تا ۷۰٪ تخفیف رؤیایی در کمپین تابستانی طاقچه! 🧙🏼🌌

کتاب شاه موش و مارا و دیوار

نویسنده:ناتاشا محرم زاده

انتشارات:نشر نی

دسته‌بندی:

امتیاز:بدون نظر

معرفی کتاب شاه موش و مارا و دیوار

کتاب شاه موش و مارا و دیوار نوشتهٔ «ناتاشا محرم‌زاده» و منتشرشده توسط نشر نی، شامل سه نمایشنامهٔ ایرانی است که هرکدام به‌شیوه‌ای متفاوت به مسائل خانوادگی، اجتماعی و تاریخی پرداخته‌اند. این کتاب با نگاهی به زندگی روزمره، بحران‌های هویتی و روابط انسانیْ مخاطب را به تماشای لایه‌های پنهان جامعه و خانواده دعوت کرده و از بحران، مرگ و شکاف سخن گفته است. مجموعه نمایشنامهٔ حاضر تصویری چندلایه از جامعهٔ معاصر ایران ارائه می‌دهد. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب شاه موش و مارا و دیوار اثر ناتاشا محرم زاده

کتاب «شاه‌موش و مارا و دیوار» سه نمایشنامهٔ ایرانی با نام‌های «شاه‌موش»، «مارا» و «دیوار» را در بر گرفته است. این سه نمایشنامه که به‌ترتیب در سال‌های ۱۳۸۹، ۱۳۹۱ و ۱۳۹۰ نوشته شده‌اند، بازتابی از دغدغه‌های «ناتاشا محرم‌زاده» دربارهٔ هویت، خانواده، خشونت و حقیقت هستند. هر سه نمایشنامه با محوریت بحران، مرگ و شکاف به پرسش‌هایی دربارهٔ انسان پرداخته‌اند. این کتاب را نمادی از صدایی زنانه، اصیل، مستقل و تحلیل‌گر در ادبیات نمایشی معاصر ایران می‌دانند. کتاب حاضر جزو مجموعهٔ «جهان نمایش» از نشر نی است؛ مجموعه‌ای از متن‌هایی که برای صحنهٔ نمایش یا دربارهٔ آن نوشته شده است. «ناتاشا محرم‌زاده» در یادداشت آغازین کتاب «شاه‌موش و مارا و دیوار» از روند شکل‌گیری این آثار سخن گفته است.

نمایشنامهٔ «شاه‌موش» داستان یک خانواده را که در خانه‌ای ویلایی گرد هم آمده‌اند، روایت می‌کند. این نمایشنامه با کمک رویدادی کوچک، به‌تدریج زخم‌های کهنه و رازهای خانوادگی شخصیت‌ها را آشکار می‌کند. «ناتاشا محرم‌زاده» داستان تمثیلی این متن نمایشی را با الهام از تجربهٔ شخصی خودش با یک موش طراحی کرده است. این موش در برابر تمام ترفندها برای بیرون‌راندنش از خانه مقاومت می‌کرد و در نهایت، پس از تحمل اصوات آزاردهندهٔ دستگاهی مخصوص تسلیم شد و با خوردن مرگ موش خودکشی کرد. نویسنده گفته این تجربه، حس گناه و هیولابودگی را در ذهنش برانگیخته و الهام‌بخش نوشتن نمایش‌نامه‌ای با مایه‌های روان‌کاوانه شده است. نمایشنامهٔ حاضر که در جشنواره تئاتر فجر با عنوان «بگو نقطه سر خط» اجرا شده، سومین اثر «ناتاشا محرم‌زاده» است و در سال ۱۳۸۹ نوشته شده است. نام ۴ شخصیت این اثر عبارت است از «کتایون کوچکی‌نژاد»، «کیانوش کوچکی‌نژاد» (برادر کتایون)، «خانم بزرگی» (مادر کتایون و کیانوش) و «سینا صناعی» (همسر کتایون). این نمایشنامه پنج صحنه دارد.

