کتاب جامعه شناسی تاریخی بازتابی

کتاب الکترونیکی «جامعه شناسی تاریخی بازتابی» نوشتهٔ آرپاد ساکولچای با ترجمهٔ زهراسادات روح الامین در انتشارات نیستان هنر چاپ شده است. این کتاب در نقطهٔ تلاقی نظریهٔ اجتماعی و جامعه‌شناسی تاریخی قرار گرفته است. هدف آن گردآوری و بحث مشترک مجموعه‌ای از متفکران اصلی اجتماعی است که کارشان دارای جهت‌گیری تاریخی است.

درباره کتاب جامعه شناسی تاریخی بازتابی

اقدامی که کتاب جامعه‌شناسی تاریخی بازتابی بخشی از آن است، هم محافظه‌کارانه و حتی سنت‌گرایانه است و هم به شدت نوآورانه است. متفکرانی که در این کتاب مورد بحث قرار گرفته‌اند، الیاس، بورکنائو، ووگلین، مامفورد و فوکو، چهره‌های نماینده این حوزه هستند. نام‌های دیگری مانند راینهارت کوزلک، آلبرت هیرشمن، فیلیپ آریس یا نورمن کوهن را می‌توان به این فهرست اضافه کرد. این کتاب می‌کوشد آن دسته از متفکرانی را گرد هم آورد که به میزان قابل توجهی انزوا، این آثار را به شیوه‌ای نوآورانه در پیش گرفت. این آثار ۲ شاخه از جامعه‌شناسی را تعریف می‌کنند، جامعه شناسی تاریخی بازتابی و جامعه شناسی انسان شناختی بازتابی.

جامعه‌شناسی انسان‌شناختی بازتابی به‌طور مشابه از آخرین دوره دورکیم سرچشمه می‌گیرد. در میان شخصیت‌های اصلی خود، نظریه‌پردازان اجتماعی با گرایش انسان‌شناسی یا انسان‌شناسان علاقه‌مند جامعه‌شناختی مانند ماوس، بیتسون، گافمن، ژیرارد، ترنر، بوردیو و گیرتز را شامل می‌شود. برخی از مهم‌ترین متفکران این گروه، جدا از تکیه بر دورکیم، کار مخالفان اصلی او، تارد و ون جنپ را نیز در پیش گرفتند. جامعه‌شناسی تاریخی بازتابی از جامعه‌شناسی تاریخی وبر فاصله گرفته و تلاش می‌کند تا آثار متفکرانی را گرد هم آورد که فراتر از خطوط تقسیم پارادایماتیک کارکردگرایی ساختاری و نظریه انتقادی، از آثار او الهام گرفتند یا در خطوط موازی پیش رفتند، صرف نظر از نظر فکری، مدها، و در نتیجه خلق آثار زندگی که امروزه می‌توانند به‌عنوان نقاط مرجع ارزشمند و در واقع گران‌بها مورد استفاده قرار گیرند.

کتاب جامعه شناسی تاریخی بازتابی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به دوستداران جامعه‌شناسی پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب جامعه شناسی تاریخی بازتابی

«تا آن جا که به مورخین مرتبط است، می‌توان از دو تاریخ‌دان آلمانی نیز یاد کرد که با بهترین سنت‌های وبری منطبق‌اند. اولین مورد، اوتو هینتزه (۱۸۶۱–۱۹۴۰) که مورخ تطبیقی نهادی بزرگ پروس است. هینتزه و وبر هم‌عصر بودند و هر دو در ظهور مطلقه‌گرایی و پروتستانتیسم منافع مشترکی داشتند. پژوهش‌های هینتزه، منبع اصلی بسیاری از تحقیقات جامعه‌شناسی تاریخی قرار گرفت. گرهارد اوستریش (۱۹۱۰–۱۹۷۸) برخی از موضوعاتی را که وبر و هینتزه در آن پیشگام بودند، با تمرکز بر روی منطق دولت، پلیس و انظباط اجتماعی به عنوان عناصر کلیدی ظهور مدرنیته دنبال کرد.

این مسیر را می‌توان با دو مورخ فرانسوی که کاملا شناخته‌شده و تاثیرگذار بودند، ادامه داد؛ اگرچه نام آن‌ها کمی گیج‌کننده است، چرا که آن‌ها تعلق خاطری به مکتب تاریخی آنال، که تقریبا مترادف با تاریخ‌نگاری فرانسوی قرن بیستم بود، نداشتند و از سوی دیگر، بسیار تحت تاثیر جامعه‌شناسی ساختارگرایی دورکیم قرار داشتند. این دو تاریخ‌نگار، فیلیپ آریس (۱۹۱۴-۱۹۸۴) و آلفونس دوپرانت (۱۹۰۵-۱۹۹۰) هستند. آریس یک «مورخ یکشنبه» بود که توسط موسسه نادیده انگاشته شد و بدین سبب در مرکزی به پژوهش مشغول بود که بر روی مشکلات جمعیتی جهان سوم متمرکز بود و تا آخرین سال‌های تحصیل خود، نتوانست موقعیت تحصیلی مناسبی را در فرانسه پیدا کند. با این حال، تحت تاثیر چشم‌انداز اصلی و عمیق سرنوشت مدرنیته، او مطالعات طولانی‌مدتی بر روی نگرش‌ها و ذهنیت‌های غربی در خصوص مهم‌ترین تجربیات دوره زندگی بشر، مانند دوران کودکی، خانواده، تحصیلات، جنسیت و مرگ را در یک مجموعه به ثمر رساند (Ariès ۱۹۷۴, ۱۹۷۵, ۱۹۷۷, ۱۹۹۳). برخلاف آریس، دوپرانت عضو یک موسسه دانشگاهی بود. او بین سال‌های ۱۹۷۱ و ۱۹۷۶، نخستین رئیس دانشگاه جدید سوربن (پاریس- IV) را بر عهده داشت. اگرچه همکارانش، دستاوردهای تحقیقات خارق‌العاده وی را به رسمیت شناخته‌اند اما شهرت نام او کمتر از مورخین آنال است و این مسئله تا حدودی به این دلیل است که او تمایل داشت که مهم‌ترین آثار خود را با چاپ در نشریات مبهم، پنهان سازد یا آنکه آنان را همچنان در نسخه خطی نگه دارد. این گرایش تا حدودی ناشی از تفاوت علایق و روش‌های وی با دغدغه‌های غالب آن زمان فرانسه، یعنی گرایش‌های ساختارگرایانه و سکولار، بود. علاقه اصلی دوپرانت، توجه به تجربیات مذهبی بود، نه آن که آن‌ها را با رویکردی پوزیتیویستی بررسی کند، بلکه آنان را به عنوان طغیان نیروهای ناخودآگاه مبهم در نظر می‌گرفت. نطالعه تاریخی وی به شدت تحت تاثیر مفاهیم و دغدغه‌های انسان‌شناسی و روانشناسی تحلیلی یونگ بود.»