کتاب خانه های تاریخ

کتاب خانه‌های تاریخ نوشتهٔ آنا گرین و کاتلین تروپ با ترجمهٔ بهزاد کریمی در نشر مرکز چاپ شده است. این کتاب خوانشی انتقادی از تاریخ و نظریه در سدهٔ بیستم است.

درباره کتاب خانه های تاریخ

خانه‌های تاریخ مروری است بر نظریه‌هایی که در سده‌ٔ گذشته به یاری مورخان آمده است. گرچه همواره تاریخ‌پژوهان سنتی از کاربست نظریه پرهیز داشته‌ و بر این باور بوده‌اند که نظریه موجب انقطاع روایت‌های تاریخی می‌‌شود، این کتاب نشان می‌دهد که حتی سرسخت‌ترین مخالفان نظریه گریزی از آن ندارند. متنی چنین جامع، با چشم‌اندازی از سابقه‌ٔ تعامل تاریخ و نظریه که به دست داده است، اگر نگوییم بی‌نظیر دست‌کم کم‌‌نظیر است و با‌توجه‌به داغ‌شدن این مباحث در بین مورخان ایرانی در ۲ دهه‌ٔ گذشته، این متن از جمله متن‌هایی است که همواره جای خالی آن احساس می‌شده است.

نویسندگان، به ترتیبی تاریخی و با اتکا به معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین منابع، نظریه‌های تاریخی را از تجربه‌گرایی گرفته تا انواع و اقسام رویکردهای پست‌مدرن بررسی کرده‌اند.

وجه تمایز این متن از اندک اقران آن را می‌توان نظرگاه آموزشی نویسندگان کتاب و پرهیز از پیچیده‌نویسی‌های رایج در این زمینه، و ارائه‌ٔ گزیده‌هایی از برترین آثار تاریخی نوشته‌شده در چارچوب‌های نظری به شمار آورد که به شکلی عملی دانشجویان و پژوهشگران تاریخ را با کاربرد نظریه در تاریخ‌نگاری آشنا می‌کند.

کتاب خانه های تاریخ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به دوستداران مطالعهٔ تاریخ پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب خانه های تاریخ

«لئوپولد فون رانکه بین سال‌های ۱۸۲۴ تا ۱۸۷۱ به‌طرزی مؤثر در ایجاد معیارهای حرفه‌ای برای آموزش تاریخ در دانشگاه برلین نقش‌آفرین بود. رانکه استفاده از بسیاری از منابعی که مورخان پیشین به‌کار می‌بردند ــ به‌ویژه خاطرات شخصی یا روایت‌های نگاشته‌شده پس از وقوع واقعه ــ را رد کرد. رانکه می‌گفت مورخان تنها باید از منابع «دست اول» یا اصلی که هنگام رخداد وقایع دورهٔ مورد مطالعه نوشته شده‌اند، استفاده کنند. این منابع باید مورد دقیق‌ترین بررسی‌ها قرار گیرند و فقط پس از آن است که «(مورخان) می‌توانند با جمع‌آوری، نقد و بازبینی همهٔ منابع موجود، خود را در جایگاه بازسازی دقیق گذشته قرار دهند.» علم تاریخ منجر به افراطی‌ترین شکل پوزیتیویسم شد. آگوست کُنت، فیلسوف فرانسوی سدهٔ نوزدهم که اصطلاح پوزیتیویسم را در دههٔ ۱۸۳۰ ابداع کرد، کوشید نشان دهد که تاریخ را می‌توان همانند علوم طبیعی در قالب قوانین عمومی فهمید. کنت قصد داشت تا با گذر از آزمایش همهٔ پدیده‌ها به‌صورت‌بندی قوانین فراگیری برسد که تحول تاریخی تابع آنها بود. این اندیشه‌ها به‌طور بنیادین، بسیاری از متفکران پیشرو سدهٔ نوزدهم از جمله کارل مارکس و چارلز داروین را تحت‌تأثیر قرار داد.

رانکه همچنین در نقل‌قولی مشهور استدلال کرد که مورخان باید از قضاوت گذشته اجتناب کنند و صرفاً تنها آن‌چه را واقعاً رخ داده است، بنویسند؛ «آن‌گونه که بود» ("wie es eigentlich gewesen")‌. ریچارد اوانز، مورخ بریتانیایی تاریخ آلمان بر این باور است که این جملهٔ رانکه «تا حد زیادی بد فهمیده شده است»؛ به‌نظر او رانکه در پی «درک جوهرهٔ گذشته» بود. رانکه بر آن بود که هر دورهٔ تاریخی می‌بایست بر اساس مقتضیات همان دوره درک شود. به عبارت دیگر، تاریخ نباید بر اساس معیارهای مورخ قضاوت شود. با وجود این، رانکه تاریخ بشریت را عرصهٔ تجلی ارادهٔ خداوند می‌دانست... و در نتیجه گئورگ ایگرس به این جمع‌بندی می‌رسد که «از نگاه رانکه، رویکرد بی‌طرفانه به گذشته، نظمِ موجود را چنان که ارادهٔ الهی مقرر کرده است نمایان می‌کند... بنابراین نمی‌توان بدون در نظر آوردنِ زمینهٔ سیاسی و مذهبی‌ای که علم جدید تاریخ در آن متولد شد، آن را همان‌گونه فهمید که رانکه می‌فهمید.» این زمینه در واقع، غلیان ملی‌گرایی در سدهٔ نوزدهم و رشد حکومت‌های اروپایی بود. رانکه به‌عنوان مورخی پُرکار، با تمرکز بر تاریخ سیاسی و دیپلماتیک اروپا بیش از شصت جلد کتاب شامل روایت‌های وقایع‌نگارانه نوشت.»