کتاب عنصر زبان در اشعار کودک و نوجوان قیصر امین پور

کتاب عنصر زبان در اشعار کودک و نوجوان قیصر امین پور نوشته زهرا کوشکی و محمد خسروی شکیب و صفیه مرادخانی است. این کتاب را انتشارات نامه مهر منتشر کرده است.

درباره کتاب عنصر زبان در اشعار کودک و نوجوان قیصر امین پور

زبان به عنوان ابزار بنیادین بیان در هر جامعه، شکل‌های مختلفی دارد. شاعران معاصر بنابر گرایش‌های فکری، باورهای شخصی و ویژگی‌های روانی خود، گونه‌ای از زبان شعر را به کار می‌برند. شعر نوجوان ظرافت و لطافت زبانی خاصی را طلب می‌کند که کاملاً با زبان در حوزهٔ شعر بزرگسال متفاوت است. شعر کودک و نوجوان بخشی از ادبیات هر کشور را تشکیل می‌دهد که در قرون اخیر نسبت به گذشته اهمیت بیشتری یافته است. از این‌رو می‌توان گفت موفقّیت شاعر این حوزه به توانایی او در میزان دست‌کاری زبان و ساخت‌های زبان بستگی دارد. 

قیصر امین‌پور در اشعار کودک و نوجوان خود تأثیری عمیق بر ذهن مخاطب گذاشته است که نتیجهٔ زبان دور از تکلف و ابهام اوست و این تأثیر عمیق بر ذهن نوجوان، دلایل مختلفی دارد که به نظر می‌رسد مهم‌ترین آن‌ها؛ ساخت‌های زبانی ساده و روان، استفاده از واژه‌های موزون و خوش‌آهنگ، هم‌پایگی‌های آشنا، انتخاب واژگان ملموس و در کل تجسم گرایی زبان و استفاده فراوان از اسم‌های ذات، همسان‌سازی‌های آشنا، بدل‌های گروهی و تکرار و ... مهم‌تر از همه، دلیل ارتباط عمیق او با مخاطب، همانندی خاصی باشد که بین تفکر کودک و تخیل شاعرانه قیصر وجود دارد.

 قیصر امین‌پور در دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۳۸ در شهرستان گتوند خوزستان متولد شد. قیصر امین‌پور عضو شورای شعر و ادبیات حوزه بود و در تشویق و ترغیب شاعران جوان انقلاب، نقش مؤثر و ارزنده‌ای داشت، سپس به جمع نویسندگان و شورای سردبیری مجله سروش نوجوان پیوست. همچنین امین‌پور به تدریس زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه اشتغال داشت. این کتاب به عنصر زبان در آثار کودک و نوجوان این شاعر و نویسنده توانا می‌پردازد. 

خواندن کتاب عنصر زبان در اشعار کودک و نوجوان قیصر امین پور را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به آثار مرحوم قیصر امین‌پور پیشنهاد می‌کنیم. 

بخشی از کتاب عنصر زبان در اشعار کودک و نوجوان قیصر امین پور

زبان مجموعه الفاظی است که به عنوان یک دستگاه نظام یافته صوتی برای ایجاد ارتباط میان افراد یک اجتماع به کار می‌رود و از این حیث، همه زبان‌های ابتدایی و پیشرفته دارای ارزش مساوی است. آنچه موجب تمایز و اختلاف است، فرهنگ و تمدن و ادبیات آنهاست.

«به‌عبارت‌دیگر زبان بر دو نوع است: زبان عادی که همان زبان علمی است و در آن چگونگی بیان، اهمیت ندارد. اما در زبان ادبی، کیفیت بیان، بسیار مهم است؛ کلام ادبی، اموری را که قابل دیدن نیستند، به شیوه‌ای هنری و تخیلی، انتقال می‌دهد.» (حق‌شناس، ۱۳۷۰: ۶۷)

تفاوت زبان علمی و زبان ادبی در چیست؟

فرق زبان علمی با زبان ادبی تحلیل و بررسی ادبیات و شعر از دیدگاه زبان‌شناختی، فهم بهتر ادبیات را در پی دارد. به گفتهٔ نیچه: «زبان بیش از آنکه آشکار کند، پنهان می‌سازد. تحلیل متون ادبی و شعر به مخاطب خود این امکان را می‌دهد تا بیشتر و بهتر پنهان‌کاری‌های ادبی و لایه‌های زیرین زبان ادبی را دریابد و بدین ترتیب، معنا و منظور واقعی نویسنده را درک نماید و بفهمد که آیا شاعر با بازی کردن با واژگان ادبی و چینش مختلف آنها در جملات قصد دارد به صورت پنهان ذهن مخاطب را به سمت اهداف خویش سوق دهد یا بیشتر به آشکارسازی حقایق می‌پردازد و به خواننده اجازه می‌دهد تا خود اظهارنظر نماید و برداشت‌های خاص خود را داشته باشد.» (به نقل از آشوری، ۱۳۷۷: ۲۱۰).

مهم‌ترین تفاوت‌های زبان علمی (عادی) و زبان ادبی از دیدگاه باطنی به شرح زیر است:

۱- «وظیفه اصلی زبان علمی، تفهیم و تفاهم است، حال آنکه وظیفهٔ اوّلیه و اصلی زبان ادبی چنین نیست؛ از این رو انتقال پیام در زبان ادبی معمولاً غیرعادی و غیرمستقیم است و دریافت پیام به آسانی صورت نمی‌گیرد.