پیام دهکردی
زندگینامه و معرفی آثار پیام دهکردی
پیام نادری دهکردی (Payam Dehkordi) کارگردان تئاتر، گوینده و بازیگر برجسته‌ی ایرانی است که در سال ۱۳۵۶ متولد شده است. از پیام دهکردی آثار بسیاری به روی صحنه رفته است. او همچنین در آثار سینمایی و تلویزیونی مختلفی نقش‌آفرینی کرده است و در زمینه‌ی گویندگی کتاب‌های صوتی نیز فعالیت دارد.
بیوگرافی پیام دهکردی
پیام نادری دهکردی، بازیگر و کارگردان برجسته‌ی تئاتر، ۲۰ اردیبهشت ۱۳۵۶ در شهرکرد به دنیا آمد. پیام دهکردی فرزند سوم خانواده با پدری کارمند (کارمند بانک کشاورزی) و مادری معلم بود. پیام دهکردی در ده‌سالگی به همراه خانواده از شهرکرد به اصفهان مهاجرت کرد و در دوره‌ی راهنمایی شرکت در تئاترهای مختلف را آغاز نمود. او تحصیلات خود را در رشته‌ی ادبیات نمایشی در مقطع کارشناسی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک به اتمام رساند و پس از آن مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی‌ارشد در رشته‌ی تئاتر دانشگاه تهران شد.
علاوه بر تحصیلات دانشگاهی، پیام دهکردی در کلاس‌های آموزش بازیگری زیر نظر استاد سمندریان نیز شرکت کرد. پیام دهکردی فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۷۲ با بازی در تئاتر آغاز کرد و در طول سال‌ها به یکی از چهره‌های شناخته‌شده و محبوب این عرصه تبدیل شد. در سال ۱۳۸۵ پیام دهکردی با بیماری سختی روبه‌رو شد که علائمی شبیه به علائم سرطان استخوان داشت و به‌نوعی اختلال در مغز استخوان بود. او این بیماری را یکی از مهم‌ترین چالش‌های زندگی خود توصیف کرده و معتقد است که این تجربه، بینش او را نسبت به زندگی تغییر داده است.
دهکردی از این دوران به‌عنوان فرصتی برای بازنگری در اولویت‌های زندگی خود یاد کرده و توانسته باپشتکار و حمایت خانواده و دوستان از این دوره‌ی سخت عبور کند. او اکنون در لاهیجان ساکن است و مؤسسه‌ی فرهنگی «امید پیام دهکردی» را برای آموزش هنرهای نمایشی به جوانان تأسیس کرده و مدیریت می‌کند. پیام دهکردی در فروردین‌ماه سال ۱۴۰۲ اعلام کرد که بازیگری را موقتاً کنار گذاشته است. او در لاهیجان برای گذراندن امورات خود یک نانوایی احداث کرده و به کار نانوایی مشغول است.
جوایز و افتخارات پیام دهکردی
پیام دهکردی در طول دوران حرفه‌ای خود موفق به کسب جوایز و افتخارات متعددی شده است که هرکدام نشان‌دهنده‌ی توانایی‌های چشمگیر او در عرصه‌ی بازیگری و نقش‌آفرینی‌های هنری او است. او برای بازی در تئاتر می‌بوسمت و اشک و تیغ کهنه، جایزه‌ی بهترین بازیگر بیست و دومین جشنوارهی بین‌المللی تئاتر فجر را دریافت کرد. در سال ۲۰۰۴ میلادی، به مناسبت روز جهانی تئاتر به‌عنوان فعال‌ترین بازیگر تئاتر معرفی شد. همچنین در بیست و یکمین جشنوارهی بین‌المللی تئاتر فجر و جشنوارهی بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی سال ۱۳۸۲، به‌عنوان نامزد بهترین بازیگر شناخته شد. خانه‌ی تئاتر و کانون ملی منتقدان در سال ۱۳۸۶ او را بهترین بازیگر مرد سال نامیدند. پیام دهکردی در جشن انجمن نمایش سال ۱۳۹۲ جایزه‌ی اول بازیگری مرد را دریافت کرد و برای بازی در تئاتر «مرد بالشی» جایزه‌ی بهترین بازیگر مرد در بخش مسابقه‌ی بین‌الملل سی و دومین جشنوارهی بین‌المللی تئاتر فجر را از آن خود کرد. او همچنین برای تئاتر «ابلوموف» در سی و هفتمین جشنوارهی بین‌المللی تئاتر فجر نامزد دریافت جایزه شد.
