کتاب جستارهایی در نقد عملی رمان نوجوان فارسی

معرفی کتاب جستارهایی در نقد عملی رمان نوجوان فارسی

کتاب الکترونیکی «جستارهایی در نقد عملی رمان نوجوان فارسی» (ویراستار علمی: احمد محمدی) نوشتهٔ ایوب مرادی و منتشرشده توسط مرکز انتشارات دانشگاه پیام‌نور، اثری پژوهشی در حوزهٔ نقد ادبیات داستانی نوجوان است. این کتاب با رویکردی آموزشی و تحلیلی، نمونه‌هایی از نقد عملی بر آثار شاخص ادبیات نوجوان فارسی را با بهره‌گیری از نظریه‌ها و رویکردهای متنوع نقد ادبی ارائه می‌دهد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جستارهایی در نقد عملی رمان نوجوان فارسی

این کتاب به بررسی و تحلیل عملی رمان‌های نوجوان فارسی می‌پردازد و تلاش دارد با استفاده از رویکردهای نظری متنوع، نمونه‌هایی از نقد ادبی را به‌صورت کاربردی ارائه دهد. دورهٔ انتشار کتاب در زمانی است که منابع آموزشی و تحلیلی در حوزهٔ نقد ادبیات کودک و نوجوان کمیاب است و این اثر با هدف پرکردن این خلأ تدوین شده است. نویسنده با تمرکز بر آثار شناخته‌شدهٔ ادبیات داستانی نوجوان، نظریه‌هایی مانند نقد روان‌شناسانه، جامعه‌شناسانه، لاکانی، اسطوره‌شناسانه، بوم‌گرا، پسامدرن و بینامتنی را به‌کار می‌گیرد. کتاب علاوه بر ارائهٔ نقدهای عملی، به مباحث نظری دربارهٔ چیستی ادبیات کودک و نوجوان، مفهوم کودکی، و تفاوت‌های نقد ادبیات کودک با بزرگسال می‌پردازد. بخش‌هایی از کتاب پیش‌تر به‌صورت مقالات پژوهشی در نشریات علمی منتشر شده‌اند و اکنون در قالب یک مجموعهٔ منسجم گردآوری شده‌اند. نویسنده در مقدمه، به اهمیت توجه به ویژگی‌های شناختی، عاطفی و تربیتی مخاطب نوجوان اشاره می‌کند و بر ضرورت بهره‌گیری از نظریه‌های ادبی در نقد آثار این حوزه تأکید دارد. در مجموع، کتاب تصویری کلی از روند نقد ادبیات نوجوان در ایران معاصر ارائه می‌دهد و به دغدغه‌های آموزشی و تحلیلی این حوزه پاسخ می‌دهد.

چرا باید کتاب جستارهایی در نقد عملی رمان نوجوان فارسی را خواند؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال شناخت عمیق‌تر ادبیات داستانی نوجوان فارسی و شیوه‌های نقد آن هستند، منبعی قابل توجه است. اثر حاضر با ارائهٔ نمونه‌های عملی نقد و بهره‌گیری از نظریه‌های متنوع، امکان آشنایی با رویکردهای مختلف تحلیل آثار نوجوان را فراهم می‌کند. همچنین، کتاب به مخاطب کمک می‌کند تا با مسائل و دغدغه‌های اصلی نقد ادبیات کودک و نوجوان، از جمله رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی نوجوانان، آشنا شود و کاربرد نظریه‌های ادبی را در عمل ببیند.

خواندن کتاب جستارهایی در نقد عملی رمان نوجوان فارسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی، علاقه‌مندان به نقد ادبی، معلمان و مربیان ادبیات کودک و نوجوان، و نویسندگانی که دغدغهٔ شناخت ساختار و نقد آثار نوجوان را دارند، مناسب است. همچنین برای کسانی که به دنبال منابع آموزشی در زمینهٔ نقد عملی ادبیات نوجوان هستند، کاربردی خواهد بود.

