کتاب ساده ترین راه نوشتن اقدام پژوهی

کتاب ساده ترین راه نوشتن اقدام پژوهی نوشتهٔ رقیه شفیعی راد است و انتشارات گیوا آن را منتشر کرده است. این کتاب همراه با مجموعه اقدام‌پژوهی‌های معلم پژوهنده و راهنمای کاربردی برای نوشتن اقدام‌پژوهی به زبان ساده است.

درباره کتاب ساده ترین راه نوشتن اقدام پژوهی

اقدام‌پژوهی یا پژوهش در حین عمل توسط معلمانی که درگیر کار آموزش در کلاس درس و مدرسه هستند، انجام می‌شود. معلمان با تفکر انتقادی و پرسیدن چرا در مسائل آموزشی و کلاس برای بهبود یا رفع مشکل تلاش می‌کنند. معلم پژوهنده با کنجکاوی و اندیشه‌ورزی به نقادی وضع موجود می‌پردازد و با کشف و طرح مسئله و با پرسش‌های منطقی برای بهبود اوضاع تلاش می‌کند.

با پژوهش در حین عمل، آموزش غنی‌تر می‌شود و بالندگی دانش‌آموزان رقم می‌خورد. امروز با پیشرفت علوم و تحولات اخیر جهان که در هر لحظه اتفاقات شگرفی رخ می‌دهد و مشاغل مختلف هم رو به تخصصی‌شدن و حرفه‌ای‌شدن می‌روند، معلمان هم باید خود را به علوم روز مجهز کرده و برای بهترشدن حرفه‌ٔ خود باید دست به پژوهش بزنند و یا حداقل به اقدام‌پژوهی در حیطه‌ٔ کار خود بپردازند، کما اینکه کمتر معلمی وجود دارد که برای رفع مشکل و یا بهبود اوضاعی تلاش نکرده باشد.

گاهی این مسئله مطرح می‌شود که پژوهش و آموزش و پرورش دو موضوع جدا از هم هستند ولی اقدام‌پژوهی‌ها ثابت کردند که پژوهش و اقدام‌پژوهی تلاش برای بهترشدن آموزش است و این دو با هم و مکمل هم هستند.

برای اینکه معلمان پژوهنده شوند باید آرامش خاطر و آزادی عمل داشته باشند، داشتن مدیرانی فرهیخته و مشارکت‌جو و پژوهش‌گر می‌تواند به رشد معلمان پژوهنده کمک فراوانی باشد. احساس تعلق به مدرسه و احساس تعهد و احساس ایجاد تغییر در محیط آموزشی کمک فراوانی به پرورش معلم پژوهنده در جامعه می‌کند.

کار اصلی معلم تدریس است ولی پژوهش در حین آموزش نه‌تنها مانعی بر سر راه آموزش نیست بلکه کمک به آموزش است به شرطی که:

۱- معلم زمان زیادی برای جمع‌آوری اطلاعات و مستندهای پژوهش خود صرف نکند.

۲- آنچه انجام می‌دهد در حیطهٔ وظایف و تعهدات خود باشد.

۳- از انتخاب مسائل بسیار پیچیده خودداری کند.

۴- روش‌هایی که به‌کار می‌برد، از اعتبار کافی برخوردار باشد و مطالعه را فراموش نکند.

برخی گفته‌اند پژوهش در عمل سه مرحله‌ٔ اساسی دارد: تشخیص، تغییر، ارزیابی.

نوشتن اقدام‌پژوهی برای بسیاری از همکاران در نگاه اول سخت و گاهی غیر ممکن به نظر می‌رسد. گاهی همکاران برای گرفتن نمره ارزشیابی از مدیر و معاون از اقدام‌پژوهی‌های آماده در سایت‌ها استفاده می‌کنند. گاهی هم همکارانی که در نوشتن اقدام‌پژوهی دستی بر آتش دارند، نمونه فعالیت‌های خود را در اختیار همکاران دیگر قرار نمی‌دهند، چون دوست ندارند دیگران از روی فعالیتی که ایشان به زحمت انجام دادند کپی‌برداری کرده و خیلی راحت اقدام‌پژوهی انجام دهند. در کلاس‌های کارگاهی که معمولا برای نوشتن اقدام‌پژوهی برگزار می‌شود، آن‌قدر به حاشیه و فواید نوشتن اقدام‌پژوهی پرداخته می‌شود که در نهایت آنچه نصیب شنونده می‌شود خیلی کاربردی نیست و شرکت‌کننده در کارگاه با دست پر از کلاس بیرون نمی‌آید.

نمونه اقدام‌پژوهی‌های ذکرشده دراین کتاب نشان از منحصربه‌فردبودن آن‌ها نیست و صد البته که بهتر از این نمونه‌ها در کلاس‌ها انجام می‌شود، ذکر نمونه‌ها حالت کاربردی و راهنمای عمل نوشتن است.

یکی از مهم‌ترین راه‌های غنای آموزش و پرورش توسعهٔ فرهنگ پژوهش برای یادگیر‌ی عمیق و پایدار است و یکی از راه‌های توسعهٔ فرهنگ پژوهش، توسعه مهارت‌های تحقیقاتی از صف تا ستاد است. 

خواندن کتاب ساده ترین راه نوشتن اقدام پژوهی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به همهٔ معلمان و مربیان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب ساده ترین راه نوشتن اقدام پژوهی

«با مرور و مطالعهٔ اطلاعات جمع‌آوری شده و تجزیه و تحلیل آن‌ها با انواع راه‌حل‌هایی جهت بهبود اضطراب صحبت هستی مواجه شدم یک سری مربوط به منزل و اولیای دانش‌آموز بخشی دیگر به من و بخش مهم‌تر مربوط به همکلاسی‌ها می‌شد. برای کمک بهتر و نتیجه سریع تر، نیاز بود ملاقات‌های منظمی با مادر هستی داشته باشم. در ملاقاتی که با ایشان داشتم پیشنهاد شد:

ـ حتماً مادر ساعات بیشتری را برای صحبت کردن با فرزند خود اختصاص دهد و با اشتیاق و شوق به سخنان او گوش دهد.

ـ از زمان‌های تحصیلی خود داستان‌هایی به زبان کودکانه برای فرزند خود بگوید و توضیح دهد که معلم هم مانند مادر برای بچه‌ها است.

ـ هر روز از هستی از کارها و فعالیت‌ها و دوستان جدید او سوال شود و با اشتیاق به سخنان او گوش فرا دهند.

در جلسه‌ای که در تاریخ ..... با همکاران و مدیر داشتم موضوع را درمیان گذاشتم و پرسشنامه‌ای را بین همکاران پخش کردم و فعالیت‌های زیر پیشنهاد شد:

ـ تشویق دانش‌آموز به محض دیدن موضوع پیشرفت

ـ نظرخواهی از دانش‌آموز در مورد مسائل

ـ معرفی او به عنوان دختر یا خواهر

ـ دادن مسئولیت به دانش‌آموز

ـ وادار کردن او به سخن گفتن

ـ نشاندن او کنار دانش‌آموز پرجنب و جوش

ـ معرفی او به عنوان همیار معلم

ـ گذاشتن او در گروه تا مجبور شود در کار گروهی شرکت کند.

ـ خواندن درس‌ها و شعرها به صورت جمعی، تا هستی هم بخواند.

ـ توجه بیشتر به دانش‌آموز و ابراز محبت به او

ـ قرار دادن او در یک محیط نامطلوب تا او وادار به سخن شود.»