کتاب شناخت درمانی کودکان و نوجوانان

کتاب شناخت درمانی کودکان و نوجوانان با عنوان اصلی Cognitive Therapy with Children and Adolescents: a Casebook for Clinical Practice نوشتهٔ مارک رینکه و فرانک داتیلیو و آرتور فریمن و ترجمهٔ نسرین دودانگی و نسترن حبیبی آشتیانی است. انتشارات ارجمند این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ روان‌درمانی و مشاوره و شناخت‌درمانی قرار گرفته، در باب * است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب شناخت درمانی کودکان و نوجوانان

کتاب «شناخت‌درمانی کودکان و نوجوانان» (راهنمای بالینی همراه با مثال‌های موردی) که نخستین‌بار در سال ۲۰۱۷ میلادی و در ایران در سال ۱۳۹۵ منتشر شده، دیدی کامل و کاربردی نسبت به شناخت‌درمانی در کودکان و نوجوانان ارائه داده است. شناخت‌درمانی روشی است که معمولاً برای درمان اختلالات روان‌پزشکی در بزرگسالان به کار می‌رود؛ بااین‌حال تحقیقات نشان داده است که کودکان و نوجوانان معمولاً سریع‌تر از بزرگسالان به این نوع درمان پاسخ می‌دهند؛ شاید به‌دلیل انعطاف‌پذیری بیشتر ذهنی در سنین پایین و کوتاه‌تربودن مدت زمان مشکلاتشان. این کتاب به قلم سه نفر از متخصصان برجسته در زمینهٔ بهداشت روان کودک و نوجوان نوشته شده و با نظارت دکتر «آرون بک»، بنیان‌گذار شناخت‌درمانی تدوین شده است. محتوای این اثر بر اساس نظریه‌های شناختی - رفتاری تنظیم شده و نمونه‌های عملی آن به‌گونه‌ای ارائه شده است که اجرای تکنیک‌های درمانی را آسان‌تر کند. در میان انواع روان‌درمانی، درمان شناختی - رفتاری یکی از پرمطالعه‌ترین و مورد توجه‌ترین روش‌ها بوده است. این درمان بر این اصل استوار است که مشکلات روانی نه مستقیماً به‌واسطهٔ رویدادها، بلکه به‌دلیل تفسیرهای نادرست فرد از آن‌ها ایجاد می‌شود. رفتاردرمانی بر اصلاح رفتارهای قابل مشاهده تمرکز و باور دارد که با تغییر رفتار، افکار و احساسات نیز تغییر می‌کند. ترکیب این دو رویکرد در دههٔ ۱۹۸۰ میلادی منجر به شکل‌گیری درمان شناختی - رفتاری شده است. هدف این درمان را شناسایی و اصلاح باورهای نادرست و آموختن روش‌های مؤثر برای مواجهه با مشکلات دانسته‌اند. درمان شناختی - رفتاری در درمان اختلالات روانی کودکان و نوجوانان مؤثر واقع شده است؛ هرچند نسبت به بزرگسالان پژوهش‌های کمتری در این زمینه انجام شده است. در استفاده از این روش برای کودکان باید به تفاوت‌های رشدی آن‌ها توجه کرد؛ از جمله سطح توانایی شناختی، درک محدود از احساسات و دشواری در شناخت افکار خود؛ همچنین در سنین پایین، نقش فعال‌تری برای درمانگر در نظر گرفته می‌شود و استفاده از روش‌های رفتاری نسبت به روش‌های صرفاً شناختی پررنگ‌تر است. این کتاب با مروری بر اصول درمان شناختی - رفتاری و ارائهٔ نمونه‌های عملی، ابزاری کاربردی برای درمانگران فراهم کرده است.

خلاصه کتاب شناخت درمانی کودکان و نوجوانان

این کتاب با بررسی پیشرفت‌های اخیر در درمان شناختی - رفتاری (CBT) برای مشکلات هیجانی و رفتاری کودکان آغاز شده است. مرور منابع پژوهشی نشان داده است که این رویکرد در دهه‌های اخیر توجه فزاینده‌ای را به خود جلب کرده و برای درمان اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، اختلالات خوردن، مشکلات یادگیری و اوتیسم مؤثر بوده است. بر اساس مطالعات همه‌گیرشناسی حدود ۱۵ تا ۲۲درصد کودکان در دوره‌هایی از زندگی خود با مشکلات قابل‌توجهی در تطابق هیجانی یا رفتاری روبه‌رو هستند، اما بسیاری از آن‌ها درمان مناسبی دریافت نمی‌کنند. این مشکلات در اغلب موارد تکرار می‌شوند و می‌توانند خطر ابتلا به اختلالات روانی در بزرگسالی را افزایش دهند؛ بنابراین توسعهٔ درمان‌های مؤثر، مقرون‌به‌صرفه و قابل دسترس برای این گروه سنی و خانواده‌هایشان ضروری است و شناسایی عوامل زمینه‌ساز آسیب‌شناسی روانی می‌تواند به طراحی بهتر برنامه‌های پیشگیرانه کمک کند.

