس از رجوع از تعدی امانی خواهد بود یا ضمانی؟ به عبارت دیگر چنانچه امین برای مدتی از حدود اذن مالک یا شارع خارج گردد ولی دوباره به حالت اول برگردد وضعیت ید امین در مقطع اخیر چگونه خواهد بود، امانی است یا ضمانی؟ فقهای امامیه و حقوقدانان در پاسخ به سوال فوق سه دیدگاه مطرح کرده‌اند: دیدگاه اول که نظر مشهور فقهای امامیه و برخی از حقوقدانان می‌باشد بدین قرار است که ید امین متعدی پس از رجوع از تعدی نیز همچنان ضمانی باقی می‌ماند. عمده دلیل این گروه از فقها تمسک به اصل استصحاب و عموم قاعده ضمان ید می‌باشد. دیدگاه دوم که نظر عده‌ای از فقها و حقوقدانان و محققان از جمله محقق اردبیلی، شیخ یوسف بحرانی، دکتر کاتوزیان و دکتر محقق داماد می‌باشد این است که ید امین پس از اینکه از تعدی رجوع کرد از ضمانی بودن خارج و به حالت امانی باز می‌گردد. دلیل این دسته از فقها و حقوقدانان پس از خدشه‌دار دانستن ادله مشهور این است که عقد میان مالک و امین (یعنی رابطه حقوقی قبل از تعدی و تفریط) به واسطه تعدی منفسخ نمی‌شود؛ زیرا عوامل انحلال عقد مشخص و محدودند و تعدی و تفریط از آن عوامل محسوب نمی‌شود.»