کتاب انواع شخصیت براساس اینیاگرام

کتاب انواع شخصیت براساس اینیاگرام با عنوان اصلی Personality Types: Using the Enneagram for Self-Discovery نوشتهٔ دان ریچارد ریسو و راس هادسون است و ترجمهٔ ایرج صابری (کارشناس‌ارشد عمران) و شیرین جزایری (دکترای روان‌شناسی سلامت) و ویراستهٔ «سید‌ مجتبی جزایری» (روان‌پزشک) است. انتشارات ارجمند این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ علم روان‌شناسی قرار گرفته، در باب تیپ‌شناسی و تیپ‌های شخصیتی نه‌گانه است. این کتاب بر پایهٔ ترکیبی از پژوهش‌های علمی و دیدگاه‌های عرفا و حکمای ایرانی به‌ویژه خراسان نوشته شده و به تأثیر این اندیشه‌ها بر نظریات مدرن غربی اشاره کرده است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب انواع شخصیت براساس اینیاگرام اثر دان ریچارد ریسو و راس هادسون

کتاب «انواع شخصیت بر اساس اینیاگرام» که نخستین‌بار در سال ۱۹۹۶ میلادی و در ایران در سال‌های ۱۳۹۶، ۱۳۹۸ و ۱۴۰۱ (چاپ سوم) منتشر شده، توضیح داده است که اینیاگرام (Enneagram) روشی کهن برای بررسی خصوصیات شخصیت است که احتمالاً اولین‌‌بار توسط بعضی از فرقه‌های صوفیهٔ خراسان در حدود قرن سوم تا پنجم هجری شروع شده است. اینیاگرام برخلاف برخی مدل‌های روان‌شناسی، بر تحول شخصیت هم تأکید دارد؛ یعنی معتقد است هر تیپ نقاط ضعف و قوت خودش را دارد، اما می‌تواند در شرایط سالم یا ناسالم به اشکال مختلفی بروز پیدا کند. این کتاب مفهوم «شخصیت» و تحول آن در گذر زمان را بررسی کرده است. واژهٔ شخصیت از پرسونا (Persona) در زبان لاتین گرفته شده که به نقابی اشاره دارد که بازیگران در یونان باستان استفاده می‌کردند. با گذر زمان این واژه معنای گسترده‌تری پیدا کرد و به تصویری که فرد از خودش در ذهن دیگران ایجاد می‌کند اشاره کرد؛ یعنی چیزی که اغلب مردم از آن به‌عنوان شخصیت هر فرد یاد می‌کنند. موضوع شخصیت از دیرباز مورد توجه فلاسفه، حکما و دانشمندان بوده است. در طول تاریخ، نظریه‌های گوناگونی برای توضیح شخصیت ارائه شده است؛ از تقسیم‌بندی‌های سنتی مثل اخلاط اربعه (بلغمی، سوداوی، صفراوی و دموی) گرفته تا نظریات مدرن‌تری همچون درون‌گرایی و برون‌گرایی و طبقه‌بندی‌های روان‌پزشکی امروز. با تخصصی‌ترشدن علم روان‌شناسی، شاخه‌ای مستقل به نام روان‌شناسی شخصیت شکل گرفته است. با وجود این هنوز بسیاری از جنبه‌های شخصیت ناشناخته مانده و محل بحث و تحقیق است. 

خلاصه کتاب انواع شخصیت براساس اینیاگرام

فلاسفهٔ یونان از دوران بقراط به تنوع شخصیت‌ها پی برده‌اند. کتاب «انواع شخصیت بر اساس اینیاگرام» در فصل اول اشاره کرده که روان‌شناسی مدت‌ها در تلاش بوده تا روشی دقیق و کاربردی برای گروه‌بندی شخصیت انسان پیدا کند؛ روشی که هم از نظر تئوری قابل‌فهم باشد و هم عملی. طبقه‌بندی‌های مختلفی برای شخصیت وجود داشته، اما هیچ‌کدام به‌طور کامل نقص‌ها و پیچیدگی‌های شخصیت انسان را بیان نکرده‌اند. بسیاری از این طبقه‌بندی‌ها نتواسته‌اند تنوع و گستردگی رفتارهای انسانی را پوشش دهند و در بیشتر موارد به روان‌رنجوری و بیماری‌های روانی توجه بیشتری داشته‌اند. یکی از معضلات اصلی، یافتن یک سیستم مناسب برای توصیف انواع شخصیت و ارتباط آن‌ها با هم است؛ به‌طوری‌که توضیح دهد انسان چگونه رشد کرده و تغییر می‌کند. اینیاگرام (Enneagram) یکی از سیستم‌های مطرح بوده که این مشکل را حل کرده است.

