کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای (جلد اول)

کتاب الکترونیکی روزنامه خاطرات سید محمد کمره ای (جلد اول) نوشتۀ محمدجواد مرادی نیا است و انتشارات شیرازه کتاب ما آن را منتشر کرده است. کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای (جلد اول)، یادداشت‌هایی از رخدادهای روزبه‌روز تهران در مراحل پایانی جنگ اول جهانی به قلم سیدمحمد کمره‌ای، یکی از چهره‌های برجستۀ حزب دموکرات ایران که در دل تحوّلات سیاسی روزگار قرار داشت. در جلد اوّل (دولت مستعجل) سرگذشت ایران در خلال شور و اشتیاق برآمده از سقوط امپراتوری روسیه و سرخوردگی ناشی از چیرگی فرایندهای بریتانیا که زمینه زمامداری مجدد وثوق‌الدوله را فراهم می‌سازد، موضوع اصلی یادداشت‌ها است. در جلد دوّم (زمامداری وثوق‌الدوله) نتایج حاصل از شناسایی دست بالای بریتانیا و تثبیت جایگاه وثوق‌الدوله موضوع اصلی این یادداشت‌هاست و مقاومت‌هایی که با رهبری چهره‌هایی چون کمره‌ای در مخالفت با این وضعیت صورت می‌گرفت. در جلد سوم (مقدمات کودتای سوم اسفند) بازتاب یک دگرگونی بزرگ، یعنی برآمدن روسیۀ بلشویک و رنگ‌باختن اقتدار منطقه‌ای بریتانیا که بار دیگر ایران را با یک بحران سیاسی مواجه ساخت، بررسی شده است.

درباره کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای (جلد اول)

کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای در سه جلد به بررسی تاریخ سیاسی ایران از برآمدن دولت وثوق‌الدوله تا کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ می‌پردازد. خاطرات برخی افراد مؤثر در حوادث برای ترسیم تصویری روشن از وقایع آن زمان، کاربرد اساسی دارد. یکی از خاطرات جالب و منحصربه‌فردی که نویسنده در آن به‌صورت روزشمار و روزانه بادقت و موشکافی خاصی به گزارش دیده‌ها و شنیده‌های حساس پرداخته، روزنامه خاطرات سید محمد کمره‌ای است. آنچه بر اهمیت این خاطرات افزوده، حضور فعال و مؤثر این شخص در جریان‌های سیاسی آن مقطع است. در این یادداشت‌ها، مسائل و مباحث مهم، متنوع و قابل‌توجهی درج شده که خواننده را بی‌واسطه در فضای آن روز ایران قرار می‌دهد. کمره‌ای در خلال یادداشت‌های خود اوضاع به‌شدت نابسامان و آشفته کشور در خلال سال‌های جنگ جهانی اول و پس از آن، تا هفتاد و هفت روز قبل از کودتای سوم اسفند را ترسیم کرده است. در این یادداشت‌ها موقعیت و اوضاع‌واحوال طبقه حاکمه، طبقات متوسط و عامه مردم در آن سال‌ها به‌خوبی تبیین و نمونه‌هایی از شیوه زندگی این اقشار عرضه شده است. ازاین‌رو اگر به این خاطرات عنوان تاریخ اجتماعی بدهیم بیراهه نرفته‌ایم.

از سوی دیگر این مجموعه را مهم‌ترین منبع تاریخ برجای‌مانده از تحولات سیاسی آن دوره نیز می‌توان دانست، چرا که به‌خوبی از پس ترسیم چهرهٔ سیاسی کشور و علل، عوامل و چگونگی شکل‌گیری کانون‌های قدرت و جا بجایی آن برآمده و نقش مردم، احزاب سیاسی، علما، خوانین و شاهزادگان، قدرت‌های خارجی و... را در کشاکش جنگ قدرت تبیین کرده است.