نمایشنامهٔ «مارا» به فضای تاریخی و اجتماعی گیلان در دوران نهضت جنگل پرداخته و زندگی خانواده‌ای ارمنی را در میانهٔ آشوب‌های سیاسی و خشونت‌های قومی روایت کرده است. این متن نمایشی برداشتی مدرن از تراژدی «آنتیگونه» به قلم سوفوکل (یونان باستان) است. نمایشنامهٔ «مارا» به تقابل وجدان فردی و نظم اجتماعی پرداخته و گفته شده نتیجهٔ سال‌ها بازنویسی نویسنده بوده است. نام ۵ شخصیت این نمایشنامه عبارت است از «آنا سرکیسیان» (۶۰ساله)، «مارا سرکیسیان» (۲۰ساله)، «آرسن قازاریان» (۱۷ساله)، «چارلز هریسون» (۳۰ساله) و «کاسعلی بی‌رنگ» (۲۵ساله). این نمایشنامه سه صحنه دارد.

نمایشنامهٔ «دیوار» یا «کلاژ» در محیطی دانشگاهی و خانوادگی می‌گذرد. نویسنده در این اثر به بحران‌های اخلاقی، شایعه، آبرو و روابط استاد و دانشجو پرداخته است. گفته شده «ناتاشا محرم‌زاده» در نگارش این اثر از آثار هنریک ایبسن، دیوید ممِت و آرتور میلر تأثیر گرفته است. این متن نمایشی در سال ۱۳۹۳ برندهٔ جایزهٔ «استاد اکبر رادی» شد. نام ۶ شخصیت این نمایشنامه عبارت است از «صبا ابراهیمی» (دانشجو)، «نیما سنایی» (نامزد صبا)، «ابراهیم ابراهیمی» (پدر صبا)، «مونس خیاط» (مادر صبا)، «امین روئین» (استاد دانشگاه) و «سعید فراستی» (رئیس دانشگاه). این نمایشنامه ده صحنه دارد.

خلاصه کتاب شاه موش و مارا و دیوار

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان سه نمایشنامه را فاش می‌کند!

در آغازِ نمایشنامهٔ «شاه‌موش» با جمع‌شدن اعضای یک خانواده در سالگرد ازدواج دختر خانواده روبه‌رو می‌شوید. تنش‌های پنهان، خاطرات تلخ و رازهای سرکوب‌شده کم‌کم از زیر ظاهر آرام خانه سر بر می‌آورند. حضور یک موش در خانه بهانه‌ای می‌شود تا اعضای خانواده با گذشتهٔ خود و یکدیگر روبه‌رو شوند؛ از مرگ پدر تا احساس گناه و ناکامی‌های شخصی. گفت‌وگوهای تند و صریح میان مادر، فرزندان و داماد لایه‌های پنهان روابط خانوادگی را برملا می‌کند و نشان می‌دهد که هرکدام از این شخصیت‌ها به‌نوعی با گذشته و حال خود درگیر هستند.

در نمایشنامهٔ «مارا» با خانه‌ای ارمنی در رشتِ دوران نهضت جنگل روبه‌رو می‌شوید. قتل پدر خانواده به‌دست نیروهای جنگلی، زخمی‌شدن مادر و هجوم ترس و بی‌اعتمادیْ اعضای خانواده را در موقعیتی بحرانی قرار می‌دهد. «مارا»، دختر خانواده است که میان وفاداری به خانواده، هویت قومی و آشوب‌های سیاسی گرفتار شده است. ورود یک مبارز جنگلی و حضور یک افسر انگلیسی، فضای خانه را به صحنهٔ کشمکش‌های تاریخی و اخلاقی بدل می‌کند. تصمیم‌های دشوار، خیانت، مقاومت و همدلی در هم تنیده می‌شود و سرنوشت شخصیت‌ها را رقم می‌زند.

در نمایشنامهٔ «دیوار» به دل ماجرایی در بستر دانشگاه و خانوادهٔ طبقهٔ متوسط شهری می‌روید. «صبا»، دانشجوی جوانی است که به‌خاطر موضوع پایان‌نامه و رابطه با استادش درگیر شایعه و بحران آبرو می‌شود. خانوادهٔ او، نامزدش و مسئولان دانشگاه هرکدام از زاویه‌ای متفاوت به ماجرا نگاه می‌کنند. درون‌مایه‌های اصلی این نمایشنامه عبارت از کشمکش میان حقیقت و شایعه، ترس از قضاوت جمعی و تلاش برای حفظ هویت و کرامت فردی است.

