کتاب ادب اختلاف و فرهنگ تقریب

معرفی کتاب ادب اختلاف و فرهنگ تقریب

کتاب الکترونیکی «ادب اختلاف و فرهنگ تقریب» (با ویراستاری علمی ایوب شافعی‌پور) نوشتهٔ عبدالکریم بی‌آزار شیرازی و منتشرشده توسط دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی، اثری پژوهشی در حوزهٔ وحدت اسلامی و همزیستی مسالمت‌آمیز میان پیروان مذاهب مختلف است. این کتاب به بررسی ریشه‌ها، مبانی و راهکارهای تحقق ادب اختلاف و تقریب مذاهب در تاریخ اسلام می‌پردازد و با رویکردی تطبیقی، نقش اخلاق، عرفان، فقه و سیاست را در این زمینه واکاوی می‌کند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ادب اختلاف و فرهنگ تقریب

«ادب اختلاف و فرهنگ تقریب» اثری است که به موضوع وحدت اسلامی و راه‌های همزیستی مسالمت‌آمیز میان مسلمانان می‌پردازد. این کتاب در دوره‌ای نوشته شده که بحث تقریب مذاهب و وحدت امت اسلامی از دغدغه‌های جدی اندیشمندان دینی است. نویسنده با تکیه بر منابع دینی، تاریخی و تجربیات شخصی، به بررسی مبانی ادب اختلاف، نقش آن در کاهش تنش‌های مذهبی و اهمیت تقریب در ساختار اجتماعی و سیاسی جوامع اسلامی می‌پردازد. اثر حاضر علاوه بر تحلیل آیات و روایات، به سیر تاریخی تقریب، نقش عرفا و دانشمندان، و چالش‌های پیش‌روی وحدت اسلامی اشاره دارد. همچنین، خاطرات و تجربه‌های نویسنده از تعامل با شخصیت‌های برجسته تقریب و گفت‌وگوهای بین‌مذهبی، به غنای کتاب افزوده است. این کتاب با نگاهی جامع، ابعاد مختلف اختلاف و تقریب را در حوزه‌های اعتقادی، فقهی، اخلاقی و تاریخی بررسی می‌کند و تلاش دارد تصویری واقع‌بینانه از ظرفیت‌ها و موانع وحدت ارائه دهد.

خلاصه کتاب ادب اختلاف و فرهنگ تقریب

این کتاب با تبیین مفهوم ادب اختلاف، به اهمیت شیوهٔ تعامل صحیح میان افرادی که اختلاف‌نظر دارند می‌پردازد و نشان می‌دهد که این ادب ریشه در آموزه‌های دینی و عقل سلیم دارد. نویسنده ابتدا با بررسی آیات قرآن و سیرهٔ پیامبر اسلام و اهل‌بیت، بر نقش میانه‌روی و اعتدال در مواجهه با اختلافات تأکید می‌کند. سپس، فرهنگ تقریب را به‌عنوان راهی برای پذیرش تنوع در کنار وحدت معرفی می‌کند و توضیح می‌دهد که وحدت به معنای حذف تفاوت‌ها نیست، بلکه به معنای هم‌افزایی و شناخت مشترکات است.در ادامه، کتاب به سیر تاریخی تقریب میان مذاهب اسلامی می‌پردازد و نقش شخصیت‌هایی چون خواجه احمد یسوی، حاج بکتاش، شاه اسماعیل صفوی و نادرشاه را در این مسیر بررسی می‌کند. همچنین، به اختلافات فقهی و کلامی میان مذاهب و تلاش‌های صورت‌گرفته برای تقریب در این حوزه‌ها اشاره می‌شود. نویسنده با تحلیل دیدگاه‌های دانشمندان اهل سنت و شیعه دربارهٔ امامت و خلافت، نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با رعایت ادب اختلاف، به نقاط مشترک دست یافت.در بخش‌های دیگر، کتاب به نقش اخلاق و عرفان در تقریب، پیامدهای منفی تکفیر و لعن، و ضرورت احترام به مقدسات دیگر مذاهب می‌پردازد. همچنین، موانع تقریب مانند تعصبات قومی، سیاست‌های تفرقه‌افکنانه و سوءاستفاده از اختلافات مذهبی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در پایان، نویسنده به پرسش‌ها و شبهات رایج دربارهٔ وحدت اسلامی پاسخ می‌دهد و خاطرات خود از تعامل با شخصیت‌های تقریب را روایت می‌کند.

