کتاب موزیکولوژی

کتاب موزیکولوژی نوشته سعید ابوذریان، در بردارنده تحقیقات علمی و هنری در زمینه روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و سبک‌شناسی موسیقی از منظر تاریخی و هنری است که بسیار موشکافانه و علمی به موضوع موسیقی در میان جوانان پرداخته است.

درباره کتاب موزیکولوژی

بخش اول کتاب شامل سبک‌شناسی موسیقی ایرانی، سنتی، غربی، عثمانی، و موسیقی‌های محلی ایرانی از جمله خراسانی، لری، مازندرانی، آذری، بلوچی، جنوبی، و کردی اختصاص یافته است. در بخش دوم جامعه‌شناسی موسیقی از نظر مخاطب‌شناسی ایرانی و در بخش سوم به روانشناسی موسیقی از منظر علمی و هنری پرداخته است.

این کتاب شامل دو تحقیق علمی در زمینه میزان مصرف و سبک‌شناسی موسیقی در میان جوانان ایران و نیز تاثیر موسیقی در افزایش راندمان ذهنی انسان است که در مجلات معتبر خارجی نیز به چاپ رسیده است.

خواندن کتاب موزیکولوژی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به موسیقی پیشنهاد می‌کنیم. 

بخشی از کتاب موزیکولوژی

مفهوم مقام در موسیقی ایرانی در دوره‌های مختلف تحول داشته ‌است. پیش از ورود اسلام، از لفظ پرده برای توصیف مفهومی استفاده می‌شود که امروزه با نام مقام شناخته می‌شود، اگر چه اینکه این دو مفهوم یکی باشند مورد توافق همه نیست.

از حدود سده دهم هجری به این سو، اسنادی هست که در آن تعداد مقام‌ها دوازده مورد ذکر شده و نام‌هایشان با آنچه در تمام متون بعدی هست، مطابقت زیادی دارد. پیش از ورود اسلام و در دوره سلسله ساسانیان، آهنگ‌های منسوب به «باربد» شامل «هفت خسروانی»، «سی لحن» و «سیصد و شصت دستان» بوده که با هفت روز هفته، سی روز ماه و سیصد و شصت روز سال مطابق بوده ‌است.

یعنی هر برنامه موسیقی شامل یک خسروانی، یک لحن و یک دستان بوده‌است. حکیم نظامی گنجوی در منظومه «خسرو و شیرین» سی لحن باربد را به نظم درآورده است. محمد بن محمود بن محمد نیشابوری هم در رساله موسیقی خود (قرن ششم هجری) ابداع هفت پردۀ موسیقی را به باربد نسبت می‌دهد.

از بین مقام‌های دوازده‌گانه، مقام راست تا مدت‌ها مقام اصلی دانسته می‌شده است. نیشابوری در رسالۀ خود صریحاً می‌نویسد که «پردۀ راست شاه همۀ پرده‌هاست و همۀ پرده‌ها از وی گرفته‌اند». بسیاری دیگر از متونی که قبل از صفی‌الدین ارموی نوشته شده‌اند نیز پردۀ راست را مادر همۀ پرده‌ها می‌دانسته‌اند. اما ارموی این برتری را برای عشاق قائل می‌شود و آن را «دائرۀ الاولی» می‌نامد.

البته این احتمال وجود دارد که پردۀ راست نیشابوری با پردۀ راست ارموی تفاوت داشته‌اند. با این حال، در یکی از رساله‌های گمنام که احتمالاً متعلق به قرن یازدهم هجری است (که احتمالاً مصادف با شروع تحول مقام به دستگاه است)، چنان ذکر شده که موسیقی ایرانی تنها چهار دستگاه اصلی دارد و یکی از آن‌ها دستگاه نوا است که با همه پرده آشنا و بر همه مقام مألوف است.