نگاهی به کارنامه‌ی هنری و آثار پیام دهکردی
پیام دهکردی در کارنامه‌ی آثار خود فعالیت‌های متعددی در حوزه‌ی تئاتر و تلویزیون و سینما دارد. علاوه بر این، دهکردی دستی بر گویندگی نیز دارد و آثار مختلفی را دوبله کرده و یا به‌صورت کتاب صوتی منتشر کرده است.
هرچند دهکردی از سال ۱۳۷۲ در اصفهان به اجرای تئاتر مشغول بوده است؛ اما فعالیت جدی خود در تئاتر را در سال ۱۳۷۸ با اجرای نمایش «کرگدن» آغاز کرد. این نمایشنامه توسط «یوجین یونسکو» نوشته شده و یکی از آثار شاخص در ژانر تئاتر ابزورد است. داستان درباره‌ی تغییرات غیرمنتظره و وحشتناک در یک جامعه است که در آن مردم به‌تدریج به کرگدن تبدیل می‌شوند. در این تئاتر، موضوعات مربوط به فردیت، هویت و تسلیم‌شدن به جمعیت مطرح می‌شود و پیام دهکردی نقش اصلی را در این نمایش ایفا کرده است.
علاوه بر «کرگدن» دهکردی در نمایش‌های «تیغ کهنه، می‌بوسمت و اشک»، «مرد بالشی»، «آبلوموف»، «شایعات»، «چاقوی در دیس»، «کافه مک‌گافین»، «پابرهنه‌ها در پارک»، «وحشی» و «گمگشته» نیز نقش‌آفرینی کرده است. «تیغ کهنه، می‌بوسمت و اشک» از جمله معروف‌ترین آثار نمایشی دهکردی است که جایزه‌ی بهترین بازیگر جشنوارهی تئاتر فجر (بیست و دومین دوره‌ی جشنواره) را برای وی به ارمغان آورد. این تئاتر که به کارگردانی «بهزاد فراهانی» و با نگاهی انتقادی به روابط انسانی و اجتماعی، دغدغه‌های عصر جدید را در قالبی طنزآلود و روان‌شناسانه مطرح می‌کند. در این اثر، شخصیت‌های مختلف با چالش‌های درونی خود روبه‌رو می‌شوند و در نهایت به‌نوعی آشتی با خود و جامعه می‌رسند.
«مرد بالشی» نیز از جمله آثار پر مخاطب وی است که به‌خاطر حضور در آن، در سی و دومین جشنوارهی بین‌المللی تئاتر فجر به‌عنوان نامزد بهترین بازیگر انتخاب شد. این تئاتر، بر اساس نمایشنامه‌ای از مارتین مک‌دونا، در یک فضای درام و روان‌شناسانه، به سرگذشت یک مرد بیمار و مبتلا به افسردگی می‌پردازد که در تلاش است با چالش‌های زندگی‌اش مقابله کند. این اثر با بازتابی از بحران‌های فردی و اجتماعی، نوعی ابهام و پیچیدگی در شخصیت‌ها را به نمایش می‌گذارد و پیام دهکردی در آن نقش‌آفرینی کرده است.
تئاتر مشهور دیگری که دهکردی در آن نقش‌آفرینی کرده، «آبلوموف» است. این تئاتر اقتباسی از رمان «آبلوموف» نوشته‌ی «ایوان گنچارف» است که به داستان مردی تنبل و انزواطلب به نام «آبلوموف» می‌پردازد. آبلوموف شخصیتی است که درگیر یکنواختی زندگی روزمره است و نمی‌تواند از خواب بیدار شود و تغییراتی در زندگی‌اش ایجاد کند. پیام دهکردی در این نمایش نقش اصلی را ایفا کرده و باتوجه‌به شرایط اجتماعی و فردی این شخصیت، چالش‌هایی را به تصویر می‌کشد.
