کتاب گلیچ دروار (یادگار ماندگار)

کتاب گلیچ دروار (یادگار ماندگار) نوشته‌ی رضیه چاکرالحسینی و تارا ترک، پژوهشی جامع درباره‌ی یکی از دست‌بافته‌های سنتی و کمترشناخته‌شده‌ی ایران است که در روستای دروار استان سمنان ریشه دارد. این اثر با رویکردی پژوهشی و میدانی، به بررسی تاریخچه، فنون، ابزارها، زیبایی‌شناسی و جایگاه فرهنگی گلیچ می‌پردازد و تلاش دارد تا این هنر در حال فراموشی را مستندسازی و معرفی کند. نویسندگان با بهره‌گیری از منابع مکتوب، مصاحبه با بافندگان محلی و ثبت تصاویر اختصاصی، تصویری زنده و دقیق از فرایند تولید، کاربردها و تحولات این دست‌بافته ارائه داده‌اند. انتشارات شاملو آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب گلیچ دروار (یادگار ماندگار)

گلیچ دروار (یادگار ماندگار) اثری پژوهشی است که به معرفی و واکاوی یکی از صنایع دستی بومی ایران، یعنی گلیچ، می‌پردازد. رضیه چاکرالحسینی و تارا ترک در این کتاب، با نگاهی مردم‌نگارانه و تاریخی، به سراغ روستای دروار در استان سمنان رفته‌اند؛ جایی که گلیچ به‌عنوان یک دست‌بافته‌ی منحصربه‌فرد، بخشی از هویت فرهنگی و اقتصادی مردم منطقه را شکل داده است. ساختار کتاب از معرفی منطقه و پیشینه‌ی تاریخی آغاز می‌شود و سپس به معرفی انواع دست‌بافته‌های محلی، جایگاه گلیچ در میان آن‌ها و تفاوت‌هایش با گلیم و جاجیم می‌پردازد. بخش‌های بعدی به فنون بافت، ابزارها، مراحل آماده‌سازی نخ و رنگرزی، زیبایی‌شناسی طرح‌ها و رنگ‌ها، و در نهایت چالش‌های معاصر این هنر اختصاص یافته است. کتاب با روایت‌هایی از بافندگان محلی و تحلیل تغییرات اجتماعی و اقتصادی، تصویری چندلایه از وضعیت امروز گلیچ و دلایل افول آن ارائه می‌دهد. این اثر نه‌تنها به جنبه‌های فنی و هنری گلیچ پرداخته، بلکه پیوند آن با زندگی روزمره، آیین‌ها و تحولات فرهنگی منطقه را نیز برجسته کرده است.

خلاصه کتاب گلیچ دروار (یادگار ماندگار)

کتاب غیرداستانی است و این بخش شامل خلاصه محتوایی و پیام‌های اصلی کتاب است: گلیچ دروار (یادگار ماندگار) با مقدمه‌ای درباره‌ی اهمیت میراث فرهنگی و نقش دست‌بافته‌ها در هویت‌بخشی به جوامع محلی آغاز می‌شود. نویسندگان ابتدا منطقه‌ی تویه‌دروار و روستای دروار را از نظر جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی معرفی کرده‌اند؛ منطقه‌ای کوهستانی با پیشینه‌ای کهن و مردمانی با زبان و آداب خاص. سپس به معرفی انواع دست‌بافته‌های رایج در منطقه مانند چوقا، پشمینه، جاجیم، پلاس، ابریشم‌بافی و چادرشو پرداخته شده و جایگاه گلیچ در میان آن‌ها تبیین می‌شود. در ادامه، تعریف گلیچ و تفاوت‌های آن با گلیم و سایر دست‌بافته‌ها به‌روشنی بیان شده است. گلیچ به‌عنوان دست‌بافته‌ای با تار پنبه‌ای و پود پشمی یا کاموایی، با دستگاهی شبیه پارچه‌بافی تولید می‌شود و برخلاف گلیم، ساختاری سبک‌تر و کاربردهای متنوع‌تری دارد. کتاب به ریشه‌های تاریخی گلیچ، تحول مواد اولیه و نقش آن در زندگی روزمره مردم منطقه می‌پردازد. فصل‌های بعدی به فنون و تکنیک‌های بافت گلیچ اختصاص یافته است: از تهیه مواد اولیه، حلاجی و تابیدن نخ، رنگرزی سنتی با گیاهان بومی، تا مراحل چله‌کشی، بافت و دوخت نهایی. ابزارهای سنتی مانند کارگاه گلیچ‌بافی، ماکو، ماسوره، شانه و ورده معرفی شده‌اند و نقش هرکدام در فرایند تولید توضیح داده شده است. همچنین، انواع طرح‌ها و شیوه‌های چیدمان رنگ‌ها، کاربردهای مختلف گلیچ (زیرانداز، روانداز، پوشاک و تزئینات آیینی) و زیبایی‌شناسی رنگ‌ها و نقوش بررسی شده است. کتاب به چالش‌های معاصر گلیچ‌بافی نیز پرداخته است: کاهش صرفه اقتصادی، مهاجرت جوانان، نبود حمایت نهادی، رقابت با محصولات صنعتی و تغییر سبک زندگی از جمله عواملی هستند که به افول این هنر انجامیده‌اند. نویسندگان با استناد به روایت‌های بافندگان محلی و پژوهش‌های میدانی، بر ضرورت حفظ و احیای این میراث فرهنگی تأکید کرده‌اند و راهکارهایی برای انتقال دانش و مهارت به نسل‌های جدید پیشنهاد داده‌اند. در مجموع، کتاب تصویری جامع از گلیچ به‌عنوان نماد پیوند انسان با طبیعت، تاریخ و هویت منطقه ارائه می‌دهد و اهمیت آن را در بازآفرینی ارزش‌های فرهنگی برجسته می‌سازد.

چرا باید کتاب گلیچ دروار (یادگار ماندگار) را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی پژوهشی و میدانی، اطلاعاتی دقیق و مستند درباره‌ی یکی از صنایع دستی کمترشناخته‌شده‌ی ایران ارائه می‌دهد. گلیچ دروار (یادگار ماندگار) نه‌تنها به جنبه‌های فنی و هنری گلیچ می‌پردازد، بلکه پیوند آن با زندگی، آیین‌ها و تحولات اجتماعی منطقه را نیز بررسی کرده است. خواننده با مطالعه‌ی این اثر، با فرایندهای سنتی تولید، زیبایی‌شناسی رنگ و نقش، و چالش‌های معاصر هنرهای بومی آشنا می‌شود. کتاب با روایت‌های زنده از بافندگان محلی و تحلیل تغییرات فرهنگی، فرصتی برای شناخت عمیق‌تر میراث ناملموس ایران و اهمیت حفظ آن فراهم می‌کند. همچنین، این اثر می‌تواند الهام‌بخش پژوهشگران، هنردوستان و علاقه‌مندان به صنایع دستی باشد تا به ارزش‌های فرهنگی مناطق کمتر دیده‌شده توجه کنند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران حوزه صنایع دستی، دانشجویان مردم‌شناسی و هنر، علاقه‌مندان به میراث فرهنگی و کسانی که دغدغه حفظ هنرهای بومی و سنتی دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای فعالان حوزه گردشگری فرهنگی و کسانی که به دنبال شناخت ریشه‌های هویت محلی و تحولات اجتماعی در مناطق روستایی هستند، مفید خواهد بود.