کتاب نظریه های شعری در نقد عربی

معرفی کتاب نظریه های شعری در نقد عربی

کتاب الکترونیکی «نظریه‌های شعری در نقد عربی (نقدی بر نقد ادبی)» نوشتهٔ «محمد جاسم جباره» و با ترجمهٔ «احمد امیدعلی» و «مرضیه سادات سجادی» توسط انتشارات دانشگاه اراک منتشر شده است. این اثر به بررسی مفاهیم و نظریه‌های شعریت در نقد ادبی عربی می‌پردازد و جایگاه آن را در میان جریان‌های نقد معاصر و سنتی تحلیل می‌کند. کتاب برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به ادبیات و نقد ادبی عربی قابل توجه است. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نظریه های شعری در نقد عربی

این کتاب به بررسی تطبیقی نظریه‌های شعریت در نقد ادبی عربی می‌پردازد و تلاش می‌کند جایگاه و تحولات این مفهوم را در سنت و مدرنیتهٔ نقد عربی نشان دهد. نویسنده با تکیه بر منابع غربی و عربی، به ویژه آراء صورت‌گرایان روس، ژرار ژنت، نورتروب فرای و رومن یاکوبسن، سیر تاریخی و مفهومی شعریت را از یونان باستان تا نقد معاصر عربی دنبال می‌کند. اثر حاضر در دوره‌ای نوشته شده که نقد ادبی عربی با موجی از ترجمه‌ها و تأثیرپذیری از نظریه‌های غربی روبه‌روست و دغدغهٔ اصلی آن، بازخوانی و ارزیابی این تأثیرات در نسبت با میراث بومی است. کتاب علاوه بر تحلیل نظریه‌های کلیدی، به نقد ترجمه‌ها و کاربرد اصطلاحات در پژوهش‌های عربی می‌پردازد و تلاش می‌کند مرز میان شعر و شعریت را روشن کند. نویسنده با رویکردی انتقادی، به بررسی تعامل میان سنت و نوگرایی، و چالش‌های هویت فرهنگی در نقد ادبی عربی می‌پردازد.

خلاصه کتاب نظریه های شعری در نقد عربی

این کتاب با طرح پرسش‌هایی دربارهٔ مفهوم «شعریت» و جایگاه آن در نقد ادبی عربی آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که این اصطلاح چگونه از سنت‌های بلاغی و نقدی عربی تا نظریه‌های معاصر غربی دگرگون شده است. نویسنده ابتدا به نقش صورت‌گرایان روس و زبان‌شناسانی چون دو سوسور و یاکوبسن در شکل‌گیری مفهوم مدرن شعریت می‌پردازد و تفاوت‌های بنیادین میان زبان، کلام و واژه را شرح می‌دهد. سپس به نظریهٔ تقلید و انواع ادبی از منظر ارسطو، ژنت و فرای اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این مفاهیم در نقد عربی بازخوانی و بومی‌سازی شده‌اند. بخش مهمی از کتاب به بررسی میراث نقدی و بلاغی عربی اختصاص دارد؛ از جمله نقش جرجانی و قرطاجنی در تبیین نظم و تخییل، و جایگاه شعر شفاهی و مکتوب در شکل‌گیری شعریت عربی. نویسنده با تحلیل آثار ناقدان معاصر عرب مانند کمال ابودیب، صلاح فضل و محمد مفتاح، به چالش‌های نوگرایی و تعامل با نظریه‌های غربی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه مفاهیم جدید، گاه بدون توجه به زمینه‌های بومی، وارد نقد عربی شده‌اند. در ادامه، موضوعاتی چون عروض معانی، انواع شعر غنائی، شعریت روایت و نقش خواننده در تعیین معنای متن بررسی می‌شود. کتاب با تأکید بر اهمیت تحلیل متون و پرهیز از تقلید صرف نظریه‌های غربی، بر ضرورت بازاندیشی در نقد ادبی عربی و توجه به پیوندهای میان زبان، فرهنگ و جامعه تأکید می‌کند.