پیام دهکردی در سال ۱۳۸۲ با بازی در «باغ بلور» رامبد جوان به طور رسمی به فعالیت در تلویزیون ورود کرد. این سریال که به مسائل مختلفی از جمله افسردگی، بیکاری و سایر مسائل اجتماعی می‌پردازد، در ۱۵ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای تولید شد؛ ولی هرگز پخش نشد. از جمله سایر آثار وی در تلویزیون می‌توان به «شهریار»، «مدار صفر درجه»، «جستجوگران» «گاوصندوق»، «هوش سیاه۲»، «گذر از رنج‌ها»، «کوبار»، «گاندو»، «ارثیه پدری»، «افرا»، «هم‌سایه»، «خداداد» و «سنجرخان» و از جمله آثار وی در نمایش خانگی به «سرگیجه»، «خاتون» و «دیدن این فیلم جرم است» اشاره کرد.
پیام دهکردی شهرت خود در آثار تلویزیونی را به بازی در سریال «شهریار» در نقش ابوالقاسم شیوا در سال ۱۳۸۶ مدیون است. این سریال که به‌نوعی زندگی‌نامه‌ی سید محمدحسین شهریار شاعر معاصر پرآوازه است، در سال ۱۳۸۶ از شبکه‌ی ۲ پخش می‌شد. پس از آن نیز دهکردی با بازی در سریال «مدار صفر درجه» به شهرت بیشتری در زمینه‌ی بازی در سریال‌های تلویزیونی دست‌یافت. این سریال ماجرای زندگی جوانی به نام حبیب پارسا را روایت می‌کرد و پیام دهکردی در آن به ایفای نقش سردار احتشام پرداخت.
از جمله آثار سینمایی که پیام دهکردی در آن‌ها ایفای نقش کرده نیز می‌توان به «بی‌صدا»، «تگرگ و آفتاب»، «دلم می‌خواد»، «تراژدی»، «بی‌خداحافظی»، «جیب‌بر خیابان جنوبی»، «راه آبی ابریشم»، «همیشه پای یک زن در میان است»، «در همین نزدیکی»، «یک بوس کوچولو» و «یک‌تکه نان» اشاره کرد. «یک‌تکه نان» اولین کار سینمایی کارنامه‌ی پیام دهکردی است که در سال ۱۳۸۳ به کارگردانی کمال تبریزی ساخته شد و در سال ۱۳۸۵ به روی پرده رفت. این فیلم در باره‌ی جوان سربازی است که برای دیدن شخصی راهی رفتن به یک روستا است و دراین‌بین ماجراهایی برایش رخ می‌دهد.
از جمله سایر آثار سینمایی مهم دهکردی می‌توان به «راه آبی ابریشم» از محمد بزرگ‌نیا اشاره کرد. این فیلم در سال ۱۳۹۰ به روی پرده رفت و درباره‌ی ناخدایی به نام سلیمان است که برای اولین‌بار قرار است با عبور از اقیانوس هند به کشور چین سفر کند.
مروری بر کتاب‌های صوتی پیام دهکردی
پیام دهکردی با صدا و لحن شیوای خود کتاب‌های مختلفی را به‌صورت صوتی گویندگی کرده است. از جمله‌ی این کتاب‌ها می‌توان به «یک عاشقانه‌ی آرام»، «بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم»، «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم»، «نامه‌های عاشقانه‌ی یک پیامبر»، «من آن توام»، «یوزپلنگانی که با من دویده‌اند»، «سرگذشت یک‌دانه برف»، «کجایی»، «بیست و چهار ساعت در خواب و بیداری»، «سرگذشت دمرل دیوانه»، «بی‌نام» و «عادت» اشاره کرد.
گویندگی آثار نادر ابراهیمی
کتاب‌های «یک عاشقانه‌ی آرام»، «بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم» و «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم» از جمله آثاری مهمی است که پیام دهکردی از نویسنده‌ی مشهور نادر ابراهیمی به‌صورت صوتی گویندگی کرده است. «یک عاشقانه‌ی آرام» داستان گیله‌مرد را روایت می‌کند که یک معلم مبارز است و عاشق زنی به نام عسل می‌شودولی به‌خاطر مبارزات سیاسی وی با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنند. «بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم» نیز از جمله آثار عاشقانه‌ی نادر ابراهیمی است که داستان عشق پسر مردی کشاورز به دختر خان روستا را روایت می‌کند.
