کتاب نمایشنامه پژوهی

کتاب الکترونیکی «نمایشنامه پژوهی» نوشتهٔ فرهاد ناظرزاده کرمانی در نشر آواهیا به چاپ رسیده است. به منظور دستیابی به عوامل موثر بر افت و خیزهای درامِ ایرانی، تصمیم به برگزاری نخستین کنفرانس ملی نمایشنامه‌پژوهی ایران گرفت

درباره کتاب نمایشنامه پژوهی

کنفرانس ملی نمایشنامه‌پژوهی ایران با برپایی این کنفرانس به دنبال اهدافی مهم از جمله: رویکردهای مرتبط با انسان‌شناسی تئاتر، آسیب‌شناسی حقوق مادی و معنوی درام‏نویس، خاستگاه شناختی تئاتر ایران، مطالعه تطبیقی آثار دراماتیک نویسندگان ادبیات نمایشی در ایران، بررسی میزان تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم ترجمه متون خارجی، کشف حقایق آشکار و پنهان این پدیدة ارزشمند جهانی است.

پروفسور فرهاد ناظرزاده‏کرمانی، چهرة ماندگار ادبیات نمایشی ایران، نیز دبیری این کنفرانس مهم ملی را در پیمایش همه‌جانبهٔ نقشهٔ راه به‌عهده گرفته و بر آن اعتباری جاودانه بخشیده است.

پس از آن نیز بالغ بر هشتاد تَن از چهره‌های سرشناس تئاتر و ادبیات ایران، دپارتمان‌های ادبیات نمایشی دانشگاه‌ها، هیئت مدیره خانه تئاتر، مرکز هنرهای نمایشی کشور، تماشاخانه ظفر، نشر آواهیا، انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی و نشریه پژوهشهای ادبی، انجمن علمی پژوهش‏های هنری ایران، نشریه مطالعات فرهنگ و هنر آسیا، پژوهشکده مردم‏شناسی، دبیرخانه سی و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نیز به اهمیت موضوع در اجرایی شدن آن همت گماشته‌اند.

کتاب نمایشنامه پژوهی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان و فعالین حوزهٔ نمایش پیشنهاد می شود.

بخشی از کتاب نمایشنامه پژوهی

ریختارشناسی نمایش بومی و سنتی ایران

کارشناس‌‏ارشد ادبیات نمایشی، دانشکده هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

نظر احمدی

یکی از مهم‌ترین عواملی که راه را برای انجام مطالعات علمی خاصه مطالعات تطبیقی پیرامون ریختارهای نمایش بومی و سنتی ایران سد نموده است، عدم ریختارشناسی و ریختارگذاری علمی نمایش ایرانی است؛ چرا که بدون شناسایی این ریختارها آن‌هم بر مبنای اصولی و دانشگاهی نمی‌توان امید داشت تا نمایش بومی و سنتی ایران همچون نمایش بسیاری از ملل شرق، مورد توجه محققان جهانی قرار گیرد و به نوعی بتواند نمایش ما را مطالعه‌پذیر و وارد گفتمان جهانی تئاتر کند. نخستین فردی که به نوعی تلاش می‌کند تا سامانی به نمایش‌های سنتی ایران بخشیده و آنها را در چند مجموعه مجزا، تقسیم‌بندی کند، ملاحسین واعظ کاشفی است که در کتاب فتوت‌نامۀ سلطانی به این امر مبادرت می‌ورزد، اما نخستین حرکت جدی را در این مسیر پس از تلاش‌های قابل تقدیر پژوهشگرانی همچون مجید رضوانی و ابوالقاسم جنتی‏عطایی، بهرام بیضایی انجام می‌دهد و نمایش سنتی ما را به چهار ابرریختار تعزیه، تقلید، نمایش عروسکی و نقالی تقسیم‌بندی می‌کند. نخستین فردی که به شکلی علمی و دانشگاهی می‌کوشد تا دست به ریختارشناسی نمایش ایرانی زده و اشکال نمایش ایرانی را برمبنای مطالعات علمی جهانی، بخش‌بندی و نام‌گذاری نماید، فرهاد ناظرزاده کرمانی است که نمایش بومی و سنتی را به هفت ریختار تقسیم می‌کند که البته کار ایشان نیز از مرحله نامگذاری پیش‌تر نمی‌رود و ما با تحلیلی جامع از این اشکال و مهم‌تر از آن زیرمجموعه‌های این ریختارها مواجه نمی‌شویم. حقیقات صورت‌گرفتة پس از ایشان- که مهم‌ترینشان توسط منوچهر یاری و مهدی حامد سقایان انجام می‌شود- نیز از همان مسیری که ناظرزاده‌کرمانی گذشته عبور می‌کند و چیزی به داشته‌هایمان اضافه نمی‌سازد. از همین روی پژوهشگر حاضر می‌کوشد تا ضمن بررسی مهم‌ترین تحلیل‌ها و مطالعات انجام‌گرفته در این زمینه به بررسی نقاط قوت و ضعف جستارهای سابق، هم به شکل مستقل و هم بر بنیاد مطالعات انجام‌شده در جهت شناسایی، استخراج و تئوریزه کردن ریختارهای نمایش ایران گام بردارد.