کتاب حکومت انتخابی

کتاب حکومت انتخابی نوشتهٔ جان استوارت میل و ترجمهٔ علی رامین است. نشر نی این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر از آزادی و حکومت دموکراسی و موارد ضروری مربوط به آن سخن گفته است.

درباره کتاب حکومت انتخابی

جان استوارت میل در کتاب حکومت انتخابی، یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم فلسفی یعنی آزادی را موردمطالعه قرار داده و کوشیده است حدود آزادی فردی و اصول آن را روشن کند. این نویسنده و فیلسوف مشهور، رابطهٔ آزادی را با قدرت و سلطهٔ اجتماع نشان داده است. کتاب «حکومت انتخابی» را مفصل‌ترین و منظم‌ترین رسالهٔ جان استوارت میل در حوزهٔ فلسفهٔ سیاسی دانسته و گفته‌اند که هدف از نگارش آن، بازنمایاندن نتیجهٔ تفکرات نویسنده درمورد برترین ساختار حکومت دموکراتیک، بحث دربارهٔ نظریهٔ عمومی حکومت و نهادهای دموکراتیک و نیز بازتاباندن پرورده‌ترین نگرش‌های او بر مسائل بنیادین سیاست در عصر خویش است. این نویسنده، ضمن آنکه هشدار همهٔ صاحب‌نظران سیاسی درمورد مخاطرات نهفته در راه دموکراسی را به‌دقت از نظر گذرانده و همهٔ مسائل رویاروی نهادهای دموکراتیک را در معرض اعتنایی بایسته قرار داده، حکومت انتخابی یا در حقیقت دموکراسی غیرمستقیم را برترین نوع حکومت دانسته است. او در تشریح نوع حکومت مطلوب خویش، ابتدا با جان لاک هم‌داستان می‌شود که تحقق دموکراسی جز از راه نافذبودن رأی اکثریت امکان‌پذیر نیست، اما تأکید می‌کند که رأی اکثریت فقط شرط لازم است و نه شرط کافی. مجلس قانون‌گذاری که مهم‌ترین رکن دموکراسی در هر کشور است، هنگامی اصالت دارد که در آن هم اکثریت و هم اقلیت نمایندگان خود را داشته باشند. در این باره بیشتر بخوانید. این کتاب ۱۸ فصل دارد.

خواندن کتاب حکومت انتخابی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه درمورد آزادی و حکومت دموکراسی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره جان استوارت میل

جان استوارت میل (John Stuart Mill) در ۲۰ مهٔ ۱۸۰۶ در لندن متولد شد و در ۸ مهٔ ۱۸۷۳ بر اثر حملهٔ ناگهانی قلبی در آوینیونِ فرانسه درگذشت. او فیلسوف و متفکر بزرگ بریتانیایی قرن نوزدهم بود که در عرصه‌های اخلاق، منطق و اقتصاد آثاری نوشت و در زمینهٔ علوم و فلسفهٔ سیاسی نیز در زمان خود شخصی فعال به حساب می‌آمد. این نویسنده در فلسفه، پیرو مکتب «اصالت تجربه» و «اصالت سود» شد؛ مکتبی که پدرش یکی از بنیان‌گذاران آن بود. پدر او، «جیمز میل»، آموزش‌های گسترده و ریاضت‌کشانه‌ای به او داد و نتیجهٔ این آموزش سخت‌گیرانه پریشانی روانی او در ۲۰سالگی بود؛ از آن پس او فلسفهٔ انسانی‌تری را تحت‌تأثیر کولریج و ایدئالیست‌های آلمان به وجود آورد. مهم‌ترین نوشته‌های جان استوارت میل عبارتند از «دربارهٔ آزادی»، «ملاحظات دربارهٔ حکومت نمایندگی و انقیاد زنان» و کتاب «حکومت انتخابی». نوشته‌های گوناگون و پیچیدهٔ او در هر دو سوی تقسیم‌بندی لیبرالیسم کلاسیک و مدرن قرار می‌گیرد. بی‌اعتمادی او نسبت به دخالت حکومت در اقتصاد، عمیقاً در اصول لیبرالیسم سدهٔ نوزدهم ریشه داشت، اما تأکیدش بر کیفیت و چگونگی زندگی فرد و نیز همدلی با جنبش‌هایی مانند حق رأی زنان و تعاونی‌های کارگران، نمایانگر نگاه پیش‌بینانهٔ او به تحولات سدهٔ بیستم میلادی است.

درباره علی رامین

علی رامین در سال ۱۳۲۱ در تهران به دنیا آمد. او نویسنده، مترجم و پژوهشگری ایرانی است. پس از گذراندن تحصیلات دبیرستانی وارد دانشگاه تهران شد و در رشتهٔ علوم سیاسی و اقتصاد کارشناسی گرفت. او با مدرک کارشناسی‌ارشد در رشتهٔ مدیریت از دانشگاه هاروارد، فارغ‌التحصیل و موفق به اخذ دکتری اقتصاد بين‌الملل از دانشگاه لنكستر انگلستان شد. این نویسنده، رشته‌های جامعه‌شناسی هنر و فلسفهٔ هنر را در مقطع کارشناسی‌ارشد و دكتری تدريس کرده است. کتاب «مبانی جامعه‌شناسی هنر» یکی از آثار تألیفی او و «حکومت انتخابی» نوشتهٔ جان استوارت میل از ترجمه‌های علی رامین است.