کتاب «چهل نامه‌ی کوتاه به همسرم» شامل نامه‌هایی می‌شود که نادر ابراهیمی از زبان خودش و برای همسرش نوشته است. از جمله سایر آثاری که پیام دهکردی گویندگی نسخه‌ی صوتی آن را بر عهده داشته است می‌توان به کتاب «من آن توام» اشاره کرد. این کتاب از سید عبدالحمید ضیایی درباره‌ی شمس تبریزی نوشته شده است و رابطه‌ی بین مولانا و شمس تبریزی را روایت می‌کند.
کتاب صوتی یوزپلنگانی که با من دویده‌اند
«یوزپلنگانی که با من دویده‌اند» نیز از آثار مهم بیژن نجدی است که پیام دهکردی گویندگی آن را بر عهده داشته است. این کتاب، مجموعه‌ای از ۱۰ داستان کوتاه است و در سال ۱۳۷۳ برای اولین‌بار منتشر شده است.
گویندگی آثار صمد بهرنگی
علاوه بر این آثار، پیام دهکردی برخی آثار صمد بهرنگی را نیز به صورت صوتی گویندگی کرده است مانند «سرگذشت دانه برف» که داستان یک دانه‌ی برف کوچک و زیبا از زبان خودش است. کتاب «بیست و چهار ساعت در خواب و بیداری» که داستان یک پسرکی به نام لطیف است که برای کار به تهران آمده و برایش ماجراهایی رخ می‌دهد. «سرگذشت دمرل دیوانه» که داستان پهلوانی به نام دمرل است که دوست دارد با همه بجنگد و به‌عنوان قوی‌ترین پهلوان شناخته شود. کتاب «بی‌نام» که داستان زندگی مردی است که تلاش می‌کند همسرش را به خانه راه ندهد و کتاب «عادت» که درباره‌ی فقر و زندگی فقیرانه و عادت به آن نوشته شده است.
کتاب صوتی نامه‌های عاشقانه یک پیامبر
به جز این آثار، کتاب صوتی «نامه‌های عاشقانه یک پیامبر» از پائولو کوئلیو نیز در کارنامه‌ی پیام دهکردی قرار دارد. این کتاب شامل نامه‌های عاشقانه‌ی جبران خلیل جبران به معشوقش ماری هسکل است که توسط کوئلیو جمع‌آوری شده است.
کتاب صوتی کجایی
نسخه‌ی صوتی کتاب «کجایی» از عارفه لک که مجموعه‌ی اشعار وی با محتوای عاشقانه و همچنین اعتراضی است نیز با صدای پیام دهکردی منتشر شده است.
بررسی آثار و گویندگی پیام دهکردی
پیام دهکردی باتوجه‌به گستره‌ی متنوع فعالیت‌هایش، در ژانرهای مختلفی بازی کرده است که از درام اجتماعی و تاریخی گرفته تا آثار روان‌شناختی و فلسفی را در برمی‌گیرد. آثار او در تلویزیون، تئاتر و سینما هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و بازتاب‌دهنده‌ی توانایی او در ایفای نقش‌های پیچیده است. دهکردی در ایفای نقش‌های پیچیده بسیار موفق بوده و منتقدان او را به دلیل توانایی درک عمیق شخصیت‌ها ستایش کرده‌اند. بااین‌حال، برخی منتقدان معتقدند که استفاده از عناصر سنگین و عمیق در برخی آثار ممکن است باعث شود این آثار برای مخاطبان عمومی دشوار یا خسته‌کننده به نظر برسد. علاوه بر فعالیت در زمینه‌ی بازیگری، فعالیت‌های گویندگی دهکردی را نیز می‌توان بررسی کرد؛ کتاب‌هایی که پیام دهکردی گویندگی کرده بیشتر در ژانرهای عاشقانه، درام اجتماعی، تاریخی و تفکر فلسفی قرار می‌گیرند. این آثار عمدتاً در قالب رمان‌های ایرانی با مضامین انسانی و عاطفی هستند. دهکردی توانسته بامهارت، تمام مفاهیم کتاب‌هایی که گویندگی آن‌ها را بر عهده داشته است را به مخاطب منتقل کند و عشق، نفرت و چالش‌های سیاسی - اجتماعی کتاب‌ها را در لحن و بیان خود به شنونده منتقل کند.
