کتاب شکوفایی هنر و معماری اسلامی در پرتوی سیره نبوی

کتاب شکوفایی هنر و معماری اسلامی در پرتوی سیره نبوی به‌قلم علیرضا باوندیان را انتشارات شاملو منتشر کرده است. این کتاب به تشریح نمودهای مذهبی در معماری ایرانی می‌پردازد.

درباره کتاب شکوفایی هنر و معماری اسلامی در پرتوی سیره نبوی

پیامبر اکرم (ص) به گواه قرآن، اسوهٔ حسنه و الگویی نیکو برای زندگی و سعادت دنیوی و اخروی است. یکی از جنبه‌های اثرگذاری اسلام، معماری و نحوهٔ ساخت و پردازش بناهاست. اثری که توانسته موجب آفرینش یادگارها و میراثی بدیع از فرهنگ و هنر ایران برای قرون و اعصار آینده باشد. کتاب پیش رو کوشیده است، ماهیت تأثیرگذاری اسلام و سیرهٔ نبوی بر هنر ایرانی و به‌ویژه معماری را بررسی کرده و راه را برای مطالعات و تحقیقات بعدی بگشاید.

خواندن کتاب شکوفایی هنر و معماری اسلامی در پرتوی سیره نبوی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های باستان‌شناسی، معماری و هنر از خواندن این کتاب سود خواهند برد.

بخشی از کتاب شکوفایی هنر و معماری اسلامی در پرتوی سیره نبوی 

«سیره، تاریخ زندگانی افراد از زوایای گوناگون است. سیره به سرشت و سرگذشت انسان‌های برجسته و فرهیخته باز می‌گردد. سیرهٔ پیشوایان دین - و به‌ویژه سیرهٔ پیامبر اعظم (ص) - ترسیم‌کنندهٔ شیوه‌های زندگی در صحنه‌های مختلف انسانی و یگانه راه و روش برای زندگی سعادتمندانهٔ فردی و اجتماعی است. سیرهٔ نبی مکرم اسلام (ص) به پشتوانهٔ آیه بیست‌و‌یکم از سورهٔ احزاب (لقد كانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللهِ أسْوَةٌ حَسَنَةٌ) الگوی عملی اسلام است. وارثان این گنجینهٔ عظیم باید از این ظرفیت ارزشمند برای ایده‌پردازی و استخراج الگوهای رفتاری ازجمله رفتارهای فرهنگی خود استفاده کنند. هنر؛ یکی از نمودهای فرهنگ است و به‌عنوان ابزاری برای ابرازهای شهودی و انتقال زیباشناسانهٔ دریافت‌های قلبی همیشه جایگاه والایی در میان انسان‌ها داشته است. در این میان هنرمندان از رهگذر الهام و جذبه به آفرینش صورت‌های جذاب پرداخته‌اند. بیان ایشان به‌عنوان بیانی متعالی در تثبیت پیام‌های ارزشی و ملکات انسانی بیشترین حضور را در متن تاریخ داشته است. کشش بیان هنری به‌دلیل مساعدت خیال تصویرگری و تصویرانگیزی و آمیزش با عواطف انسانی به‌مراتب گسترده‌دامن‌تر از بیان‌های متداول و متعارف است. اندیشه‌ها از مسیر آمیختن با هنر به توفیق ماندگاری بیشتری در تاریخ می‌رسند. آفرینش هنری رهین الهام است. الهام؛ امری غیر اكتسابی (آمدنی) و تنها از آن انسان است و موجودات دیگر از چنین قابلیتی بی‌بهره‌اند بر اساس نظام اعتقادی اسلام خداوند چون انسان را آفرید و از روح مورد توجه خود در او دمید خلاقیت و به برکت آن نوآوری را هم بر عهدهٔ او گذاشت. بعد از آن انسان با الهاماتی که به او شد توانست آثاری بدیع و ماندگار خلق کند. اگرچه بدعت او به اندازهٔ خلقت خدا بزرگ نیست اما ارادهٔ خدا در آن دیده می‌شود. خلاقیت و الهام‌پذیری در ذات هنر نهفته است. به گواهی تاریخ، هنرمندان نه‌تنها از جریانات اجتماعی و فرهنگی بلکه از شخصیت‌های زمان خود نیز الهام گرفته‌اند. موضوع هنر، انسان و احوالات انسانی و لذا مواضع هنرمند نیز معطوف به آن است. هر چه اثر هنری انسانی‌تر و از الگوهای انسانی ارتزاق بیشتری داشته باشد به مرزهای ارزش نزدیک‌تر است. با طلوع اسلام و پروردگان نمونهٔ آن شعف هنرمندان به الهام‌پذیری از ایشان بیش و بیشتر شد. این مهم در خصوص پیامبر بزرگوار اسلام (ص) و سیرهٔ نبوی به‌مراتب چشمگیرتر می‌نماید. به‌بیانی‌دیگر یکی از مضامین اصلی در آثار هنری جهان تقریر احوال پیامبران الهی و تأثیرپذیری از آن است که غالباً محصول تجربه‌های ناب عرفانی است. اگر هنر را در عالم اسلام به هنر صوری (معماری، نقاشی و خوشنویسی ) و هنر باطنی ( اخلاق و عرفان ) تقسیم‌بندی کنیم نفس نبی اکرم الهام‌بخش همهٔ هنرمندان و عارفان مسلمان بوده است. زیرا نفس آن بزرگوار محمل وحی و الگویی بوده است تا هنرمند بر مبنای آن، چنان خود را پالوده سازد و وجودش را صفا دهد تا حقیقت بر آن تجلی کند. به‌عبارتی هنر اسلامی، تجلی بیرونی و كالبدی حقیقت محمدی است که هنرمندان دوران اسلامی با الهام از آن آثار گرانبهایی را آفریدند. آنچه به‌عنوان هنر اسلامی شناخته می‌شود مرهون و مدیون قرآن و برکت نبوی است. اما هنر اسلامی الزاماً به این دلیل که مسلمانان آن را پدید آورده‌اند اسلامی خوانده نمی‌شود بلکه این هنر منبعث از آیین وحی است. همانگونه که شریعت و شرع از آیین وحی بر می‌خیزد این هنر در جهان صور حقایق آیین وحی را بر می‌تابد. لذا از باطن اسلام می‌روید و انسان را به بطن وحی راه می‌نمایاند.»