فهرست کتاب جستارهایی در نقد عملی رمان نوجوان فارسی

- مقدمه: تعریف ادبیات کودک و نوجوان و مفهوم کودکی، بررسی تفاوت‌های تاریخی و اجتماعی این دوره‌ها.- فصل اول: چیستی ادبیات کودک و نوجوان و اهداف آن، تفاوت‌های بیولوژیکی و اجتماعی کودکی و نوجوانی.- فصل دوم: نمونه‌ای از نقد بین‌رشته‌ای (روان‌شناسی و جامعه‌شناسی) با تمرکز بر نظریهٔ داغ ننگ گافمن و بررسی اضطراب اجتماعی در رمان «طعم سیب زرد».- فصل سوم: نقد لاکانی بر اساس اندیشه‌های ژاک لاکان و تحلیل رمان «این وبلاگ واگذار می‌شود».- فصل چهارم: نقد روان-اسطوره‌شناسانه با تکیه بر نظریهٔ ساختار تخیل ژیلبر دوران و بررسی تصویرسازی مرگ در رمان «آن‌سوی دریای مردگان».- فصل پنجم: نقد مربوط به رشد عاطفی نوجوان با استفاده از نظریهٔ جان لی دربارهٔ عشق و تحلیل روابط عاطفی در آثار فرهاد حسن‌زاده.- فصل ششم: نقد مربوط به رشد شناختی نوجوان (عنصر غالب معرفت‌شناسانه) و تحلیل رمان «گفتگوی جادوگر بزرگ با ملکه جزیره رنگ‌ها».- فصل هفتم: نقد مربوط به رشد شناختی نوجوان (اضطراب معرفتی) و بررسی رمان «یک جعبه پیتزا برای ذوزنقه کباب‌شده».- فصل هشتم: نقد مربوط به حوزهٔ پسامدرن (شگردهای روایت پسامدرن) و تحلیل رمان «این وبلاگ واگذار می‌شود».- فصل نهم: نقد مربوط به حوزهٔ پسامدرن (فراداستان تاریخ‌نگارانه) و بررسی رمان «ادسون آرانتس دوناسیمنتو و خرگوش هیمالیایی‌اش».- فصل دهم: نقد مکتبی با تمرکز بر ویژگی‌های سوررئالیسم در رمان «خیال‌باز».- فصل یازدهم: نقد بوم‌گرا و بررسی شواهد بوم‌فمینیستی در رمان «هستی».- فصل دوازدهم: نقد با روش بینامتنی و تحلیل ارتباط میان رمان‌های نوجوان و آثار سینمایی.- منابع و کتابنامه.

بخشی از کتاب جستارهایی در نقد عملی رمان نوجوان فارسی

«ادبیات کودک و نوجوان به مجموعه‌ای از آثار ادبی گفته می‌شود که با هدف‌هایی همچون آموزش، تربیت و لذت مخاطبین کودک و نوجوان نوشته می‌شود. البته باید درنظر داشت که اهداف پادشده در طول تاریخ ادبیات کودک بنا به تغییر ذهنی دست‌اندرکاران این نوع آثار دربارة ماهیت دوره‌های کودکی و نوجوانی دستخوش تغییر شده است. به این‌ترتیب که پیش از سدهٔ هجدهم در اروپا و مشروطه در ایران، طرز تلقی غالب دربارهٔ دوران کودکی با آن چیزی که امروزه از آن تحت‌عنوان دوران کودکی و نوجوانی یاد می‌شود بسیار متفاوت بوده است. هنوز مدت زیادی از دورانی که فرزندان نوع بشر از سنین پایین وارد بازار کار می‌شدند و ازدواج می‌کردند و صاحب خانواده و فرزند می‌شدند نگذشته است و شاید پدران دو نسل پیش از نوجوانان امروزی خاطرات ازدواج در سنین پایین و قبول مسئولیت خانه و خانواده را هنوز به یاد دارند. درحالی‌که امروزه فرزندان خانواده‌ها تا دوران تحصیل و کاریابی و آمادگی برای ورود به عرصه اجتماع را پشت سر بگذارند، حداقل بیست‌وپنج تا سی سال سن دارند. به‌گونه‌ای که می‌توان مدعی شد اگر امروز رده‌های مختلف سنی افراد شامل خردسالی، کودکی، نوجوانی، جوانی، بزرگسالی و پیری تقسیم می‌شود در گذشته‌هایی نه‌چندان دور این دوره‌ها به خردسالی، جوانی، بزرگسالی و پیری تقسیم می‌شده است. تغییر این تقسیم‌بندی قطعاً پر بای تغییری اساسی در ذهن بشر رخ داده است. توضیح بیشتر آنکه دربارهٔ دوران کودکی و نوجوانی می‌توان قائل به‌وجود دو مفهوم مختلف بیولوژیکی و اجتماعی بود. منظور از مفهوم بیولوژیکی کودکی، نگریستن به کودک همچون موجودی کم‌سال و کم‌توان به‌لحاظ قوای جسمانی و ذهنی است. در این تلقی تشخیص دوران کودکی امر چندان دشواری نخواهد بود. کودک انسان همچون فرزندان سایر جانداران تا برهه‌ای مشخص توان گسیختن از والدین و برعهده‌گرفتن کامل مسئولیت زندگی خود را ندارد. البته فرزندان سایر جانداران همچون چهارپایان از همان ابتدا مجبورند برای بقای خود راه مواجهه با طبیعت و محیط اطراف خود را بیاموزند. توانایی‌ای که در نوزاد انسان قابل‌تصور نیست. کودک انسان شاید به‌دلیل دوران کوتاه جنینی خود، در زمان تولد توان انجام کوچک‌ترین امور را ندارد و تا مدت مدیدی وابسته به حمایت والدین است. حتی دیدگاهی وجود دارد که کل جریان تربیت را در انسان‌ها به همین وابستگی طولانی‌مدت منسوب می‌کند و معتقد است پدر و مادری که خواسته یا ناخواسته مجبور به حمایت طولانی‌مدت از فرزندان هستند، کم‌کم خود را سزاوار این حق می‌دانند که دربارهٔ اندیشه و اعتقاد کودک خود نیز تصمیم بگیرند و مثلاً باورهای خود را به شکل مستقیم و غیرمستقیم به کودک القا کنند.»