کتاب تاریخ و ساختار زبان

کتاب الکترونیکی تاریخ و ساختار زبان نوشتۀ ترنس گوردون و ترجمۀ صالح طباطبایی است و انتشارات شیرازه کتاب ما آن را منتشر کرده است. کتاب تاریخ و ساختار زبان، به بررسی علم زبان‌شناسی با زبانی ساده و روان پرداخته است. 

درباره کتاب تاریخ و ساختار زبان

زبان‌شناسی به مفهوم جدیدش علمی نسبتاً نوپا است که قدمتی کم‌وبیش ۱۰۰ساله دارد؛ اما مطالعات تخصصی دربارهٔ زبان، به چند قرن پیش از میلاد بازمی‌گردد، یعنی زمانی که پانینی قواعدی برای زبان سانسکریت تدوین کرد. در زبان‌شناسی، ابعاد گوناگون زبان در قالب حوزه‌های صرف، نحو، آواشناسی، واج‌شناسی، معناشناسی، کاربردشناسی، تحلیل گفتمان، زبان‌شناسی تاریخی تطبیقی، رده‌شناسی زبان و نیز حوزه‌های بین‌رشته‌ای مانند جامعه‌شناسی زبان، روان‌شناسی زبان، عصب‌شناسی زبان، زبان‌شناسی قضایی، زبان‌شناسی بالینی، زبان‌شناسی تحلیلی، زبان‌شناسی آموزشی و زبان و منطق بررسی می‌شوند. از آنجا که زبان پدیده پیچیده‌ای انسانی و اجتماعی است، برای مطالعهٔ جامع و دقیق آن، بهره‌گیری از علوم مرتبط دیگر الزامی به نظر می‌رسد. در واقع، مطالعهٔ فراگیر زبان، رویکردی چندبعدی را می‌طلبد؛ بنابراین، زبان‌شناسی علاوه بر مطالعهٔ جنبه‌های توصیفی و نظری زبان به ابعاد کاربردشناختی، روان‌شناختی، مردم‌شناختی، اجتماعی، هنری، ادبی، فلسفی و نشانه‌شناختی زبان توجه می‌کند. به عبارتی، می‌توان گفت زبان‌شناسی معاصر، حوزه‌های مطالعاتی بسیار گسترده‌ای را شامل می‌شود که توجه دانش‌پژوهان و دانشمندان عرصه‌های گوناگونی با گرایش‌های علمی متنوع را به خود جلب کرده‌ است. 

زبان‌شناسان علاوه بر توجه به کلمات، به نحوه ترکیب آن‌ها با هم و به چگونگی شکل‌گیری هر کلمه از اجزایی خردتر علاقه‌مند هستند، تا از این طریق بتوانند به ساختارها، الگوها و قاعده‌مندی‌های حاکم بر زبان راه یابند. مؤلفه‌هایی که همگی حاکی از آن هستند که هر چند تغییرات عارض بر زبان به شیوه‌ای خودبه‌خودی روی می‌دهند و نه به روشی فرمایشی و تحمیلی، اما این تغییرات هم قابل‌تبیین هستند، هم تحت‌تأثیر مردمانی که به آن تکلم می‌کنند و هم متأثر از هم‌جواری‌های جغرافیایی این مردمان. کتاب تاریخ و ساختار زبان، قدم اولی است برای آشنایی با چگونگی ارجاع زبان‌شناسان مکاتب مختلف به این مؤلفه‌ها.

خواندن کتاب تاریخ و ساختار زبان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای افرادی که به مبحث زبان و زبان‌شناسی علاقه دارند و می‌خواهند با این مفهوم آشنا شوند مناسب است.

بخشی از کتاب تاریخ و ساختار زبان

«تابه‌حال، حتی کلمه‌ای دربارۀ کلمات نگفتیم و بنا هم نداریم که زبان‌شناسی را «کلماتی دربارۀ کلمات» تعریف کنیم. چرا؟ چون تحلیل زبان‌شناختی منحصر به کلمات نیست.

دامنۀ زبان‌شناسی مادون و مافوق کلمه است. کلمات را اجزایشان تقسیم می‌کند (ناامیدانه= نا+امید+انه) و بررسی می‌کند که این اجزاء چگونه در کنار هم ‌قرار می‌گیرند («او ناامیدانه گم شده است»، نه «گم او شده‌است ناامیدانه»).

هنگامی‌که جمله‌ای معنا می‌دهد، کلماتش همچون رشته‌ای از مروارید‌هایی که آن‌ها را به بند کشیده باشند در کنار هم جای می‌گیرند. بندی که این کلمات را کنار هم نگه داشته ترتیب خاص آن‌هاست. دسته‌های مختلفی از مرواریدها را می‌توان بر روی‌بند واحدی به نظم کشید، هم چنانچه کلمات مختلفی را می‌توان به ترتیب واحدی کنار هم جای داد. مطالعۀ ترتیب کلمات در جمله را زبان‌شناسان نحو و بقیۀ مردم جهان دستور زبان یا گرامر می‌نامند...»