کتاب هویت اخلاقی زن در سینمای ایران

کتاب هویت اخلاقی زن در سینمای ایران نوشتهٔ فائزه جمشیدی است. انتشارات اندیشه احسان این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی سه فصل که به بررسی هویت اخلاقی زن در سینمای ایران پرداخته است.

درباره کتاب هویت اخلاقی زن در سینمای ایران

کتاب هویت اخلاقی زن در سینمای ایران بر مبنای کار پژوهشی فائزه جمشیدی در مقطع کارشناسی‌ارشد رشتهٔ مطالعات فرهنگی تنظیم شده و در ۳ فصل ارائه شده است. در فصل اول به شرح و بررسی اصطلاحات اساسی مورد استفاده در کتاب، توضیح نظریه‌هایی پیرامون مفاهیم اخلاق، سینما، هویت و خلاصه‌ای از مطالعات تجربی انجام‌گرفته در این زمینه اشاره شده است. نویسنده در فصل دوم با بررسی ۱۶ فیلم از اواخر دههٔ ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۰به بررسی بازنمایی هویت اخلاقی زنان در سینمای پس از انقلاب اسلامی پرداخته است و در فصل سوم با جمع‌بندی مطالب نظری و یافته‌های پژوهشی، روایت نهایی‌ از مضامین یافته‌شده در روند کار پژوهش را ارائه شده‌اند. «سگ‌کشی»، «وقتی همه خوابیم»،‌ «عروس»،‌ «شوکران»،‌ «نرگس»،‌ «شام آخر»،‌ «من مادر هستم»،‌ «واکنش پنجم»،‌ «ملی و راه‌های نرفته‌اش» و «بوتیک» از جمله فیلم‌های بررسی‌شده در این پژوهش هستند.

خواندن کتاب هویت اخلاقی زن در سینمای ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران جامعه‌شناسی، مطالعات فمنیسم و علاقه‌مندان به نقد سینما پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب هویت اخلاقی زن در سینمای ایران

«در این فضا و مکان بلاتکلیف و سوداگر، به‌نظر می‌رسد گلرخ کمالی، تنها آدمی است که تلاش می‌کند درست باشد و برای رهاندن همسر خود از گرفتاری و تداوم زندگی‌اش، بیش از طلبکاران ناچار است با نظام مردسالاری مواجه شود و برخلاف عرف مسلط دربارهٔ زنانگی، با اقتدار و وفاداری راهی مسیری می‌شود تا همسرش را که بازماندهٔ زندگی گذشته خود می‌داند، نجات دهد. علاوه بر دشواری و خطر، گلرخ با جهانی نابسامان روبه‌روست که در آن جنگ بر سر بقاست و او باید تلاش کند تا لحظهٔ آخر بر سر اصول خود بایستد. گلرخ کمالی طی سیروسفری در دنیای ناشناخته پول و قدرت، برای نجات آرمان‌هایش، خویش را سلاخی می‌کند. از جایی به بعد او دیگر آدم سابق نیست و اصرار دارد در این میدان جنگ و ستیز، بیش از دیگران، خویش را اثبات کند. صورت معصوم و خندان گلرخ در شروع فیلم، قابل مقایسه با چهره زخمی و خون آلودش در انتهای فیلم نیست. گلرخ در توضیح تمامی تلاش‌هایش به فرشته می‌گوید: "به‌خاطر خودمه نمی‌تونم شکست بخورم قیمت زیادی بابتش دادم از تحقیر و التماس تا... اومدم اینجا احتیاج به خونه داشتم به چیزی مثل خانواده دیگه نمی‌خوام ببازم" در ابتدا شاید معصومیت و صداقت گلرخ او را بازگردانده باشد اما در واقع او از دردی ناخودآگاه به اینجا کشانده شده است. او گویی به‌خاطر جبران کمبود و خلأدرونی مجبور می‌شود تن به ساختارهای مردانه بدهد و راه و رسم خشونت را بیاموزد که با شبیه‌شدن به آن‌ها بتواند از طلبکاران شوهرش رضایت‌نامه‌ای برای آزادی وی بگیرد. او خطاب به پدرش می‌گوید: "کتابی که این روزا می‌خونم می‌دونی چیه؟ فنون دفاع غیرنظامی... شروع کردم به یه جور ورزش‌هایی مثل دویدن و تمرکز، باید حواسم جمع باشه..." در واقع او در پی آزادی خویش است و برای اینکار باید ابتدا امنیّت و ثباتش را به خطر بیندازد. او برای پیروزی در این جنگ مرزها و باورهایش را تعدیل می‌کند. زیرا در جهانی گام برمی‌دارد که هدف وسیله را توجیه می‌کند. به‌عنوان مثال، یکی از طلبکاران که تاجر فرش است، سعی دارد از فروش چک شانه خالی کند و به انتظار آزادشدن ناصر بماند تا بتواند تمامی پولش را پس بگیرد. اما در نهایت با دروغی ازسوی گلرخ مواجه می‌شود که می‌گوید محافظ دارد و بهتر است چک را بفروشد و رضایت‌نامه را امضا کند. یا حاجی نقدی نمایندهٔ مردانی است که زن را موجودی درجهٔ دو می‌شناسد و حتی حاضر نیست با گلرخ گفت‌وگو کند. تا جایی‌که به او می‌گوید زن باید مردش را برای معامله بفرستد. درحالی‌که‌گلرخ تردید دارد که مقاومت و ایستادنش برابر است با شکست یا پیروزی؛ بلاخره با ترفندی وارد دفتر حاجی نقدی می‌شود. او با نگاهی مردسالارانه و متکلمانه پیشنهاد محرمیّت و ازدواج موقت می‌دهد و از گلرخ می‌خواهد که نزد او کار کند و بخش زنانهٔ تجارت و کار را نیز بر عهده بگیرد. او گلرخ را به خانه‌اش می‌فرستد تا چک را از همسرش بگیرد. اما همسرش حاضر نیست به همین راحتی چیزی از اموال شوهرش را ببخشد و این باعث می‌شود که گلرخ حرف‌های نقدی را به زن بگوید و به تهدید بگوید اگر چک را به وی ندهد مجبور می‌شود همسر نقدی شود. زن حاجی که سنتی و تابع است از ترس و نگرانی، راضی می‌شود چک را به گلرخ بدهد.»