کتاب اقتصاد ایران در تنگنای توسعه

کتاب اقتصاد ایران در تنگنای توسعه نوشتهٔ حمید زمان‌زاده در انتشارات مرکز منتشر شده است.

درباره کتاب اقتصاد ایران در تنگنای توسعه

در بیش از ۱۰۰ سال گذشته، خصوصاً پس از انقلاب مشروطه، پرسش‌های بسیاری در خصوص کیفیت و چگونگی فرایندی که به پیشرفت و توسعه می‌انجامد و رفاه را به ارمغان می‌آورد، مطرح شده است. پرسش‌هایی از قبیل این که «چرا ما عقب ماندیم و غرب پیش رفت»، «ریشه‌ها و علل عقب‌ماندگی ایرانیان کدام است»، «ما چگونه ما شدیم»، «چگونه از قافلهٔ پیشرفت جا ماندیم»، «چرا برخی کشورها مسیر توسعهٔ اقتصادی را در پیش گرفتند و برخی دیگر مسیر رکود و زوال اقتصادی»، «چرا روندهای به‌غایت متفاوتی در تاریخ کشورها و جوامع مختلف طی می‌شود و برخی از این کشورها اکنون توسعه‌یافته خوانده می‌شوند، برخی درحال‌توسعه و بعضی دیگر عقب‌مانده‌اند»، «شکاف میان ملل فقیر و ثروتمند، توسعه‌یافته و توسعه‌نیافته، پیشرفته و عقب‌مانده در تاریخ معاصر چگونه به وجود آمده است؟». 

نظریه‌پردازان، اندیشه‌ورزان، روشنفکران، جامعه‌شناسان و اقتصاددانان پاسخ‌هایی متفاوت به این پرسش‌های یکسان دادند. در کتاب اقتصاد ایران در تنگنای توسعه، سعی بر این بوده تا از منظری خاص و با اتکا به نظریات جدید در حوزهٔ اقتصاد توسعه و اقتصاد سیاسی به این سؤالات پاسخ‌ داده شود.

خواندن کتاب اقتصاد ایران در تنگنای توسعه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به اقتصاد پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب اقتصاد ایران در تنگنای توسعه

«از ورود اندیشهٔ توسعه به ایران بیش از صد سال می‌گذرد. بسیار شنیده‌ایم و خوانده‌ایم که با وجود گذشت صد سال از اندیشیدن ایرانیان به توسعه و ورود اندیشه‌های مدرن مبتنی بر توسعه به ایران متأسفانه هنوز نتوانسته‌ایم به آنچه که آرزوی پدرانمان در صد سال گذشته بوده است، نزدیک شویم. حتی شاید به نظر بیاید که به صورت نسبی در این صد سال، در مقایسه با کشورهای اطراف و کشورهای هم طراز و یا حتی کشورهای ضعیف‌تر، به عقب هم رفته‌ایم. به هرحال آنچه که قطعی است و می‌توان نسبت به آن اطمینان داشت، این است که در صد سال گذشته نتوانسته‌ایم به صورتی استوار و مداوم در مسیری گام گذاریم که امروزه دست کم، درآمد سرانه‌ای متناسب، قدرت انتخابی وافر، آزادی‌هایی سرشار، حداقلی از فقر و رفاهی نسبی را داشته باشیم. این به معنای وارد نشدن در جرگه کشورهای به اصطلاح توسعه‌یافته و یا اقتصادهای نوظهور است. بنابراین اندیشه کردن در باب توسعه هنوز دغدغه‌ای است که علی‌القاعده در ذهن هر ایرانی وجود دارد و پرداختن به آن لازم و ضروری است. یک موضوع مهم به لحاظ تحلیل مسئلهٔ توسعهٔ اقتصادی، انتخاب یک رویکرد نظری مناسب برای تحلیل اقتصادی است. برای انتخاب این رویکرد نظری، بررسی سیرتاریخی رویکردهای متفاوت از نظریه توسعه اقتصادی می‌تواند مفید واقع شود.

مسئلهٔ توسعهٔ اقتصادی از دلمشغولی‌های همیشگی علم اقتصاد و اقتصاددانان بوده است. اولین اثر کلاسیک علم اقتصاد، تحقیقی دربارهٔ ماهیت و علل ثروت ملل، کتاب بزرگ آدام اسمیت پدر علم اقتصاد، اساساً کوششی برای پاسخ به دغدغهٔ توسعهٔ اقتصادی جوامع بشری بوده است. آدام اسمیت در این کتاب تلاش کرد تا عواملی را که منجر به ثروت ملت‌ها می‌شوند، تعیین کند. وی به این نتیجه رسید که پایین بودن مالیات‌ها، برقراری صلح و وجود نظامی قابل‌اجرا در زمینهٔ عدالت به رشد اقتصادی منجر خواهد شد. رابرت لوکاس بیش از دو قرن بعد در بررسی توسعهٔ اقتصادی هند نوشت: «پیامدهایی که این پرسش‌ها در رابطه با رفاه انسان به بار می‌آورند بسیار حیرت‌آورند.»