کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان

کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان نوشتهٔ حسن احمدی کرویق است و انتشارات مازیار آن را منتشر کرده است. این کتابْ بر اساس نوشته‌های تاریخی و بررسی‌های میدانی با ۲۵ شکل، ۷۱ نقشه و ۱۰ جدول است.

درباره کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان

کاسه سیستان یا سیستان تاریخی، زادهٔ رود هیرمند است و لذا جغرافیای طبیعی آن عمدتا به آب هیرمند و در درجه بعدی به باد سیستان وابسته است. از چندین هزار سال پیش تا به امروز، چهرهٔ زمین در سیستان در معرض تغییر بوده است. پستی و بلندی زمین، مجرا و مسیر رود هیرمند و شعب آن در دلتای سیستان، دریاچه‌ها و هامون‌های سیستان، تغییر کرده‌اند. در اثر این تغییرات، مراکز سکونت و بود و باش نیز جابه‌جا شده است. مردم سیستان با احداث بندهای بزرگ و اعجاب‌آوری چون سدهای یکاب، رستم، انوشیروان و نیز انهار بزرگی چون کانال طعام با طول ۱۵۰ کیلومتر و انهار عظیم و باورنکردنی دیگر، نبرد بی‌امان خود را با تغییرات جغرافیای طبیعی منطقه تداوم بخشیده‌اند. این تغییرات و چرایی آن‌ها، در کتاب حاضر بررسی شده و در نقشه‌ها نشان داده شده‌اند.

کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان ماحصل بیش از دو دهه بررسی‌های میدانی نگارنده در سیستان ایران و افغانستان، مطالعه همهٔ آثار و نوشته‌های قدیمی در باب سیستان، از اوستا، متون پهلوی و کتیبه‌ها گرفته تا آثار جغرافیا و تاریخ‌نگاران اسلامی و نوشته‌های سیاحان و جغرافیانگاران غربی و جمع‌بندی و تحلیل نتایج کاوش‌های باستان شناسی تمام تیم‌های کاوشگر قرن اخیر است. جغرافیای تطبیقی متون مهم مانند دو یَشت از اوستا، فتوح البلدان، مسالک و ممالک و احیاء الملوک ذکر و در نقشه‌ها نشان داده شده است. نظریه‌های جدیدی مانند زمان ظهور زرتشت در سیستان، چرایی و چگونگی کشتیرانی تجارتی از قلعه بُست تا زرنج، فقط در چند قرن اولیه بعد از اسلام، تغییرات محتمل آتی در جغرافیای سیستان و غیره ، عرضه شده اند.

این کتاب در ۱۴ فصل موضوعاتی مانند ریخت‌شناسی کاسه سیستان، زمین‌شناسی این خطه، سیلاب‌ها و خشک آبی‌های تاریخی هیرمند، دشت‌ها و نواحی قدیمی سیستان، انهار بزرگ قدیمی سیستان، بندها و سدهای قدیمی هیرمند و … را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

خواندن کتاب جغرافیای طبیعی تاریخی سیستان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران جغرافیای تاریخ محلی ایران پیشنهاد می‌کنیم.