الگوهای استاندارد درمان شناختی که توسط «بک» (۱۹۷۶) و «جودیت بک» (۱۹۹۵) مطرح شده، بر این اصل استوار است که تفکرات نادرست یا الگوهای فکری ناسازگار و بدبینانه در بروز و تداوم بسیاری از اختلالات روان‌شناختی نقش کلیدی دارند. این نوع درمان در مقابله با اختلالاتی مانند افسردگی و اضطراب که مشخصهٔ آن‌ها تفکر غلط است، نتایج چشمگیری داشته و شواهد بسیاری از پژوهش‌ها و تجربیات بالینی مؤید اثربخشی آن هستند؛ بااین‌حال چنین موفقیتی در درمان اختلال کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD) مشاهده نشده است. بسیاری از متخصصان بر این باور هستند که دلیل این مسئله آن است که برخلاف دیگر اختلالات، تفکرات نادرست نقش محوری در پیدایش ADHD ندارند. اگر این فرض صحیح باشد، آیا به این معنا است که درمان شناختی در مدیریت این اختلال بی‌فایده است؟ پاسخ منفی است، اما نیازمند تبیین دقیق‌تری است. در فصل دوم ابتدا مروری کوتاه بر یافته‌های موجود دربارهٔ ADHD ارائه می‌شود و سپس با معرفی یک نمونهٔ موردی، شیوه‌هایی نشان داده می‌شود که از طریق آن‌ها می‌توان راهبردهای شناختی - رفتاری را به‌طور مؤثر برای کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال به کار برد.

چرا باید کتاب شناخت درمانی کودکان و نوجوانان را بخوانیم؟

مطالعهٔ این اثر به شناخت جایگاه درمان شناختی - رفتاری (CBT)، مرزبندی و تطبیق درمان‌ها، کار با کودکان و نوجوانان، طراحی برنامه‌های پیشگیری و مداخلهٔ زودهنگام و... کمک می‌کند.

کتاب شناخت درمانی کودکان و نوجوانان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را به متخصصان بالینی فعال در زمینهٔ کودک و نوجوان، روان‌پزشکان، روان‌شناسان و سایر فعالان حوزهٔ سلامت روان پیشنهاد می‌کنیم.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

کتاب حاضر در سال ۱۳۸۰ تحت‌عنوان «ش‍ن‍اخ‍ت‌درم‍ان‍ی‌ در ک‍ودک‍ان‌ و ن‍وج‍وان‍ان‌؛ م‍طال‍ع‍ات‌ م‍وردی‌ ب‍ال‍ی‍ن‍ی‌» توسط انتشارات بقعه منتشر شده است.

بخشی از کتاب شناخت درمانی کودکان و نوجوانان

«آلیسون دختر ساکت و سخت‌کوش ۱۱ ساله‌ای بود که در مدرسه عملکرد خوبی داشت. او دوستان اندکی داشت و به نظر می‌رسید از کار و بازی‌های گروهی در مدرسه و خانه اجتناب می‌کند. در کلاس ورزش یا در اوقات فراغت، تنها می‌نشست و کتاب می‌خواند. معلم‌ها همیشه آلیسون را «کمرو» می‌دانستند اما از آنجا که همیشه عملکرد خوبی در کلاس داشت، ناراحت به نظر نمی‌رسید و مشکل‌ساز نبود، نمی‌دانستند مشکلاتی دارد و مشاور مدرسه یا کارکنان باید به وی توجه کنند و یا به والدین آلیسون هشدار دهند.

میشل پسری ۱۳ ساله، عموماً فرمانبردار، وسواسی، سخت‌کوش، دارای انگیزه برای کسب موفقیت و گاه پرتوقع بود. او همیشه در کلاس یا آزمون‌های استاندارد بالاترین نمره را کسب می‌کرد. اگر نمرات او پایین‌تر از ۹۵ درصد بود، نزد معلم رفته و با بحث، خواهش یا زبان‌بازی تلاش می‌کرد برای پاسخ‌هایی که به نظرش «نزدیک» به پاسخ صحیح بودند چند نمره بیشتر کسب کند. معلم‌ها او را دانش‌آموزی فوق‌العاده می‌دانستند و والدینش به موفقیت‌های او افتخار می‌کردند و این سربلندی را به دفعات با او در میان می‌گذاشتند. او به دلیل موفقیت‌هایش جایزه گرفته و تحسین می‌شد.

آلیس دختر ده ساله‌ای بود که نسبت به سایر بچه‌ها پرخاشگر بود. به آنها زور می‌گفت و از بچه‌های کوچک‌تر بهره‌گیری فیزیکی می‌کرد. بین بقیه بچه‌ها شایع بود که آلیس بچه گربه‌ها را داخل کیسه‌های کاغذی می‌گذارد و به آنها لگد می‌زند تا بمیرند. معلوم نبود این شایعات از کجا سرچشمه گرفته است. او دانش‌آموز متوسطی بود اما بقیه بچه‌ها (و بعضی معلم‌ها) که او را «خطرناک» می‌دانستند را می‌ترساند.»