کتاب خرد

کتاب خرد نوشتهٔ رابرت ج. استرنبرگ و جودیت گلوک و ترجمهٔ فریبرز درتاج و مسلم دانش پایه است و انتشارات دوران آن را منتشر کرده است. این کتاب در باب روان‌شناسی اندیشه‌ها، گفتار و کردار خردمندانه است.

درباره کتاب خرد

در طول قرن بیستم، ضریب هوشی در سراسر جهان تقریباً ۳۰ واحد افزایش یافت. به گفته‌ٔ جیمز فلین، چنین ‌دستاوردی نشان‌دهنده‌ٔ مهارت‌های شناختی بالاتر از نیاز برای انطباق با محیط است که در طول قرن تکامل یافته است. این ‌دستاورد ممکن است ناشی از تغییرات در آموزش، فرزندپروری، تغذیه و عوامل دیگر باشد. بر اساس این دیدگاه، ضریب هوشی، بسته به مهارت‌های شناختی که یک محیط خاص به آن نیاز دارد، ممکن است در طول زمان افزایش یا کاهش یابد.

با وجود این دستاورد چشم‌گیر، اینکه افراد هنوز با محیط خود ناسازگارند کمی گیج‌کننده است. به نظر می‌رسد این شکست فراتر از هوش است، زیرا ویژگی مشترک بسیاری از این مشکلات این است که افراد باهوش در به‌کارگیری خِرد ناکام هستند. هدف کتاب خرد ارائه‌ٔ مقدمه‌ای کوتاه بر خِرد، در درجه‌ٔ اول اما نه منحصراً، از دیدگاه روان‌شناسی است.

انگیزه‌ٔ اصلی این کتاب این است که خرد ویژگی اساسی روان‌شناختی است که بیش از هر چیز دیگری برای درک و حل مشکلات پیش روی جهان امروز مورد نیاز است. مأموریت منحصربه‌فرد این کتاب آن خواهد بود که به خوانندگان آنچه درباره‌ٔ خرد شناخته شده و اینکه چرا برای افراد و جهان اهمیت دارد، ارائه دهد.

تعاریف مختلفی برای خِرد وجود دارد، اما ویژگی مشترک بسیاری از تعاریفْ تمرکز بر تعادل بین عناصر شناختی، عاطفی و انگیزشی‌ای است که برای دستیابی به یک خیر مشترک اعمال می‌شود. خِرد نه‌تنها در نوع حل مسئله‌ٔ فردی که با آزمون‌های هوش موجود اندازه‌گیری می‌شود، بلکه در حل مشکلات جمعی برای مسائل مختلف پیش روی جهان نیز به‌خوبی عمل می‌کند.

کتاب به ۸ فصل به اضافه‌ٔ یک پایان‌نامه تقسیم شده است.

در فصل یکم، «خِرد چیست؟»، درباره‌ٔ چیستی خرد بحث می‌شود. همچنین بر اهمیت جست‌وجوی یک منفعت مشترک با یافتن تعادل بین علایق درون فردی (خود)، بین فردی (دیگران) و برون فردی (‌بزرگ‌تر) تأکید می‌شود.

در فصل دوم، «چرا خرد مهم است و جامعه اهمیت آن را تشخیص نمی‌دهد؟»، به اهمیت بسیار زیاد خرد برای جامعه و اینکه چرا دیگر اولویت‌های جامعه نه‌تنها خرد را تحت الشعاع قرار می‌دهند، بلکه گاهی اوقات واقعاً بر خلاف خرد عمل می‌کنند پرداخته می‌شود.

در فصل سوم، «خرد چگونه در روان‌شناسی مطالعه شده است؟»، نشان داده می‌شود که چگونه روشی که روان‌شناسان خرد را مفهوم‌سازی و مطالعه کرده‌اند در طول زمان تکامل یافته است. در این فصل، رویکردهای روان‌شناختی مختلف در مورد خرد مرور می‌شوند.

در فصل چهارم، «خرد چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟»، در مورد رویکردهای اصلی اندازه‌گیری خرد، هم خودگزارشی و هم مبتنی بر عملکرد بحث می‌شود. در این فصل نمونه‌هایی از انواع سؤالات مورد استفاده و نحوه‌ٔ نمره‌گذاری پاسخ‌ها ارائه می‌شود.

در فصل پنجم، «خرد چگونه رشد می‌کند؟»، نظریه‌ها و یافته‌های تجربی در مورد رشد خرد در طول عمر مرور می‌‌شوند. این فصل به این می‌پردازد که چگونه خرد با سن مرتبط است و کدام منابع فردی باعث رشد خرد از طریق تجربه می‌شود.

در فصل ششم، «خرد را چگونه پرورش دهیم؟»، تلاش‌ برای آموزش خرد، چه عمومی و چه خاص، مرور می‌شود. این فصل همچنین اصول تعلیم خرد را مورد بحث قرار می‌دهد.

در فصل هفتم، «خرد چگونه با دیگر ویژگی‌های روان‌شناختی مرتبط است؟»، ادبیات مربوط به رابطهٔ خرد با سایر ویژگی‌های روان‌شناختی با تمرکز بر هوش، شخصیت، احساسات، بهزیستی و اخلاق مرور می‌شوند.

