کتاب گاندی

کتاب گاندی نوشتهٔ جرج وودکاک و ترجمهٔ محمود تفضلی است. انتشارات خوارزمی این کتاب را منتشر کرده است. این اثر در باب رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها است.

درباره کتاب گاندی

کتاب گاندی (Gandhi) در باب رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها سخن گفته است. «مهانداس کارامچاند گاندی» (Mohandas Karamchand Gandhi) در ۲ اکتبر ۱۸۶۹ میلادی مصادف با ۱۰ مهر ۱۲۴۸ خورشیدی به دنیا آمد. او رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها بود که ملت هند را در راه آزادی از استعمار امپراتوری بریتانیا رهبری کرد. مهاتما گاندی در طول زندگی‌اش استفاده از هر نوع ترور و خشونت را برای رسیدن به مقاصد رد می‌کرد. فلسفهٔ بی‌خشونتی گاندی روی بسیاری از جنبش‌های مقاومت بدون خشونت در سراسر جهان و تا امروز تأثیر گذاشته است. مهاتما گاندی در ژانویهٔ ۱۹۴۸ برابر با ۹ بهمن ۱۳۲۶ خورشیدی درگذشت.

خواندن کتاب گاندی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها پیشنهاد می‌کنیم.

درباره جرج وودکاک

جرج وودکاک در سال ۱۹۱۲ در کانادا به دنیا آمد. در دوران کودکی به انگلستان رفت و تا سال ۱۹۴۹ که به کانادا مراجعت کرد، در این کشور سکونت داشت. در دانشگاه واشینگتن به تدریس زبان انگلیسی پرداخت و در دانشگاه بریتیشِ کلمبیا نیز به تدریس انگلیسی و بررسی‌های آسیایی اشتغال داشت، اما در سال ۱۹۶۲ از شغل خویش استعفا داد تا یک‌سره به کار نوشتن بپردازد. کار ادبی خود را با شعر آغاز کرد و اشعار خویش را در مجله‌های کوچک دههٔ ۱۹۳۰ منتشر می‌کرد. دوستی او با «ماری لوئیز برنری» مؤثرترین عامل روی‌آوردن او به مبارزات آنارشیستی بین سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۹ بود که طی آن، او یکی از سردبیران War Commentray و Freedom شد؛ همچمین سردبیر و بنیانگذار مجلهٔ ادبی اختیارگرای Now و نیز مجلهٔ آمریکایی Dissent به شمار رفت. از میان ۴۰ کتابی که نوشته است، می‌توان به «روح بلورین» (۱۹۶۶) که مطالعه‌ای است در باب «جرج اورول» و «زندگی‌نامهٔ پطر کروپوتکین»، «پرودون»، «اسکار وایلد»، «گاندی» و «هاکسلی» اشاره کرد. کتاب «آنارشیسم» (۱۹۷۰) نوشتهٔ جرج وودکاک یکی از ماخذ معتبری است که درمورد ایده و جنبش‌های اختیارگرا، به زبان انگلیسی نوشته شده است.

بخشی از کتاب گاندی

«با این همه نهضت، گرچه از نظر ساتیاگراهای دقیق انحرافی مصیبت‌بار پیدا کرده‌بود، یکسره ناکام نبود؛ مسألهٔ استقلال را از محیط محدود کنگره و از حوزه‌های مبارزان تروریست، به‌کوچه و خیابان و به‌خانه‌های مردم هند کشانده‌بود. با اقدامات متعصبانهٔ سرتیپ دایر، بنیان سلطه و زوری که حکومت بریتانیا در هند بر آن مبتنی بود آشکار شد. در عین حال مقامات حکومتی هم بر اثر این نهضت، ناگزیر شدند که در اقدامات خود تجدید نظر کنند؛ به‌طوری که قانون رولت در عمل هرگز بکارگرفته‌نشد و لوایح مشابه دیگر نیز هرگز به‌تصویب نرسید و به‌صورت قانون درنیامد.

خود گاندی هم در این جریان درس بزرگی آموخت. در جاهایی که داوطلبان آموزش‌دیده بودند، هیچ خشونتی پیش نیامد. این اعمال فقط در جاهایی پیش‌آمد که یا داوطلبان آموزش‌دیده نبودند و یا اگر چنین بودند، همه بازداشت شده‌بودند. آشکار بود که در آینده باید حد و مرز هر اقدام ساتیاگراها بوضوح مشخص باشد و هر کار باید به‌وسیلهٔ داوطلبان آزموده و فداکار هدایت شود. بعلاوه گاندی با عقب‌نشستن، پیش از وخیم‌شدن اوضاع، هم ثبات قدم خود را در اصول عدم خشونت به‌نمایش گذاشته‌بود و هم چنان مهارتی تاکتیکی در عقب‌نشینی نشان داده‌بود که می‌توانست به‌برنامه‌ریزی اقدامات مؤثر بعدی بپردازد.

