کتاب نظریه های شعری در نقد عربی

کتاب نظریه‌های شعری در نقد عربی با عنوان اصلی مسائل الشعریه فی النقد العربی (دراسه فی نقد النقد) نوشته محمد جاسم جباره و ترجمه احمد امیدعلی و مرضیه سادات سجادی از سوی انتشارات دانشگاه اراک منتشر شده است. این اثر به بررسی مفاهیم و نظریه‌های شعریت در نقد ادبی عربی می‌پردازد و جایگاه آن را در میان جریان‌های نقد معاصر و سنتی تحلیل می‌کند. کتاب برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به ادبیات و نقد ادبی عربی قابل‌توجه است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نظریه های شعری در نقد عربی

کتاب نظریه‌های شعری در نقد عربی (نقدی بر نقد ادبی) به بررسی تطبیقی نظریه‌های شعریت در نقد ادبی عربی پرداخته و تلاش کرده است جایگاه و تحولات این مفهوم را در سنت و مدرنیته‌ی نقد عربی نشان دهد. محمدجاسم جباره، نویسنده‌ی کتاب، با‌تکیه‌بر منابع غربی و عربی به‌ویژه آراء صورت‌گرایان روس، ژرار ژنت، نورتروب فرای و رومن یاکوبسن، سیر تاریخی و مفهومی شعریت را از یونان باستان تا نقد معاصر عربی دنبال می‌کند. 

این کتاب در دوره‌ای نوشته شده است که نقد ادبی عربی با موجی از ترجمه‌ها و تأثیرپذیری از نظریه‌های غربی روبه‌رو است و دغدغه‌ی اصلی آن بازخوانی و ارزیابی این تأثیرات در نسبت با میراث بومی است. محمد جاسم جباره علاوه‌بر تحلیل نظریه‌های کلیدی به نقد ترجمه‌ها و کاربرد اصطلاحات در پژوهش‌های عربی پرداخته و تلاش کرده است مرز میان شعر و شعریت را روشن کند. او با رویکردی انتقادی تعامل میان سنت و نوگرایی و چالش‌های هویت فرهنگی را در نقد ادبی عربی بررسی کرده است.

خلاصه کتاب نظریه های شعری در نقد عربی

این کتاب با طرح پرسش‌هایی درباره‌ی مفهوم شعریت و جایگاه آن در نقد ادبی عربی آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که این اصطلاح چگونه از سنت‌های بلاغی و نقدی عربی تا نظریه‌های معاصر غربی دگرگون شده است. نویسنده ابتدا به نقش صورت‌گرایان روس و زبان‌شناسانی چون دو سوسور و یاکوبسن در شکل‌گیری مفهوم مدرن شعریت می‌پردازد و تفاوت‌های بنیادین میان زبان، کلام و واژه را شرح می‌دهد. او سپس به نظریه‌ی تقلید و انواع ادبی از منظر ارسطو، ژنت و فرای اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این مفاهیم در نقد عربی بازخوانی و بومی‌سازی شده‌اند. بخش مهمی از کتاب به بررسی میراث نقدی و بلاغی عربی اختصاص دارد؛ از جمله نقش جرجانی و قرطاجنی در تبیین نظم و تخییل و جایگاه شعر شفاهی و مکتوب در شکل‌گیری شعریت عربی. نویسنده با تحلیل آثار ناقدان معاصر عرب مانند کمال ابودیب، صلاح فضل و محمد مفتاح به چالش‌های نوگرایی و تعامل با نظریه‌های غربی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه مفاهیم جدید گاه بدون توجه به زمینه‌های بومی وارد نقد عربی شده‌اند. در ادامه موضوعاتی چون عروض معانی، انواع شعر غنائی، شعریت روایت و نقش خواننده در تعیین معنای متن بررسی می‌شود. کتاب با تأکید بر اهمیت تحلیل متون و پرهیز از تقلید صرف نظریه‌های غربی، بر ضرورت بازاندیشی در نقد ادبی عربی و توجه به پیوندهای میان زبان، فرهنگ و جامعه تأکید می‌کند.

چرا باید کتاب نظریه های شعری در نقد عربی را خواند؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و انتقادی به یکی از مهم‌ترین مفاهیم نقد ادبی معاصر یعنی شعریت می‌پردازد و سیر تحول آن را در سنت و مدرنیته‌ی عربی و غربی بررسی می‌کند. این اثر فرصتی برای آشنایی با دیدگاه‌های متنوع و چالش‌های ترجمه و بومی‌سازی مفاهیم را برای کسانی که به‌دنبال فهم عمیق‌تر نسبت به نظریه‌های غربی و میراث نقدی عربی هستند، فراهم می‌آورد. کتاب با پرداختن به نمونه‌های مشخص از ناقدان و متون امکان مقایسه و ارزیابی انتقادی را نیز برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به نقد ادبی فراهم می‌کند.

خواندن کتاب نظریه های شعری در نقد عربی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های ادبیات عربی، نقد ادبی، زبان‌شناسی و مطالعات تطبیقی مناسب است. مطالعه‌ی این کتاب همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی فهم تحولات نقد ادبی معاصر عربی و نسبت آن با نظریه‌های غربی را دارند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب نظریه های شعری در نقد عربی

«اصطلاح «شعریت» یکی از اصطلاحات رایج در پژوهش‌های نقدی و ادبی معاصر است و به نظر می‌رسد که گسترش آن مرهون مکتب صورت‌گرایی روس و به‌ویژه شخص رومن یاکوبسن است. ما با این اصطلاح در پژوهش‌های ادبی معمولاً بیشتر از پژوهش‌های نقدی و به‌ویژه در تألیف‌های عربی مواجه می‌شویم. اصطلاحات بسیاری از این دست مانند شعریت قصه، شعریت رمان، شعریت شعر، شعریت بدن، شعریت زن، شعریت سرکشی و ... وجود دارد. اگرچه اصطلاح «شعریت» مدت‌هاست که شکل گرفته است و مفاهیم بسیاری را نیز در برمی‌گیرد، اما با این وجود همچنان در نقد عربی به‌صورت پراکنده و نامفهوم به کار می‌رود. شعریت از نظر ارسطو بر بررسی نظریهٔ ادبیات که شامل انواع ادبی و تعیین رویکردهای فلسفی و اجتماعی آن است، استوار است.»