کتاب خشونت خانگی

کتاب خشونت خانگی؛ آسیب پنهان اجتماعی نوشتهٔ نیلوفر میرزایی است و انتشارات اندیشه احسان آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب خشونت خانگی

خشونت خانگی علیه زنان علاوه بر جنبه‌های حقوقی و اخلاقی، عواقب جسمی، روانی و اجتماعی متعددی دارد که می‌تواند سلامت زنان، خانواده و جامعه را به خطر اندازد. هدف از کتاب خشونت خانگی بررسی خشونت خانگی علیه زنان، مروری بر نظریه‌ها، میزان شیوع و عوامل مؤثر بر آن است. خشونت خانگی شاید عمری به قدمت خانواده دارد، این پدیده احیاناً پدیده‌ای جدید یا ناشی از مدرنیته نیست، اگرچه شاید در گذر از جرم‌گرایی شکل آن تغییر کرده باشد اما همچنان به قوت خود باقی است و مفهوم خانواده را به عنوان یک نهادی عاطفی زیر سؤال می‌برد. تاریخ زندگی بشر همواره شاهد پایمال شدن حقوق زنان و دختران بوده است. حتی در سال‌های اخیر با وجود فعالیت‌های ارزشمندی که توسط سازمان‌های جهانی مدافع حقوق بشر برای دفاع از حقوق انسانی زن انجام شده است، این روند همچنان ادامه دارد. زنان قربانیان تجاوز، آزار جنسی،‌ شکنجه، بردگی جنسی،‌ خرید و فروش به منظور فحشاء، نسل‌کشی، قتل‌های ناموسی، جهیز – مرگی (مرگ به علت کمی جهیزیه) و ابزاری برای تهیه فیلم‌های غیراخلاقی هستند و دختران نیز مورد رفتارهایی مانند سوءتغذیه، زنای با محارم، سوءاستفاده جنسی و فحشاء، ازدواج‌های زودرس و قطع اندام تناسلی (ختنه دختران) واقع می‌شوند. به لحاظ تاریخی، خشونت همواره بخش از حوزهٔ عمومی تلقی می‌شود. 

یکی از تبعات چنین برداشتی این است که حوادث و وقایعی که در حوزهٔ خصوصی و خانواده اتفاق می‌افتد، کمتر جدی تلقی می‌شود. در نتیجه از منظر حقوقی، خشونت‌های خانگی چندان موضوعیت ندارد و همیشه با این ادعا که حریم خانه امری خصوصی است، بحث خشونت‌های خانگی به حاشیهٔ قانون رانده می‌شود. شایع‌ترین نوع خشونت علیه زنان، خشونت اعمال‌شده علیه شریک زندگی است که از آن به عنوان خشونت خانگی یا خشونت توسط شریک نزدیک یاد می‌شود.

کتاب خشونت خانگی به این موضوع می‌پردازد و شامل فصل‌های زیر است:

فصل اول: اشکال خشونت علیه زنان

فصل دوم: زن‌آزاری و موارد خشونت علیه زنان در خانواده

فصل سوم: تبیین علل و زمینه‌های خشونت خانگی

فصل چهارم: سبب‌شناسی خشونت علیه زنان در مطالعات پژوهشگران

فصل پنجم: نظریه‌های مربوط به همسر آزاری

خواندن کتاب خشونت خانگی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزه‌های زنان، حقوق، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و مددکاری اجتماعی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب خشونت خانگی

«اشکال خشونت علیه زنان

محمود قاضی طباطبایی، مجری طرح ملی خشونت علیه زنان در ایران، برای توصیف ابعاد خشونت خانگی علیه زنان در ایران انواع مختلف آن را در گروه‌هایی تقسیم‌بندی کرده است: خشونت‌های بدنی، زبانی، روانی، فیزیکی، حقوقی، جنسی، اقتصادی، فکری و آموزشی و مخاطرات.

خشونت‌های بدنی (حسی)

خشونت‌های جسمانی علیه زنان به شیوه‌های گوناگونی ممکن است صورت گیرد مانند: کتک‌زدن شکنجه و قتل این نوع خشونت به هر گونه رفتار غیراجتماعی که جسم زن را مورد آزار قرار دهد اطلاق می‌شود. پیامد خشونت جسمی می‌تواند شکستگی اعضاء پارگی زخم‌ها بریدگی‌ها کبودی‌ها جراحات داخلی ضربهٔ مغزی عدم توانایی در وضع حمل سقط جنین بیماری‌های جنسی و... باشد.