چرا باید کتاب شاه موش و مارا و دیوار را خواند؟

این سه نمایشنامه با روایت‌هایی از سه فضای متفاوتْ تصویری از بحران‌های خانوادگی، اجتماعی و تاریخی ایران ارائه داده‌اند. هر نمایشنامه با زبان و ساختار خاص خود به لایه‌های پنهان روابط انسانی و تأثیر گذشته بر اکنون پرداخته است. مواجهه با حقیقت، مسئولیت فردی و جمعی و جست‌وجوی هویت از دغدغه‌های اصلی این کتاب است. خواندن این کتاب فرصتی برای تأمل دربارهٔ نقش خانواده، جامعه و تاریخ در شکل‌گیری سرنوشت انسان‌ها فراهم می‌کند.

خواندن کتاب شاه موش و مارا و دیوار را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را به دوستداران ادبیات نمایشی ایران، قالب نمایشنامه و افرادی که دغدغه‌هایی دربارهٔ هویت، خانواده، روابط انسانی و مسائل اجتماعی دارند، پیشنهاد می‌کنیم.

درباره ناتاشا محرم زاده

«ناتاشا محرم‌زاده» نویسنده، مترجم و پژوهشگر حوزهٔ ادبیات و روان‌کاوی است. او زادهٔ سال ۱۳۵۸ و دارای دکترای پژوهش هنر است. فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۳۸۰ با داستان‌نویسی آغاز کرد و از اواخر دههٔ ۱۳۸۰ وارد حوزهٔ نمایشنامه‌نویسی شد. از آثار مکتوب این نویسنده می‌توان اشاره کرد به کتاب‌های «حد تقریر؛ لکان، هنر و ادبیات»، «برای پیرهنت می‌میرند»، «ب‍ه‌ خ‍دا م‍ن‌ ک‍اری‌ ن‍ک‍رده‌ام‌» و داستان کوتاه «ازدواج با یک مجله‌دربیار حرفه‌ای». نشر نی مجموعه نمایشنامهٔ «شاه‌موش و مارا و دیوار» از این نویسنده را منتشر کرده است.

این کتاب یا نویسنده چه جوایز و افتخاراتی کسب کرده است؟

«ناتاشا محرم‌زاده» در سال ۱۳۸۳ در ششمین کنگرهٔ سراسری شعر و قصهٔ جوان کشور [ایران] برگزیده شد؛ همچنین نمایشنامهٔ «دیوار» به قلم او در سال ۱۳۹۳ برندهٔ جایزهٔ «استاد اکبر رادی» شد.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

نمایشنامهٔ «دیوار» از مجموعه نمایشنامهٔ حاضر، پیش از این در سال ۱۳۹۴ به‌وسیلهٔ نشر بوتیمار (مشهد) روانهٔ بازار کتاب ایران شده است.

بخشی از کتاب شاه موش و مارا و دیوار

«ناگهان صدای چرخیدن کلید در قفل به گوش می‌رسد. آرسن خیس و هراسان و مبهوت با مارا چشم در چشم می‌شود. مارا به سمتش می‌دود تا در آغوشش بگیرد، اما قیافهٔ آرسن چندان پذیرا نیست. مارا در فاصلهٔ اندکی از او می‌ایستد.

مارا: حالت خوبه، آرسن؟

آرسن: تو کی از لاهیجان برگشتی؟

مارا: یک ساعت هم نمی‌شه. دکتر حشمت منو با مهاجرها فرستاد. آخه خیلی مریض توشون بود... راستی یه کبوتر هم... اوناهاش... چرا حس می‌کنم تو پیر شدی؟

آرسن: آنا نیست؟

مارا: نه. هیچ‌کس نیست.

دو دستی بر سرش می‌کوبد.

مارا: چرا این‌طوری می‌کنی؟ شهر که افتاده دست کوچک‌خان و دیگه همه‌جا امنه. رفته یه سر تا حجره لابد... شاید هم مدرسه...

آرسن: ببین، مارا، هر اتفاقی افتاد نباید از خونه بری بیرون. هر اتفاقی بیفته تو یکی امروز نباید از خونه بری بیرون. فهمیدی؟

مارا: منو از چی می‌ترسونی؟ مگه قزاق‌ها و انگلیسی‌ها عقب‌نشینی نکردن سمت جادهٔ قزوین؟ مسیر شرقی که چندان خبری نبود.

آرسن: همه‌شون که نرفتن. هنوز هستن یه سری.

درنگ.

مارا: موضوع این نیست آرسن، مگه نه؟