چرا باید کتاب نظریه های شعری در نقد عربی را خواند؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و انتقادی، به یکی از مهم‌ترین مفاهیم نقد ادبی معاصر یعنی «شعریت» می‌پردازد و سیر تحول آن را در سنت و مدرنیتهٔ عربی و غربی بررسی می‌کند. اثر حاضر برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر نسبت میان نظریه‌های غربی و میراث نقدی عربی هستند، فرصتی برای آشنایی با دیدگاه‌های متنوع و چالش‌های ترجمه و بومی‌سازی مفاهیم فراهم می‌آورد. همچنین کتاب با پرداختن به نمونه‌های مشخص از ناقدان و متون، امکان مقایسه و ارزیابی انتقادی را برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به نقد ادبی فراهم می‌کند.

خواندن کتاب نظریه های شعری در نقد عربی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های ادبیات عربی، نقد ادبی، زبان‌شناسی و مطالعات تطبیقی مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ فهم تحولات نقد ادبی معاصر عربی و نسبت آن با نظریه‌های غربی را دارند، مطالعهٔ این اثر مفید خواهد بود.

فهرست کتاب نظریه های شعری در نقد عربی

- نخست: دو سوسور و یاکوبسن؛ بررسی نقش زبان‌شناسی جدید و صورت‌گرایی روس در شکل‌گیری شعریت معاصر.- دوم: محاکات و نظریهٔ انواع ادبی؛ خوانشی از نظریه‌های ژنت و فرای دربارهٔ تقلید و دسته‌بندی انواع ادبی.- سوم: شعریت و روایت؛ تبیین تفاوت‌ها و پیوندهای میان شعریت و روایت در نقد ادبی.- فصل اول: شعریت در میراث عربی؛ بررسی فرهنگ شفاهی و نوشتاری، بوطیقای عربی، نقش جرجانی و قرطاجنی در نظم و تخییل.- فصل دوم: شعریت و مدرنیسم؛ تحلیل دیدگاه‌های ناقدان معاصر عرب مانند کمال ابودیب و صلاح فضل دربارهٔ شعریت و نوگرایی.- فصل سوم: شعریت همسان‌سازی؛ بررسی عروض معانی، گونه‌های شعر غنائی، شعریت روایت و نقش خوانش در تعیین معنای متن.هر فصل با تمرکز بر یکی از ابعاد نظری یا تاریخی شعریت، سیر تحول و چالش‌های آن را در نقد عربی بررسی می‌کند.

بخشی از کتاب نظریه های شعری در نقد عربی

«اصطلاح «شعریت» یکی از اصطلاحات رایج در پژوهش‌های نقدی و ادبی معاصر است و به نظر می‌رسد که گسترش آن مرهون مکتب صورت‌گرایی روس و به‌ویژه شخص رومن یاکوبسن است. ما با این اصطلاح در پژوهش‌های ادبی معمولاً بیشتر از پژوهش‌های نقدی و به‌ویژه در تألیف‌های عربی مواجه می‌شویم. اصطلاحات بسیاری از این دست مانند شعریت قصه، شعریت رمان، شعریت شعر، شعریت بدن، شعریت زن، شعریت سرکشی و ... وجود دارد. اگرچه اصطلاح «شعریت» مدت‌هاست که شکل گرفته است و مفاهیم بسیاری را نیز در برمی‌گیرد، اما با این وجود همچنان در نقد عربی به‌صورت پراکنده و نامفهوم به کار می‌رود. شعریت از نظر ارسطو بر بررسی نظریهٔ ادبیات که شامل انواع ادبی و تعیین رویکردهای فلسفی و اجتماعی آن است، استوار است. تعریف‌های ارسطو به انضمام برخی فلسفه‌های اخلاقی، در طی قرن‌های متمادی همچنان تکرار می‌شد؛ این در حالی بود که این تعریف‌ها به دفاع از شعر یا تلفیق افکار عقیدتی با ادبیات اهتمام می‌ورزید تا اینکه مدرسه صورت‌گرایی روس آن‌ها را به‌طور هم‌زمان مورد بررسی زبان‌شناسی و ادبی قرار داد. این امر به خاطر توجه نظریه‌پردازان این مکتب به دستاوردهای زبان‌شناسی از زمان دو سوسور بود.»