سه سالی که متعاقب لایحهٔ رولت گذشت، برای نهضت ساتیاگراها دوران فعالیت دامنه‌داری بود و در آن گاندی عملاً رهبری کنگره را به‌عهده گرفت و به‌فعالیت‌هایی پردامنه در راه مبارزه برای استقلال هند پرداخت. حال دیگر با پی‌بردن به‌چهرهٔ واقعی قدرت استعماری، استقلال در نظرش ضرورت قطعی شمرده‌می‌شد. بعضی از اقدامات گاندی، مانند مشارکتش در مبارزهٔ خلافت، مانورهایی بسیار زیرکانه بود. در واقع برای او مهم نبود که سلطان عثمانی، خلیفه نیز باشد (به‌هر حال وقتی که مردم عثمانی خود تصمیم گرفتند که امیر مؤمنان را خلع و از کشور اخراج کنند، این مبارزه خود به‌خود از هم پاشید)، ولی متوجه شد که تلاش انگلیسیان برای برانداختن خلافت، در میان مسلمانان هند، ناراحتی‌هایی برانگیخته‌است و با نشان‌دادن همدردی خود نسبت به‌ایشان ___ به‌عنوان یک هندو ___ مسلمانان بسیاری، خاصه پاتان‌ها را پیرو خود ساخت و شمار زیادی از آنان را به‌کنگرهٔ ملی هند کشاند. در نتیجه هنگامی که اجلاس عمومی کنگره در سال ۱۹۲۰ در شهر «ناگپور» تشکیل شد، تا استقلال هند را «در صورت امکان، در داخل امپراتوری بریتانیا؛ و در صورت لزوم جدا از این امپراتوری» طلب کند، این سازمان از گذشته قوی‌تر بود و نمایندهٔ بخش وسیع‌تری از مردم بشمارمی‌رفت. این اجلاس، کوشش‌های حکومت بریتانیا را که می‌خواست هندیان را به‌قبول «دیارشی» (یعنی امور محلی به‌خود هندیان واگذار شود ولی مقام‌های حساس در دست انگلیسیان باشد و آنان سیاست کلی را دیکته کنند) راضی سازد، مردود شمرد؛ و نقشهٔ گاندی را برای تبدیل سازمان کنگره به‌سازمانی باانضباط و معتقد به‌عدم خشونت و متعهد به‌عمل، پذیرفت.

هدف جاه‌طلبانهٔ «سواراج» (استقلال) در آخر سال ۱۹۲۱، در سازمان جدید و مبارز کنگره به‌تصویب رسید (در این زمان با درگذشت تیلک در تابستان ۱۹۲۰، صعود گاندی به‌رهبری تثبیت شده‌بود). در اول ماه اوت گاندی با پس‌فرستادن نشان طلایی «قیصر هند»، که به‌پاداش کارهای امدادی‌اش در افریقای جنوبی به‌او اعطا شده‌بود، نخستین مرحلهٔ ساتیاگراهای جدید را آغاز کرد. این ساتیاگراهای جدید، مبارزهٔ عدم همکاری با قدرت استعماری بود. هندیان برجستهٔ دیگر نیز نشان‌های خود را پس فرستادند؛ دانشجویان از رفتن به‌کالج‌ها خودداری کردند، حقوقدانان نامدار در دادگاه‌های انگلیسی حضور نیافتند و به‌عنوان دستیار به‌گاندی پیوستند. در ایالت شمال غربی مبارزان ساتیاگراهی پاتان کوشیدند تا سربازان را به‌عدم اطاعت و ترک وفاداری برانگیزند.

در ضمن گاندی به «مبارزه‌ای سازنده» دست زد که هدفش ساده‌ترکردن زندگی مردم هند بود تا کشور را شایستهٔ استقلال سازد. نخستین دکان‌های فروش لباس‌های دستباف «خادی» را گشود و ریاست نخستین مراسمی را بر عهده گرفت که در آنها لباس‌های خارجی در خیابان‌های شهرک‌های هند سوزانده‌می‌شد. گاندی با شمی که برای انجام کارهای نمایشی داشت، حتی از پوشیدن پیراهن سادهٔ دوتی و گذاشتن کلاه، که از هنگام ترک لباس‌های اروپایی به‌سر نهاده‌بود، سر باز زد و به‌جای آن با لنگی خود را پوشاند. این جامهٔ تازه سه خاصیت داشت: نخست اینکه بر سادگی زندگی تأکید بسیار می‌کرد. دوم آنکه تبلیغی بود برای پارچه‌های دستباف هندی، و سوم، گاندی را به‌فقیرترین مردم هند شبیه می‌ساخت. گاندی با این جامهٔ ساده و فقیرانه ماه‌ها به‌سفر در سراسر هند پرداخت. این سفرها، آغاز محبوبیت عظیم و فوق‌العادهٔ او در میان مردم روستانشین هند بود که این مرد نحیف نیم‌عریان را، با آن ساعت کوکی درشت و آن تبسم شیطنت‌آمیز چشمانش از پشت عینک زهی ساده، «سن‌یاسین» ی بزرگ و حتی ___ چنانکه بسیاری از ایشان باور داشتند ___ یکی از مظاهر «کریشنا» شمردند؛ خدایی که به‌میان آنها آمده‌است.»