کتاب رنگ سازی سنتی در متون کهن

معرفی کتاب رنگ سازی سنتی در متون کهن

کتاب الکترونیکی «رنگ‌سازی سنتی در متون کهن» (با زیرعنوان: بررسی فنون و مواد رنگ در هنر نگارگری ایرانی) نوشتهٔ «ندا سالور» و «زهرا پاکزاد» و با ویراستاری نسیم ناصری مقدم، اثری پژوهشی در حوزهٔ تاریخ هنر و ادبیات است که به بررسی شیوه‌های ساخت و کاربرد رنگ در نگارگری و کتاب‌آرایی ایرانی می‌پردازد. این کتاب توسط انتشارات یافته منتشر شده و به موضوعاتی چون رنگ در هنر، رنگ در ادبیات و تاریخ کتاب‌آرایی ایران می‌پردازد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب رنگ سازی سنتی در متون کهن

این کتاب به بررسی روند تاریخی و فنی رنگ‌سازی در هنر نگارگری و کتاب‌آرایی ایران می‌پردازد و تلاش می‌کند با واکاوی متون کهن ادبی و رسالات فنی، دانش سنتی ساخت رنگ را بازخوانی و احیا کند. نویسندگان با تمرکز بر دوره‌های مختلف تاریخی، از پیش از اسلام تا دوره قاجار، به تحلیل مکاتب نگارگری و ویژگی‌های رنگی هر دوره می‌پردازند. کتاب با نگاهی تطبیقی، هم به جنبه‌های هنری و هم به جنبه‌های شیمیایی و فنی رنگ‌ها توجه دارد و منابع متعددی از متون ادبی و رسالات هنری را مورد بررسی قرار می‌دهد. هدف اصلی اثر، مستندسازی و انتقال دانش سنتی رنگ‌سازی به نسل امروز و فراهم‌کردن بستری برای ارتقای کیفیت آثار هنری معاصر با تکیه بر میراث گذشتگان است. در کنار تحلیل تاریخی، کتاب به بررسی مواد اولیه، روش‌های ساخت و کاربرد رنگ‌ها در نگارگری ایرانی نیز می‌پردازد و تلاش می‌کند جایگاه رنگ را در فرهنگ و هنر ایران برجسته کند.

خلاصه کتاب رنگ سازی سنتی در متون کهن

این کتاب با مروری بر تاریخچهٔ استفاده از رنگ در ایران، از هزاره‌های پیش از میلاد تا دوران اسلامی، آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که چگونه رنگ و نقش در هنر ایرانی جایگاهی ویژه یافته است. نویسندگان ابتدا به سیر تحول نگارگری و کتاب‌آرایی در ایران می‌پردازند و مکاتب مختلف مانند سلجوقی، ایلخانی، جلایری، شیراز، هرات، تبریز صفوی، اصفهان و قاجار را از منظر کاربرد رنگ بررسی می‌کنند. در ادامه، به معرفی انواع رنگدانه‌ها و مواد مورد استفاده در نگارگری ایرانی پرداخته می‌شود؛ از رنگ‌های معدنی مانند لاجورد، شنگرف، زرنیخ و سفیدآب تا رنگ‌های گیاهی و آلی. کتاب به روش‌های سنتی ساخت رنگ، بست‌های مورد استفاده، و شیوه‌های آماده‌سازی و نگهداری رنگ‌ها بر اساس متون کهن می‌پردازد. بخش مهمی از اثر به تحلیل رسالات و متون ادبی اختصاص دارد که دستور ساخت رنگ‌ها و ابزارهای نقاشی را شرح داده‌اند. همچنین، آنالیز رنگی نگاره‌های برجسته از مکاتب مختلف و بررسی ویژگی‌های فنی و نمادین رنگ‌ها در آثار هنری ایرانی، بخش دیگری از محتوای کتاب را تشکیل می‌دهد. نویسندگان با استناد به منابع تاریخی و آزمایش‌های علمی، تلاش می‌کنند دانش سنتی رنگ‌سازی را بازخوانی و برای استفادهٔ هنرمندان معاصر قابل بهره‌برداری کنند.

چرا باید کتاب رنگ سازی سنتی در متون کهن را خواند؟

این کتاب برای کسانی که به تاریخ هنر ایران، نگارگری و فنون سنتی علاقه دارند، منبعی غنی از اطلاعات و تحلیل‌های تخصصی فراهم می‌کند. خواننده با مطالعهٔ این اثر می‌تواند با مواد، روش‌ها و فلسفهٔ رنگ‌سازی سنتی ایرانی آشنا شود و درک عمیق‌تری از سیر تحول هنر نگارگری و نقش رنگ در فرهنگ ایرانی به دست آورد. همچنین، کتاب با ارائهٔ دستورهای عملی و تحلیل‌های علمی، پلی میان دانش سنتی و نیازهای هنرمندان امروز برقرار می‌کند.