چرا باید کتاب ادب اختلاف و فرهنگ تقریب را خواند؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، به یکی از مهم‌ترین مسائل جوامع اسلامی یعنی مدیریت اختلافات و تحقق وحدت می‌پردازد. خواننده با مطالعهٔ این اثر، با ریشه‌های تاریخی و دینی اختلافات، راهکارهای تقریب و نقش اخلاق و عرفان در کاهش تنش‌ها آشنا می‌شود. همچنین، کتاب با ارائهٔ نمونه‌های تاریخی و پاسخ به شبهات، دیدی واقع‌بینانه و کاربردی دربارهٔ وحدت اسلامی ارائه می‌دهد.

خواندن کتاب ادب اختلاف و فرهنگ تقریب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای پژوهشگران حوزهٔ علوم اسلامی، دانشجویان رشته‌های الهیات و تاریخ اسلام، فعالان حوزهٔ تقریب مذاهب و علاقه‌مندان به مباحث وحدت و همزیستی مسالمت‌آمیز مفید است. همچنین، برای کسانی که دغدغهٔ کاهش تعصبات مذهبی و یافتن راه‌حل‌هایی برای اختلافات دینی دارند، این اثر راهگشا خواهد بود.

فهرست کتاب ادب اختلاف و فرهنگ تقریب

- فصل اول: ایجاد آلفت میان دل‌ها به بررسی نقش پیامبر اسلام در ایجاد وحدت و الفت میان قبایل و ملت‌ها، گسترش اسلام و نقش ایرانیان و ترکان در اتحاد جهان اسلام می‌پردازد.- فصل دوم: ادب اختلاف در قرآن تحلیل سنت الهی در اختلاف، تفاوت دین حنیف با ادیان و مذاهب زمینی، و آداب مناظره و گفتگو در قرآن.- فصل سوم: پیشینه تاریخی تقریب مروری بر تاریخچهٔ تقریب، نقش عرفا و دانشمندان، و تلاش‌های تاریخی برای وحدت مذاهب.- فصل چهارم: تقریب در امامت و خلافت بررسی دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ امامت و خلافت و نقش آن‌ها در تقریب مذاهب.- فصل پنجم: تقریب در امامان دوازده‌گانه تحلیل جایگاه امامان دوازده‌گانه در تقریب و بررسی دیدگاه‌های اهل سنت و شیعه.- فصل ششم: تقریب در پرتو اخلاق و عرفان اسلامی نقش اخلاق و عرفان در تقریب، پیامدهای تکفیر و لعن، و اهمیت احترام به مقدسات.- فصل هفتم: تقریب و مسائل تاریخی اهمیت مطالعهٔ تاریخ امت‌های پیشین و عبرت‌آموزی از اختلافات و وحدت‌ها.- فصل هشتم تا چهاردهم: موانع تقریب، سیاست تفرقه، فقه مقارن، پاسخ به شبهات تقریب و خاطرات نویسنده از تعامل با شخصیت‌های تقریب.

بخشی از کتاب ادب اختلاف و فرهنگ تقریب

«فرهنگ تقریب این است که مردم بفهمند تنوع با وحدت منافات و ناهم‌خوانی ندارد و تفکر وحدت‌محور، منکر تنوع در تفاصیل نمی‌شود و مردم بی‌هیچ تعصبی، سخنان مشترک افراد مذاهب دیگر را پذیرفته و در به روی نکته‌های مثبت دیگر مذاهب بگشایند. باید کوشید هر مسلمان تصویر کامل و درستی از مسلمانان مذاهب دیگر در ذهن داشته باشد تا همه ویژگی‌های مثبت و منفی دیگر را در نظر گیرد تا اینکه فکرها به یکدیگر نزدیک و قلب‌ها گشوده و مواضع یکسان گردد و همه با آگاهی از تمام ویژگی‌های داخلی و خارجی، به اسلام نگاهی جامع داشته باشند.دین اسلام به اصل اعتدال و میانه‌روی در همه شئون حیات انسان تأکید دارد و آن اصل می‌بایست به شکلی کلی و فراگیر در سراسر زندگی فردی و اجتماعی انسان و جامعه حکمفرما باشد. در لحظه‌لحظهٔ زندگی و سیرهٔ پیشوایان و بزرگان اسلام این اصل میانه‌روی را می‌توان دید. روایات و گزارش‌های تاریخی فراوانی از آنان به پیروانشان صادر شده که به میانه‌روی و ادب اختلاف سفارش کرده‌اند. به‌ویژه اینکه در سیره و رفتار اهل‌بیت، نقش سازندهٔ میانه‌روی و ادب اختلاف روشن و برجسته است. ما اینک برای دوری از هرگونه تنش و درگیری و داشتن زندگی مسالمت‌آمیز و سرشار از آرامش به پیروی از سیرهٔ آن بزرگواران، باید همواره پایبند به ادب اختلاف و فرهنگ تقریب در جامعهٔ خود باشیم.»