کتاب کلیله و دمنه

کتاب کلیله و دمنه، نوشته عبدالله ابن‌ مقفع، به اهتمام زهرا قدسی و به کوشش نشر چترا منتشر شده است. این کتاب یکی از کهن‌ترین و پرآوازه‌ترین آثار در ادبیات کلاسیک فارسی است که با زبانی ساده‌تر و قابل‌درک‌تر برای مخاطبان امروزی بازنویسی شده است. اثر حاضر در دسته‌ی آثار تعلیمی و داستان‌های پندآموز قرار می‌گیرد و سرشار از قصه‌های تمثیلی و آموزنده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب کلیله و دمنه

کتاب کلیله و دمنه (با معنی شیوای فارسی) مجموعه‌ای از حکایت‌ها و داستان‌های تمثیلی است که ریشه در سنت‌های کهن دارد و در طول تاریخ به زبان‌های مختلفی ترجمه و اقتباس شده‌ است. این کتاب ابتدا به زبان سانسکریت نوشته شد؛ سپس به پهلوی و عربی ترجمه شد. ترجمه‌ی عربی آن توسط عبدالله ابن‌ مقفع انجام گرفت و به یکی از آثار ماندگار ادبیات جهان تبدیل شد. حکایت‌های کتاب اغلب از زبان حیوانات بیان شده و هر داستان حامل پند و اندرزهایی درباره‌ی سیاست، اخلاق، دوستی، دشمنی و رفتارهای انسانی است. 

نسخه‌ی حاضر به قلم زهرا قدسی بازنویسی شده است. قدسی تلاش کرده است تا مفاهیم و پیام‌های کتاب را به‌صورت قابل‌درک‌تر برای مخاطب امروزی بیان کند. این اثر در دوره‌های مختلف تاریخی مورد توجه پادشاهان، اندیشمندان و مردم عادی بوده و همواره به‌عنوان منبعی برای آموزش حکمت و سیاست به‌کار رفته است. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که هر باب یا فصل، داستانی مستقل اما مرتبط با دیگر بخش‌ها را روایت می‌کند و در خلال آن، حکایت‌های فرعی نیز نقل می‌شود. این اثر نه‌تنها بازتاب‌دهنده‌ی فرهنگ و اندیشه‌های کهن است، بلکه پلی میان گذشته و حال برای انتقال تجربه‌ها و آموزه‌های انسانی به‌شمار می‌آید.

خلاصه کتاب کلیله و دمنه

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!

در اثر حاضر، حکایت اصلی با داستان‌هایی از زبان حیوانات آغاز می‌شود که هریک نماینده‌ی ویژگی‌ها و رفتارهای انسانی هستند. کتاب با حکایت‌هایی مانند شیر و گاو، کبوتر طوقی، موش و گربه، بوزینه و لاک‌پشت و بسیاری دیگر، به بررسی موضوعاتی مانند دوستی، خیانت، سیاست‌ورزی، فریب، وفاداری و خردمندی می‌پردازد. در داستان شیر و گاو، شیر به‌عنوان پادشاه جنگل و گاو به‌عنوان نمادی برای صداقت و وفاداری معرفی می‌شوند و ماجرای دوستی و سپس دسیسه‌چینی اطرافیان، سرنوشت آن‌ها را رقم می‌زند. در حکایت کبوتر طوقی، همدلی و همکاری برای رهایی از دام به تصویر کشیده می‌شود. 

بسیاری از داستان‌ها با نقل حکایت‌های فرعی و پندهای اخلاقی همراه‌ هستند و شخصیت‌هایی مانند روباه، زاغ، خرگوش و دیگر حیوانات، هریک در موقعیت‌هایی قرار می‌گیرند که تصمیمات و رفتارهایشان پیامدهای اخلاقی و اجتماعی خاصی را به‌دنبال دارد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که داستان‌های آن در دل یکدیگر جای گرفته‌اند و هر روایت، مقدمه‌ای برای حکایتی دیگر می‌شود. این شیوه‌ی روایت، مخاطب را با لایه‌های مختلفی از حکمت و تجربه روبه‌رو می‌کند. در نهایت، هدف کتاب انتقال ارزش‌هایی مانند خردورزی، دوراندیشی، صداقت و پرهیز از شتاب‌زدگی در قضاوت است.

چرا باید کتاب کلیله و دمنه را خواند؟

کتاب حاضر اثری است که با بهره‌گیری از داستان‌های تمثیلی از زبان حیوانات، مفاهیم عمیق اخلاقی و اجتماعی را به‌صورت غیرمستقیم و قابل‌تأمل بیان می‌کند. این کتاب فرصتی برای آشنایی با حکمت‌ کهن، تجربه‌های گذشتگان و شیوه‌های اندیشیدن در فرهنگ‌های مختلف فراهم می‌آورد. خواندن این اثر، دریچه‌ای به‌سوی شناخت بهتر رفتارهای انسانی، سیاست‌ورزی و روابط اجتماعی باز می‌کند و مخاطب را به تأمل درباره‌ی تصمیم‌ها و پیامدهای آن‌ها دعوت می‌کند.

خواندن کتاب کلیله و دمنه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

اثر حاضر برای علاقه‌مندان ادبیات کلاسیک، دوستداران حکایت‌های تمثیلی و کسانی که به‌دنبال آموزه‌های اخلاقی و اجتماعی هستند مناسب است؛ همچنین دانش‌آموزان، دانشجویان رشته‌های ادبیات و تاریخ و هرکسی که دغدغه‌ی شناخت فرهنگ و اندیشه‌های کهن را دارد، می‌تواند از مطالعه‌ی این اثر بهره‌مند شود.

بخشی از کتاب کلیله و دمنه

«مطالب این کتاب آنقدر پربار و در عین حال سنگین است که دلم نیامد نتیجهٔ کوششم را از دیگران دریغ کنم. متن حاضر نه یک ترجمه از کتاب کلیله و دمنه، بلکه تجربه‌ای است که من از خواندن آن پیدا کردم. مطالبی که در پیش دارید برداشتی آزاد است که به دور از تأکید و تقید به فنون و صنایع ادبی نوشته شده تا برای همه روان و قابل فهم باشد. من تنها خواستم که این متن را به زبان فارسی امروز نزدیک کنم تا شاید همگان، حتی افرادی در سطوح پایین تحصیلات از مطالب پربار این کتاب بهره ببرند. ترجمهٔ عربی به فارسی این کتاب آنقدر شیوا و موزون است و در آن از کلمه‌های متنوعی استفاده شده که من پس از مدتی کلنجار با خود جسارت نوشتن برداشت خویش را با کلماتی که شاید به آن شیوایی و زیبایی نباشد پیدا کردم.»