بخشی از کتاب حکومت انتخابی

«این یکی از موارد بسیاری است، که چنان‌که پیش‌تر گفته‌ام، روح یک نهاد یعنی اثری که بر ذهن شهروندان می‌گذارد، یکی از مهم‌ترین بخش‌های کارکرد آن است. روح رأی مخفی ــ تعبیری که از آن احتمالا به ذهن یک رأی‌دهنده می‌رسدــ این است که حق رأی برای خاطر خود رأی‌دهنده یعنی از برای استفاده و نفع خاص او و نه به‌عنوان امانتی برای خیر عمومی، به وی داده می‌شود، زیرا اگر حق رأی به‌راستی یک امانت باشد، اگر جامعه نسبت به رأی او ذی‌حق باشد، آیا حق دانستن رأی او را نخواهد داشت؟ این تعبیرِ ناراست و زیان‌بار ممکن است کاملا عمومیت یابد، زیرا بر ذهن بسیاری از کسانی که در سال‌های اخیر از هواداران برجسته رأی مخفی بوده‌اند اثر گذاشته است. طرفداران اولیه این نظریه چنین منظوری از آن نداشتند؛ ولی تأثیر یک نظریه بر ذهن افراد، به بهترین وجه، نه در کسانی که پدیدآورنده آن هستند، بلکه در کسانی که اثر پذیرفته آن‌اند، آشکار می‌شود. آقای برایت و مکتب دموکرات‌های او قویاً متعهد به این نظر بودند که حق رأی چیزی است که آنان یک حق اصطلاح می‌کنند و نه یک امانت. حال اگر آن عقیده در ذهن عموم ریشه بگیرد، زیانی اخلاقی به‌بار خواهد آورد که از همه آن فایده‌ای که رأی مخفی می‌تواند در عالی‌ترین حد خود داشته باشد، سنگین‌تر خواهد بود. به هر ترتیبی که ما مفهوم یک حق را تعریف کنیم یا آن را بفهمیم، هیچ کسی نمی‌تواند (جز به مفهوم صرفاً قانونی آن) دارای حق اعمال قدرت بر دیگران باشد؛ هر قدرتی که فرد مجاز به داشتنش باشد، به لحاظ اخلاقی، در کامل‌ترین مفهوم این کلمه، یک امانت است. حال گزاردن هرگونه وظیفه سیاسی، خواه به‌عنوان یک انتخاب‌کننده و خواه به‌عنوان یک نماینده مجلس، داشتن قدرت بر دیگران است. آنان که می‌گویند حق رأی یک امانت نیست بلکه یک حق است، به‌سختی ممکن است نتایج ناشی از نظریه خود را بپذیرند. اگر آن یک حق است و برای خاطر خود رأی‌دهنده به او داده می‌شود، بر چه اساسی وی را از برای فروش آن یا استفاده از آن برای جلب رضایت شخصی که موردنظر اوست، می‌نکوهیم؟ هیچ‌گاه از کسی انتظار نمی‌رود که در استفاده از خانه خویش یا سه‌درصد سهام خود یا هر چیز دیگری که حقی به آن دارد، صرفاً منافع عمومی را در نظر گیرد. حق رأی در واقع همراه دلایل دیگر، به‌عنوان وسیله‌ای برای محافظت خود فرد به او تعلق می‌گیرد ولی در مقابل تا آن‌جا که به رأی او مربوط می‌شود برای محافظت از دیگر هموطنان خویش مسئولیت دارد. رأی او چیزی نیست که وی در آن صاحب اختیار مطلق باشد، و باید مانند حکم یک عضو هیئت‌منصفه، از امیال شخصی وی مستقل باشد. انتخاب دقیقاً حکم یک وظیفه را دارد؛ و رأی‌دهنده موظف است طبق آگاهانه‌ترین و مسئولانه‌ترین نظر خود درباره خیر عمومی رأی بدهد. هر کس عقیده‌اش غیر از این باشد شایستگی داشتن حق رأی را ندارد؛ حق رأی برای چنین فردی موجب تباهی، و نه اعتلای ذهن است. به عوض آن‌که احساس یک وطن‌پرستی والا و تعهد و وظیفه عمومی را در دل او جای دهد، این تمایل را در او برمی‌انگیزد که از یک وظیفه عمومی، برای منافع خصوصی و لذت یا هوس شخصی خویش استفاده کند؛ یعنی همان احساسات و نیاتی که در سطحی فروتر، برانگیزنده یک حکمران مستبد و ستمگر می‌شود. یک شهروند متعارف در هر مقام دولتی یا هر کس که یک وظیفه اجتماعی به او واگذار می‌شود، محققاً درباره تکالیفی که آن مقام یا وظیفه بر عهده‌اش می‌نهد دقیقاً همان اندیشه و احساسی را دارد که گویی جامعه در جریان واگذاری آن به وی می‌اندیشد و احساس می‌کند. انتظارات جامعه از او، سطح و معیاری را تشکیل می‌دهد که ممکن است وی در زیر آن قرار گیرد و به‌ندرت از آن فراتر رود. و تحلیلی که وی تقریباً با اطمینان درباره رأی مخفی دارد این است که مکلف نیست رأی خویش را با نگرش به کسانی بدهد که مجاز نیستند بدانند که او چگونه رأی می‌دهد؛ بلکه می‌تواند این کار را صرفاً از روی تمایل و خواست خود انجام دهد.»