در فصل هشتم، «آیا من خردمندم؟»، یک خودارزیابی ارائه می‌‌شود که به موجب آن خوانندگان می‌توانند خرد خود را ارزیابی کنند و همچنین در نظر بگیرند که چگونه می‌توانند خرد خود را افزایش دهند.

در پایان، به‌طور خلاصه بحث می‌‌شود که چرا خرد، شاید بیش از هر ساختار روان‌شناختی دیگری، برای آیندهٔ جهان مهم است. بدون آن، آیندهٔ جهان، یا حداقل نقش انسان‌ها در آن، بسیار مورد تردید خواهد بود. همچنین در مورد آنچه جهان می‌تواند برای تمرکز بیشتر بر رشد خرد در جوانان و همچنین بزرگ‌سالان انجام دهد بحث می‌شود.

خواندن کتاب خرد را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

مخاطبان مورد نظر برای این کتاب دانشجویان، افراد غیرمتخصص تحصیل‌کرده و متخصصان علاقه‌مند به خرد یا فقط به این موضوع هستند که چگونه می‌توان رویکرد بهتری برای حل مشکلات پیش روی جهان داشت. 

بخشی از کتاب خرد

«اول، افراد خردمند به دنبال یک خیر مشترک هستند. یکی از ما سال‌هاست که دوره‌ای در زمینه رهبری تدریس می‌کند و به این نتیجه رسیده است که راه اصلی برای تشخیص رهبران خوب از نه چندان خوب این است که آن‌ها به دنبال چه کسانی هستند. رهبران بد همیشه یک نفر را در ذهن دارند ‌ــ خودشان. آن‌ها ممکن است بگویند که به دیگران اهمیت می‌دهند، آن‌ها ممکن است کارهایی انجام دهند که به نظر می‌رسد به دیگران اهمیت می‌دهند. حتا ممکن است با شنیدن بدبختی‌های دیگران غمگین به نظر برسند، اما در نهایت، آن‌ها همیشه مراقب شماره‌ی ۱ هستند ‌ــ خودشان. وقتی آن‌ها به دیگران کمک می‌کنند، برای کمک به خود یا صرفاً برای نشان دادن آشکار اما به دروغ چه‌قدر مراقب و با ملاحظه هستند. وقتی به دیگران گوش می‌دهند، برای این است که بفهمند چه چیزی در این صحبت به نفع آن‌هاست. وقتی آن‌ها به گونه‌ای عمل می‌کنند که به نفع دیگران باشد، همیشه ابتدا خود را در ذهن دارند. همان‌طور که جرم‌شناسان گاهی اوقات می‌گویند که برای کشف عاملان یک جنایت، باید پول را دنبال کنید، برای این‌که بفهمید چه کسی خردمند است، باید منافع را دنبال کنید ‌ــ رهبر در تلاش است به نفع چه کسی کار کند، و ‌به‌ویژه، آیا کسی فراتر از خودش است. یا کسانی که فوراً می‌توانند برای خودش سود ببرند؟

وقتی دنیا خرد ما را می‌آزماید، آزمون‌ها بسیار متفاوت از آزمون‌های چندگزینه‌ای و پاسخ‌های کوتاه هستند که اغلب در ارزشیابی در مدارس استفاده می‌شوند. هیچ سیاه و سفیدی وجود ندارد ‌ــ هیچ پاسخ واضح و درستی وجود ندارد. اغلب، سایه‌های خاکستری زیادی وجود دارد. بدون این‌که کسی به شما بگوید منفعت عمومی چیست، باید خودتان آن را کشف کنید. و پی بردن به آن بخش عمده‌ای از خرد است.

یکی از دلایلی که تشخیص منفعت عمومی دشوار است این است که همه‌ی ما ‌به‌راحتی منافع خود و اعضای «قبیله» خود را با منفعت همه اشتباه می‌گیریم. از جنگ‌های صلیبی قرون وسطایی که تمایل داشتند مردم را به مسیحیت درآورند، تا به نفع خودشان باشد، تا سربازان غربی که در ویتنام یا سایر کشورهای آسیای جنوب شرقی می‌جنگند تا نسخه غربی دموکراسی را تحمیل کنند، مردم از نظر تاریخی منافع مشترک را از طریق منافع شخصی می‌دانستند. افراد واقعاً خردمند فعالانه به دنبال یک خیر مشترک هستند که از کوران این منافع شخصی رها شده باشد.

دلیل دیگری که چرا تعریف منفعت عمومی دشوار است این است که آن‌چه ما معتقدیم برای کسی خوب است ممکن است آن چیزی نباشد که آن‌ها فکر می‌کنند برای آن‌ها خوب است. به‌عنوان مثال، والدین نوجوانان اغلب احساس می‌کنند که بهتر از فرزندان خود می‌دانند که بچه‌ها چه کاری باید انجام دهند و چه کاری را نباید انجام دهند. والدین خردمند دیدگاه‌های فرزندان خود را بسیار جدی می‌گیرند. آن‌ها ممکن است در واقع بهتر بدانند، اما همچنین می‌دانند که جوانان باید چیزهایی را برای خودشان بیاموزند. بنابراین، آن‌ها به دنبال راه‌حل‌هایی هستند که نیازهای نوجوان را با باورهای خود متعادل کند.»