خشونت‌های روانی

رفتاری خشونت آمیز است که شرافت، آبرو، اعتماد به نفس و شخصیت زن را خدشه دار می‌کند این رفتار به صورت انتقاد ناروا، بد دهنی، توهین، تمسخر، فحاشی، متلک، تهدیدهای مداوم به طلاق دادن یا ازدواج مجدد کردن اعمال می‌شود که به سختی قابل بررسی و اندازه گیری است و در بسیاری از موارد تأثیر محرز ترس از خشونت بدنی دارد این نوع خشونت باعث مشکلات زیادی برای خانواده و به خصوص زنان می‌شود: مانند گریز از مشارکت در امور اجتماعی از کارافتادگی ادراکی انواع افسردگی‌ها عدم‌کفایت زن در مدیریت خانواده از بین‌رفتن اعتماد به نفس بازسازی رفتار خشونت آمیز در بچه‌ها عدم موفقیت کودکان در تحصیل عدم کار این زن در محیط کار از دست رفتن استعدادهای بالقوه زن از دست‌دادن اعتبار اجتماعی و خانوادگی و دست زدن به خودکشی (اعظم‌آزاده، دهقانی‌فرد، ۱۳۸۵).

خشونت جنسی

به هر گونه رفتار غیراجتماعی اطلاق می‌شود از لمس‌کردن تا تجاوز را در برمی گیرد این نوع خشونت ممکن است در حیطهٔ زندگی خصوصی زناشوئی و خانوادگی اتفاق بیفند و به صورت الزام به تمکین از شوهر یا رابطه محارم به یکدیگر در حلقه زناشوئی و خانوادگی اتفاق بیفتد و به صورت الزام به تمکین از شوهر یا رابطه محارم به یکدیگر در حلقه خویشاوندی علیه زن اعمال گردد در حیطه زندگی اجتماعی نیز از سوی فرد ناشناس تحقق می‌یابد. زنانی که مورد خشونت جنسی قرار می‌گیرند دچار صدمات روانی، عصبی و عاطفی می‌شوند که بر کل رفتارهای آنان نسبت به جنس مرد تأثیر می‌گذارد. گاهی زنان صدمه دیده در زندگی جنسی دچار سردی و افسردگی شده و نفرت و ترس از جنس مرد را هرگز در زندگی خانوادگی و اجتماعی خود از یاد نمی‌برند (همان).

خشونت‌های اقتصادی (مالی)

در بسیاری از نقاط جهان زنان نیروی کار بی دستمزد هستند و باید تا آخر عمر از خانواده خود مراقبت کنند بدون آنکه امنیت اقتصادی داشته باشند آنان دسترسی به منابع اقتصادی ندارند و به همین خاطر تا آخر عمر وابسته به مرد خانواده و یا افراد مذکر باقی می‌مانند. افراد مذکر خانواده گاهی حتی زنان را از درآمد یا ارث محروم می‌کنند برخی از زنان بعد از ازدواج نیز به علت عوامل فرهنگی در خانه حبس می‌شوند و شوهرانشان اجازه اشتغال به آنان نمی‌دهد (کار، ۱۳۷۹).

قتل‌های ناموسی

قتل‌های ناموسی به کشته شدن دختران و زنان به دست همسران، پدران، برادران و یا دیگر افراد مذکور خانواده به بهانه حفظ آبرو، ناموس پرستی و حیثیت گفته می‌شود. قتل‌های ناموسی اوج امتیاز دادن است به مردان در نقش پدر – شوهر – برادر و خواستگار، به دلیل مردبودن آن‌ها این امتیاز را برای خود قایل‌اند و وقتی زن خلاف هنجارهای مورد انتظار آن‌ها عمل می‌کند و یا فقط شبیه این کار برایشان به وجود می‌آید به خود این اجازه را می‌دهند که علیه این زن حکم قتل صادر کنند و آن را به اجرا بگذارند. در جامعه‌ای که روابط خونی و خانوادگی شدید باشد که هر بیگانه‌ای دشمن به حساب آید این چنین قساوتی سبب می‌شود تا خبر به گوش همه مردم برسد و حیثیت برباد رفته خانواده باردیگر برگردد و علاوه بر آن بقیه دختران و زنان عشیره و قبیله نیز خیال رفتار ناموسی به سرشان نزند تا به این ترتیب حریم خانواده و طایفه از نامحرمان در امان بماند (ستوده، ۱۳۸۶).»