خواندن کتاب رنگ سازی سنتی در متون کهن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های هنر، تاریخ هنر، مرمت آثار هنری و ادبیات فارسی، هنرمندان نگارگر و علاقه‌مندان به فنون سنتی رنگ‌سازی و کتاب‌آرایی مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ احیای هنرهای سنتی و استفاده از مواد طبیعی در آثار هنری دارند، کاربردی خواهد بود.

فهرست کتاب رنگ سازی سنتی در متون کهن

فصل اول: کلیات و مقدمه‌ای بر رنگ‌سازی سنتی در ایران؛ معرفی اهمیت رنگ در هنر و ادبیات و ضرورت احیای فنون سنتی.فصل دوم: تاریخچه نگارگری و کتاب‌آرایی ایرانی؛ بررسی مکاتب مختلف (عباسی، سلجوقی، ایلخانی، جلایری، شیراز، هرات، تبریز صفوی، اصفهان، زند و قاجار) و ویژگی‌های رنگی هر دوره.فصل سوم: رنگ در نگارگری ایرانی؛ معرفی انواع رنگدانه‌ها (معدنی، آلی، گیاهی)، روش‌های ساخت و آماده‌سازی رنگ، آنالیز رنگی نگاره‌های برجسته و بررسی ویژگی‌های فنی و نمادین رنگ‌ها.فصل چهارم: بررسی متون کهن ادبی مرتبط با فنون رنگ‌سازی؛ معرفی رسالات و کتاب‌های مهم، دستور ساخت رنگ‌ها و ابزارهای نقاشی.فصل پنجم: یافته‌ها و نتایج؛ جمع‌بندی روش‌های سنتی ساخت رنگ، تحلیل مواد و چسب‌ها، و ارائهٔ پیشنهادهایی برای احیای دانش سنتی رنگ‌سازی در هنر معاصر.

بخشی از کتاب رنگ سازی سنتی در متون کهن

«استفاده از مواد معدنی و آلی (گیاهی و جانوری) به منظور استفاده از رنگ آن‌ها در ایران از سابقه‌ای طولانی برخوردار است. جوامع ساکن فلات ایران از هزارهٔ هفتم ق.م به بعد از مواد رنگزا استفاده می‌کردند و به تدریج با گذشت زمان، دامنه استفاده از این رنگ‌ها گسترش یافت و در امور مختلف به کار گرفته می‌شد. شواهد نشان می‌دهد که عمده رنگ‌های مورد استفاده ایرانیان در گذشته‌های بسیار دور شامل نقاشی دیوار غارها، نقوش سفالینه‌ها و پس از آن رنگ کردن منسوجات بوده است. با پیشرفت جوامع بشری، علاوه بر تأمین نیازهای روزمره، کم‌کم ایجاد طرح و نقش به منظور تزیین فضای پیرامون زندگی فراگیر شد؛ تا آنجا که در زمان ساسانیان، مانی پیامبر برای ترویج دین خود از نقاشی‌های مندرج در کتاب خود بهره می‌جست. اهمیت نقش و رنگ پس از اسلام نیز در ایران مانند دوران قبل از اسلام مورد توجه بوده است. چنانچه سنت و شیوه کتاب‌آرایی مانوی تا سالیان متمادی در ایران به چشم می‌خورد. کاربرد نقوش تجریدی با استفاده از رنگ‌های طلایی به منظور آراستن آیه‌های قرآن در قرون اولیه اسلامی از مهم‌ترین دستاوردهای هنر نقاشی ایرانی می‌باشد. از قرن پنجم هجری به بعد با کمرنگ‌تر شدن تحریم نقاشی و صورتگری، هنرمندان ایرانی مجدداً به خلق تصاویری آکنده از رنگ‌های غنی و درخشنده در کتب ادبی و علمی روزگار خود پرداختند. از این دوران به بعد شاهد شکوفایی هنر نگارگری و کتاب‌آرایی در فرهنگ و تمدن ایران بوده که در سایه حمایت درباری و کارگاه‌های سلطنتی پله‌های ترقی را پیموده و در مکاتب هرات و تبریز صفوی به سبکی کاملاً ایرانی دست یافته‌اند.»