کتاب زاینده رود در بستر حقوق محیط زیست

کتاب زاینده رود در بستر حقوق محیط زیست نوشتهٔ محمد یارمحمدیان و ویراستهٔ مژگان حسن پور است. انتشارات متخصصان این کتاب پژوهشی را منتشر کرده است. این اثر درمورد زیست‌بومی در بستر تاریخ و جغرافیای ایران سخن گفته است.

درباره کتاب زاینده رود در بستر حقوق محیط زیست

کتاب زاینده رود در بستر حقوق محیط زیست حاوی نتایج یک پژوهش است؛ پژوهشی که روش تحقیقی آن توصیفی‌ - تحلیلی است. نویسنده کوشیده است علاوه‌بر شناخت پیشینهٔ تاریخی، وضعیت جغرافیایی و ارزش زیست‌محیطی رودخانه، با کمک اصول حقوق محیط‌زیست (همچون اصل توسعهٔ پایدار، اصل پیشگیری و اصل عدالت زیست‌محیطی)، مسائل زیست‌محیطی مرتبط با رودخانهٔ زاینده‌رود را بررسی کرده و به آن‌ها بپردازد. گفته شده است که با وجود وضع قوانین و مقررات و صدور آرای قضایی متعدد از جمله قانون توزیع عادلانهٔ آب، هیچ‌گونه ارادهٔ جدی برای مقابله با چالش‌هایی که به آن اشاره شده است، وجود ندارد. محمد یارمحمدیان به این نتیجه رسیده است که اصلاح حکمرانی آب، جلوگیری از بارگذاری‌های جدید و غیرقانونی، عملی‌شدن وعده‌های مسئولان مبنی بر احداث تونل سوم کوهرنگ و بهشت‌آباد، انتقال تدریجی صنایع به شهرهای دیگر و جلوگیری از توسعهٔ آن‌ها در اصفهان و همچنین تغییر الگوی کشت باتوجه‌به مسائل خشکسالی و تغییرات اقلیمی، از ضروری‌ترین اقداماتی است که می‌توان برای احیای رودخانهٔ زاینده‌رود در دستور کار داشت؛ در غیر این صورت و چنانچه به‌قید فوریت این موارد انجام نشده و رودخانه احیا نشود، به‌مرور زمان کل ایران درگیر بحران‌های زیست‌محیطی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی خواهد شد. این پژوهش سه فصل دارد؛ «زاینده‌رود، زیست‌بومی در بستر تاریخ و جغرافیای ایران» و «رودخانه‌های داخلی و اصول حاکم بر حقوق محیط‌زیست» و «زاینده‌رود و چالش‌های زیست‌محیطی».

خواندن کتاب زاینده رود در بستر حقوق محیط زیست را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران موضوعات زیست‌محیطی و قالب کتاب پژوهشی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب زاینده رود در بستر حقوق محیط زیست

«علاوه بر توسعه بی‌رویه صنایع در منطقه مرکزی ایران، چالش مربوط به بارگذاری‌های غیرمجاز، از دیگر موارد بسیار مهم و تأثیرگذار در وضعیت امروز حوضه آبی زاینده‌رود می‌باشد. به صراحت می‌توان بیان کرد که نقش بارگذاری‌های غیرمجاز در بالادست رودخانه زاینده‌رود، مهم‌ترین چالش امروز این حوضه آبی می‌باشد و چنانچه نتوان این چالش را به کمک دولت و مقامات قضایی حل و فصل کرد، احیای رودخانه زاینده‌رود، امری محال و نشدنی خواهد بود. بارگذاری‌های غیرمجاز در بالادست که در کمال شگفتی، بعضاً نیز با مجوزهای قانونی وزارت نیرو در حال انجام است، نه‌تنها منجر به هدر رفت بی‌رویه آب جهت امور غیرضروری شده؛ بلکه در طولانی‌مدت می‌تواند تأمین آب مورد نیاز همان اهالی بالادست رودخانه را نیز با مشکل مواجه کند. به نظر نگارنده، نقش بارگذاری‌ها در حوضه آبی زاینده‌رود به حدی مهم و تأثیرگذار است که به نظر می‌رسد هیچ چالشی را نمی‌توان هم‌تراز آن در چالش‌های فراروی ناشی از زاینده‌رود قرار داد. برای نمونه می‌توان بیان کرد که بارگذاری‌های غیرمجاز به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر خشکی زاینده‌رود، برهم خوردن نظم اکوسیستم منطقه و از همه مهم‌تر فرونشست زمین اثرات مخرب و بعضاً غیرقابل‌جبرانی گذاشته است. به عبارتی می‌توان بیان کرد که بارگذاری‌ها، منجر به تهدید حیات، اقتصاد، گردشگری و تاریخ شهر اصفهان شده و درصورتی‌که به‌فوریت اقدامات مقتضی صورت نگیرد، این تهدیدات جدی‌تر شده و می‌تواند تاریخ و هویت اصفهان را نشانه بگیرد. در ادامه مباحث، به نقش بارگذاری‌ها به‌صورت کامل‌تر پرداخته خواهد شد و نمونه‌های ذکرشده به‌صورت جداگانه مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت و مشخص خواهد شد که این چالش، بیشتر از مباحثی همچون خشکسالی و تغییرات اقلیمی، در وضعیت امروز زاینده‌رود نقش دارد و از اهمیت غیرقابل‌کتمان و فوق‌العاده‌ای برخوردار است و اقدام سریع و فوری مقامات مسئول را می‌طلبد.»