موضوعات موردتوجه نویسنده نیز علی‌رغم آن که تنوع زیادی دارد، عمدتاً حول چند محور دور می‌زند که مهم‌ترین آنها عبارت است از: اشاره به نقش خارجی‌ها به‌ویژه انگلیس در تشکیل کابینه‌های دولت ایران، شرح مصائب ملت ایران در خلال سال‌های جنگ جهانی اول و پس از آن، نحوهٔ انتصابات مسئولان دولتی و حکومتی پس از مشروطه، دسته‌بندی‌های فراوان باهدف سهیم‌شدن در قدرت، احزاب مختلف خصوصاً حزب دموکرات و جناح‌های تشکیلی و ضد تشکیلی آن، ماجرای مربوط به کمیته مجازات، قرارداد ۱۹۱۹ و جریان مخالفت با آن، شکوه و شکایت فراوان از اوضاع بدروزگار، تلاش برای به زیر کشیدن وثوق‌الدوله، ماجراهای نهضت جنگل و جلسات لژ بیداری ایران.

درباره محمدجواد مرادی نیا

دکتر محمدجواد مرادی نیا در سال ۱۳۴۵ در خمین متولد شد و تا سال ۱۳۶۳ ساکن خمین بود. در سال ۱۳۶۷ و پس از اخذ مدرک کارشناسی تاریخ از دانشگاه اصفهان به تهران آمد. مردای نیا تحصیلات خود را تا پایان مقطع دکترای تخصصی تاریخ ایران معاصر ادامه داد. وی سردبیری روزنامه کار و کارگر، ریاست مرکز تحقیقات ایرانگردی و جهانگردی، سردبیری مجله تخصصی اجتماعی شکوفه، عضویت در شورای نویسندگان روزنامه جمهوری اسلامی (از سال ۶۷ تا ۶۹)، مسئولیت گروه تاریخ موسسه نشر آثار امام، مدیر کلی امور کتاب و کتاب خوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،دبیری اجرایی کتاب سال جمهوری اسلامی (سال ۱۳۸۴) و مدیریت بخش ناشران داخلی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران (۱۳۸۳) را نیز در کارنامه خود دارد.

خواندن کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای (جلد اول) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای علاقه‌مندان به مسائل سیاسی و اجتماعی ایران مناسب است.

بخشی از کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای (جلد اول)

«بنده در قلب خود بسیار خنده نمودم. به آقای میرزا سیدمصطفی خان عرض نکردم که آقای وثوق‌الدوله اگر مایل به تشکیلات و مجلس دارالشورا نیست چرا آقامحسن به این جدیت تقاضای تشکیل فرقه اعتدال را و تقاضای [تشکیل] مجلس را می‌نماید و به ولایت تزریق می‌کند که تقاضای مجلس دارالشوراء شود. اگر آقای وثوق‌الدوله مایل به تشکیلات نیست خوب است با مخالفین تشکیلات سروسری و محبتی پیدا کند نه با شما و سایر رفقای شما. اگر وثوق‌الدوله مایل نیست، خوب بعد اسباب دخول به شغلی را برای مخالف تشکیلات فراهم آورد، نه برای شما که ریاست ممیزی خالصجات اطراف پنج بلوک طهران را تازه دادند و به آقا شیخ حسن‌خان در یک‌ماه پیش مفتش بنائی‌های دولتی از طرف وزارت معارف.

اما عرض نمودم آقای وثوق‌الدوله پهلوانی است دیپلماسی و شماها بچه. همین‌قدر اذن جلوس به شما داد و محرمانه با شما نشست و صحبت نمود و شما هرچه در دل از نیات و اسرار دارید به او می‌گوئید، او هم خیال می‌کند که هرچه در خیال دارد می‌گوید. شما که سهل است، بالاتر از شما هم از موافقت یا مخالفت به تشکیلات، از او چیزی نمی‌فهمد. اما من از علائم و نمایشات خارج چیزی می‌فهمم...»