اینیاگرام از سه گروه اصلی شخصیت تشکیل می‌شود که هر کدام به یکی از ویژگی‌های هیجانی، عقلانی و غریزی مرتبط است. در گروه هیجان‌گرا شخصیت‌هایی مانند «یاری‌دهنده» با ویژگی‌هایی همچون تشویق و ابراز احساسات، «انگیزه‌دهنده» با ویژگی‌های بلندپروازی و عمل‌گرایی و «فردیت‌گرا» با صفات حساس و افسرده وجود دارند. در گروه تفکرگرا شخصیت‌هایی مانند «تحقیق‌کننده» با دقت و منطق، «وفادار» با ویژگی‌های تعهد و شکاکیت و «مشتاق» با ویژگی‌های شور و شوق وجود دارند. در گروه غریزه‌گرا شخصیت‌هایی مانند «رهبر» با اعتمادبه‌نفس و قاطعیت، «صلح‌جو» با صفاتی همچون دلپذیربودن و آسان‌گیری و «اصلاح‌گر» با ویژگی‌های معقول و آرمان‌گرا دیده می‌شوند. این سیستم به‌طور دقیق به تحلیل شخصیت‌ها از ابعاد مختلف کمک می‌کند و می‌توان از آن برای شناخت ویژگی‌های رفتاری و رشد فردی استفاده کرد. اینیاگرام نه‌تنها به توصیف انواع شخصیت‌ها پرداخته، بلکه ارتباطات پیچیدهٔ میان آن‌ها را شرح داده است. با استفاده از این سیستم می‌توان به درک عمیق‌تری از خود و دیگران دست یافت.

چرا باید کتاب انواع شخصیت براساس اینیاگرام را بخوانیم؟

کتاب حاضر که حاصل مطالعات و بررسی‌های بسیار موشکافانهٔ علمی و تجربی است، عمدتاً بر اساس نظریات گروهی از عرفا و حکمای ایران به‌ویژه خراسان در اوایل تمدن ایران اسلامی نوشته شده است؛ دانشی که گفته شده به‌تدریج از قرن ۱۹ میلادی به کشورهای غربی منتقل شد، تحولات و تغییرات بسیاری را پشت سر گذاشت و به‌شکل امروزی در آمد.

کتاب انواع شخصیت براساس اینیاگرام را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را به دانشجویان رشته‌‌های علوم انسانی، پزشکان و روان‌‌شناسان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب انواع شخصیت براساس اینیاگرام

«فصل چهاردهم: نظریه اینیاگرام

تجربه نشان داده که شخصیت‌ها را می‌توان در گروه‌های مختلف و عمده‌ای طبقه‌بندی نمود و این طبقه‌بندی هنگام بررسی و مطالعه آنها بسیار مفید خواهد بود. طبقه‌بندی‌ها را نباید هرگز بیش از اندازه جدی گرفت چون حجم بالایی از انگیزه برای بیشتر اندیشیدن را به باد می‌دهد اما ترس از به کار گرفتن این طبقه‌بندی‌ها هم خود سبب شده است که از تفکر بیشتری ممانعت به عمل آید.

نقل از کتاب ذهن انسان نوشته کارل ا. منینگر ( روان‌شناس آمریکایی)

اینیاگرام به‌هیچ‌وجه اولین روش سنخ‌شناسی یا شناخت انواع شخصیت نیست و جستجوی انسان برای یافتن روشی دقیق برای سنخ‌شناسی هزاران سال ادامه داشته و توسط فلاسفه یونانی و حتی پیش از آنها آغاز شده است. جالینوس پزشک و جراح و فیلسوف یونان باستان که حدود ۱۳۰ تا ۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌زیسته به رواج‌دهنده نظریه فیثاغورث در زمینه وجود چهار حالت در خلق‌وخو (مزاج) انسان یعنی مالیخولیایی و سودایی و بلغمی و دموی (سرخ) مشهور است. این چهار حالت بر اساس غلبه یکی از چهار مایع موجود در بدن که عبارت‌اند از سیاه سودا و زرد صفرا و بلغم و خون تعیین شده‌اند. نظریه چهار مزاج در حدود هزار و پانصد سال مورد استفاده بود تا اینکه کاوش‌های علمی موسوم به روشنگری یا تنویر افکار به‌تدریج آن را از اعتبار انداخت. با همه این احوال این نظام باستانی هنوز هم در زبان و فرهنگ ما جایگاهی و به طبیعت انسان نگرش مفیدی دارد.»