کتاب نظریه امر الهی آدامز

کتاب نظریه امر الهی آدامز نوشتهٔ منا موسوی است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی شرحی بر نظریهٔ امر الهی «رابرت آدامز».

درباره کتاب نظریه امر الهی آدامز

کتاب نظریه امر الهی آدامز نوشتهٔ منا موسوی است. نظریه‌ٔ امر الهی یکی از فراگیرترین و کهن‌ترین نظریه‌ها در حوزه‌ٔ فلسفه‌ٔ اخلاق است. تعریف مختصر این نظریه عبارت است از  اینکه اخلاق در اراده‌ٔ خداوند به نهایت می‌رسد و تنها مطلقی که در اخلاق می‌توان پیدا کرد، اراده و میل خداوند است. منا موسوی در مقدمه‌ٔ این کتاب این پرسش را مطرح کرده است که آیا امروزه و با توجه به پیشرفت‌های علمی و فلسفی دوران مدرن، همچنان امکان دفاع روشمند از نظریه‌ٔ امر الهی وجود دارد؟ او در پاسخ به این پرسش بیان کرده است که «رابرت آدامز»، فیلسوف مشهور تحلیلی، دانشمندی است که تلاش کرده با استدلالی معناشناسانه و با درنظرگرفتن تحولات علمی مدرن به توجیه و اثبات این نظریه بپردازد.

خواندن کتاب نظریه امر الهی آدامز را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران حوزهٔ فلسفهٔ اخلاق و علاقه‌مندان به فلسفهٔ مدرن پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب نظریه امر الهی آدامز

«حال سؤال این است که آیا کسی که با چنین انگیزه‌ای از خدا اطاعت کند، می‌تواند در همان حال خدا را خوب بداند و به او عشق بورزد؟ به نظر می‌رسد که بتوان این دو را با هم جمع کرد، و ما نمونه‌هایی از آن را در زندگی عادی خود می‌یابیم. برای مثال، فرزندی که به خوبی و مهربانی مادرش اطمینان دارد و به این دلیل او را دوست می‌دارد، ممکن است عملی را تنها به دلیل ترس از تنبیه مادرش انجام دهد. در مورد خدا هم کسانی که عبادت را به انگیزه ترس از کیفر انجام می‌هند می‌توانند در همان حال خدا را خوب بدانند و او را دوست داشته باشند.

اما در مورد مسئله اول، نمی‌توان حکمی کلی برای سازگاری یا ناسازگاری میان مهربان بودن یک موجود و صدور هرگونه امر و نهیی از او عرضه کرد، بلکه باید بررسی کرد که امر و نهی مذکور برای چه هدفی صادر شده است و عقوبتی که برای آن در نظر گرفته شده است چه نتایجی را در پی خواهد داشت. مهربان بودن یک موجود نه تنها مانع صدور هرگونه امر و نهیی نیست، بلکه گاهی می‌تواند مقتضی صدور برخی از اوامر و نواهی و تعیین عقوبت برای عدم اطاعت از آن‌ها باشد. برای مثال، خوبی یک حکومت این نیست که به هیچ وجه جامعه را مجبور به رعایت برخی از قوانین نکند، بلکه حکومت خوب حکومتی است که هم قوانین مناسبی که به پیشرفت جامعه می‌انجامند وضع کند و هم برای تخلف از آن قوانین مجازاتی تعیین نماید. قوانین الهی نیز، از منظر دینی، همگی برای سعادت انسان وضع شده‌اند و عقوبت‌هایی که برای عدم اطاعت آن‌ها در نظر گرفته شده‌اند برای رساندن انسان‌ها به سعادت نقش ایجابی دارند. از این رو، وضع این قوانین و عقوبت برای عدم اطاعت از آن‌ها با خوبی و مهربانی خدا منافاتی ندارد.

بنابراین، انتقاد جیمز فورد مبنی بر این که میان اجزاء چارچوب اخلاقی آدامز تنش وجود دارد قابل قبول به نظر نمی‌رسد. البته، عشق یا دوستی حالتی تشکیک‌پذیر است و شدت و ضعف می‌پذیرد. کسی که به سبب ترس از کیفر خدا از او اطاعت کند، نمی‌تواند عشقی همه جانبه به خدا داشته باشد و از این روست که آدامز تلاش می‌کند که انگیزه‌هایی غیر از ترس از مؤاخذه یا شوق به پاداش برای اجرای عبارت بیابد تا با مراتب بالای عشق الهی هماهنگ باشد.»