کتاب تاملات فرهنگی و هنری

کتاب الکترونیکی تاملات فرهنگی و هنری نوشتۀ علیرضا باوندیان است و انتشارات شاملو آن را منتشر کرده است. کتاب تاملات فرهنگی و هنری، به بررسی مفهوم هنر را از منظر فلسفی پرداخته است.

درباره کتاب تاملات فرهنگی و هنری

انسان، وابسته به کل هستی و جزئیات مربوط به آن است؛ جزئیاتی که بر یکدیگر تأثیر متقابل می‌گذارند و در ارتباطی عمیق با یکدیگرند. جسم انسان در ابتدا تنها قادر به انجام کارهای ساده و بر اساس واکنش‌های کاملاً غریزی بود. معمولاً واکنش‌های غریزی ثابت و تغییرناپذیرند؛ هرچند که دانشمندان عقیده دارند که آنها هم در طی زمان‌های طولانی و طی نسل‌ها، حسب شرایط محیطی و اجتماعی با تغییر و دگرگونی روبرو می‌شوند. انسان در مواجهه با محیط، هم خود را تغییر می‌دهد و هم محیط را. به‌عبارت‌دیگر آدمی بسته به شرایط محیطی و نیازهای خود، چاره‌ای جز تغییر ندارد و به‌ناچار وقتی تغییر کرد می‌کوشد تا محیط دلخواه خود را بیافریند؛ پس بر محیط قویاً تأثیر می‌گذارد. در نتیجه این تسلسل شناخت نسبی پدید می‌آید و روزبه‌روز کامل و کامل‌تر می‌شود. روشن است که شرایط وجودی بیرونی در برخورد با حواس انسانی باعث به‌وجودآمدن شناخت حسی و عاطفی می‌گردد. در مرحله شناخت منطقی، انسان بی‌آنکه بخواهد، با یادآوری دو پدیده در ذهن دست به مقایسه می‌زند. این یادآوری و مقایسه ذهنی، خود نشان‌دهنده واقعیت‌های بیرونی است. مثل یادآوری دو شربت شیرین و ترش. بدین ترتیب ذهنیات آدمی به‌مرورزمان به یاری مقایسه پدیده‌های گوناگون با یکدیگر، گسترده و عمیق می‌شود و با عنوان نام یا کلمه‌ای، جوهر کیفی خود را به نمایش می‌گذارند. مثل گفتن کلمه ترش یا شیرین که جوهر و ماهیت خود را در ذهن انسانی به نمایش می‌گذارند

باتوجه‌به چهار پرسش بنیادین شناخت دینی و غیر دینی، باید گفت آنچه هنر نامیده می‌شود، گونه‌ای از تحقق حقیقت حضوری و شکلی از تجلی حقیقی وجود و به عبارتی دیگر پرده‌برداری از رخساره اسمی است که تاریخ با آن آغاز می‌شود و به پایان می‌رسد. در این مقام هنر هم‌ چون علم و شناخت از میان انسان و خدا برمی‌خیزد و در آتش تجلی تام و تمام می‌سوزد. تحقق حقیقت حضوری در صورت نوعی از شناسایی و تفکر حضوری است. در این وادی خجسته و سرورانگیز عرض به سویی می‌رود و تفکر، عین عمل می‌شود. این همان مقام و مرتبت هنرمندی به معنی شریف و اصیل لفظ است. کتاب تاملات فرهنگی و هنری سعی دارد تا مفهوم هنر را از منظر فلسفی مورد بررسی قرار دهد.

خواندن کتاب تاملات فرهنگی و هنری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای دوستداران مباحث فلسفی و هنری مناسب است.

بخشی از کتاب تاملات فرهنگی و هنری

«یکی از ناتوانی‌های اساسی جانوران نداشتن وسایلی نظیر زبـان و گفتـار اسـت؛ به‌عکس انسان با یاري زبان و سازوکارهای گفتاري، مرزهاي رفتاري را پشت سر می‌گذارد و به فراسوي آنها گام می‌نهد. نشانه‌ها باعث می‌شود کـه انسـان مجموعه‌ای از امـور حاضر و غایب را دریابد و بدین ترتیب میدان عمل انسانی بسیار فراخ و پهناور می‌گردد. بدون تردید انسان هم به‌سان جانوران، بسـیاري اوقـات در بنـد نیازهـاي روزمـره و عادي زندگی قرار می‌گیرد و برحسب امرونهی این نیازها دست به واکنش‌های مختلـف و متفاوتی می‌زند. اما نکته مهم و اساسی اینجاست که زمـانی به‌راستی نـام انسـان بـر او اطلاق می‌شود که «اراده آزاد» خود را در اعمال خود قویاً دخالت دهد. هر جا کـه انسـان در بند و اسیر نیازهاي عادي زندگی قرار گیرد هرگز نمی‌توان چشم‌انتظار ورود زیبـایی بود. اعمالی که مهر و نشان آزادي انسانی را بر خود دارنـد زیبـا هسـتند. در پرتـو آزادي است که انسان می‌تواند به گزینشگري دست یازد. آثار هنري چون از «اراده آزاد انسـانی» برآمده‌اند داراي «زیبا»یی هستند. اختراعات و اکتشافات همچون جلـوه خـرق عـادت هستند، زیبایند: زیبایی؛ وحدتی در متن تکثر است و آفرینش نیز دریافتن و سـپس بیرون‌کشیدن و معرفی‌کردن همین وحدتی است که در متن و بطن کثرت، پنهان شده است. به بیانی دیگـر می‌توان گفت که آفرینش، جستجوي تجانس‌ها و مشابهت‌هاست و باز یافتن نمونه‌های مصداقی بیان این هماهنگی است. طبیعت داراي تنوع و تکثر فراوان است و بنابراین (ظاهراً) ناهماهنگ جلـوه می‌کند. آفرینشگر کسی است که به یاري هنرش، ماده خام طبیعت، سروصورت پیدا می‌کند، بـه آراستگی می‌گراید و وحدت در کثرت محقق می‌شود. این لحظـه تحقـق همـان چیـزي است که به آن لحظه آفرینش گفته می‌شود...»