کتاب فیه ما فیه

کتاب فیه ما فیه اثری پژوهشی از زینب یزدانی است که در انتشارات تیرگان منتشر شده است. این کتاب شرح کامل دشواری‌ها، اصطلاحات عرفانی، اشارات و تلمیحات بر اساس نسخه فروزانفر است که یکی از بزرگ‌ترین مولاناشناسان ایرانی است. 

درباره کتاب فیه ما فیه

فیهِ ما فیهِ یا مقالات مولانا، کتابی به نثر فارسی از مولانا جلال‌الدین محمد بلخی است. این کتاب مجموعه یادداشت‌هایی از او است که در طول سی سال از سخنان مولانا در مجالس مختلف و توسط شاگردان و مریدان او گردآوری شده است و از مطالب دینی و عرفانی و اخلاقی سخن می‌گوید و به سوالات مختلف درباب موضوعات متفاوت عرفانی و اخلاقی پاسخ گفته است.

کتاب فیه ما فیه بعد از وفات مولانا تدوین شده است، به همین دلیل هم نامش را خود مولانا انتخاب نکرده است. در نسخه‌های قدیم‌تر ممکن است آن را با نام الاسرار الجلالیه ببینید. بدیع‌ الزمان فروزانفر حدس می‌زند نام این کتاب از قطعه زیر باشد که در فتوحات مکیه اثر محیی‌الدین بن عربی است: 

کتاب فیه ما فیه بدیع فی معانیه

اذا عایفت ما فیه رایت الدرّیحویه

 ترجمه تحت‌اللفظی این عبارت باید چنین چیزی باشد: «در آن است آنچه در آن است». این رباعی از مولانا که در مثنوی، آمده است نیز شاید بتواند دلیل انتخاب این نام را روشن کند یا حداقل برای آن توضیحی دهد:

ای نسخهٔ نامهٔ الهی که توئی

وی آینهٔ جمال شاهی که توئی

بیرون ز تو نیست هرچه در عالم هست

زینب یزدانی در این کتاب به شرح کامل دشواری‌ها، اصطلاحات عرفانی، اشارات و تلمیحات پرداخته است و این پژوهش را بر اساس نسخه فروزانفر انجام داده است.

کتاب فیه ما فیه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم 

خواندن کتاب فیه ما فیه برای تمام علاقه‌مندان به علوم عرفانی، دوست‌داران زبان و ادبیات فارسی و همچنین مولانا پژوهان جذاب است.

درباره مولانا

مولانا جلال الدین محمد بلخی در سال ۶۰۴ ه.ق در بلخ چشم به جهان گشود. بعد از گذشت چند سال، کمی پیش از حمله مغولان همراه با خانواده به قونیه مهاجرت کرد. مولانا در قونیه بزرگ شد، شیخ شهر شده بود. مجالس وعظ ترتیب می‌داد و به همین دلایل نمی‌توانست مانند عارفان دیگر به سفر برود. بنابراین شمس بود که پیر راه او شد و به دیدارش آمد و زندگی‌اش را با انقلاب روبه‌رو کرد.

شمس و مولانا مدتی را با هم زندگی کردند. این دوران برای مولانا دورانی بود که عمیق‌ترین تحولات روحی‌اش در آن رخ داد. شاید بتوان اینطور گفت که شمس الماس وجود او را تراش داد تا به چیزی که امروزه از او می‌شناسیم، بدل شد. شور و عشق میان این دو را نیز می‌توان از دفتر غزلیات مولانا دریافت.

مولوی آثار بسیاری از خود به جا گذاشته است که از میان آنها می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:

فیه ما فیه: مجموعه‌ای از تقریرات او؛ پاسخ‌های او به پرسش‌های گوناگون اخلاقی، عرفانی، شرح و تفسیر آیات و احادیث و ... . 

مکتوبات مولانا: نامه‌های او برای امور جاری زندگی مریدان و آشنایان. مجالس سبعه که خطابه‌ها و موعظه‌های او را دربر دارد. دیوان اشعار یا دیوان کبیر که شامل شورانگیز ترین غزلیات مولانا است.

مولانا در سال ۶۷۲ ه.ق در قونیه از دنیا رفت.